Kijk op de periode 24 juni - 24 juli 2024Dit overzicht van de stand van zaken rond het front wordt elke maand opgesteld door Guido van Leemput voor de protestactie op het Spui en verschijnt dan op www.stopdeoorlogamsterdam.nl.
Vandaag is de oorlog in Oekraïne 29 maanden oud. Het einde is nog niet in zicht. Maar de afgelopen weken zijn een aantal belangrijke dingen gebeurd. Het belangrijkste is dat president Zelensky zegt binnen zes maanden een einde te maken aan de ‘hete fase’ van de oorlog. Die aankondiging kwam afgelopen week te midden van de Republikeinse Conventie in de VS. Presidentskandidaat Trump en zijn maat JD Vance kondigden daar aan een heel andere Amerikaanse politiek zullen gaan voeren. Zij willen onderhandelingen en die afdwingen met de Amerikaanse wapenzendingen als drukmiddel. Zelensky neemt dat serieus en heeft, naast een lobby op Trump, twee stappen aangekondigd: 1. Een einde maken aan de hete fase en 2. een vredesconferentie. Oekraïne begint een draai te maken. Minister Kuleba van Buitenlandse zaken is vandaag in China om te onderhandelen. Dat betekent dat het taboe op diplomatie er nu helemaal af is. En dat de vredesbeweging als de wiedeweerga moet worden versterkt. Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van 'Stop de Oorlog Amsterdam'. Zijn boek over de oorlog, 'De gelaagde oorlog in Oekraïne en de botsing van grootmachten' is hier te bestellen. |
|
Dat brengt me op de volgende punten;
Toestand aan het front
Oekraïne staat voor een heel belangrijke herfst. Na het mislukte offensief van vorig jaar, probeert Oekraïne nu stand te houden. Dat lijkt te lukken. De landoorlog zit vast. Oekraïne moet hopen op de snelle bouw van een verdedigingswal langs grote delen van het lange front. Er wordt nog steeds sterk rekening gehouden met een grote Russische landaanval. Zolang die niet komt, kan de lijn worden gehouden. Op dit moment wordt op verschillende plaatsen aan het front de eerste Oekraïense verdedigingslinie ingenomen. Het heeft er alle schijn van dat Rusland op die plaatsen de herfstregens afwacht om een aanval op de tweede verdedigingslinie in te zetten en een doorbraak te forceren.
Ook als die massale aanval niet komt, stelt Rusland de Oekraïense infrastructuur op de proef, door met luchtaanvallen de energiecentrales te vernietigen. Strategisch doel is het knakken van de Oekraïense oorlogsinzet. Dit moet komende winter de Oekraïense regering dwingen tot concessies aan de Russische eisen. Dat betekent in feite capituleren of het zo spoedig mogelijk aangaan van onderhandelingen op basis van de stand van het politiek-militaire front.
Minister Brekelmans van Defensie tempert de verwachtingen over de inzetmogelijkheden van de F-16’s in bezit van de Oekraïense luchtmacht. Sneller dan verwacht hebben de Oekrainse F-16-piloten zich de basisvaardigheden eigen gemaakt. Maar het duurt nog lang om het toestel helemaal in de vingers te krijgen. Het ondersteunen van grondtroepen met deze vliegtuigen zit er nog niet in.
Barsten in de Westerse wereld
Tijdens de top van begin juli heeft de NAVO zelf de organisatie van de steun aan Oekraïne in de oorlog. Toch groeien de politieke scheuren in de westerse wereld over de strategie. Want wat is winst, bijvoorbeeld, in de oorlog, op dit moment?
In belangrijke kringen dringt het besef door dat een klinkende militaire Oekraïense overwinning onmogelijk is. VS-minister van Buitenlandse Zaken Blinken, had het zonder verdere omschrijving over een noodzakelijk ‘strategisch succes’. De Britse opiniemaker Timothy Garton Ash, sinds decennia leidend commentator over de ontwikkelingen in Oost-Europa, sprak over ‘Oekraïne iets laten bereiken wat een overwinning mag heten’. In beide gevallen gaat het om zeer vage doelen.
De al langer sluimerende onvrede over de koers ín de EU en de NAVO zelf, begint in rap tempo uit te groeien van barstjes tot scheuren. De vredesinitiatieven van de Hongaarse president Orban leidden tot kleine strafmaatregelen, zoals het boycotten van vergaderingen, door de EU tegen Hongarije dat momenteel het voorzittersland van de EU is.
Op de achtergrond speelt een conflict met Oekraïne over de gestopte toevoer van olie van de Russische firma Lukoil. Hongarije en Slowakije hebben twee jaar geleden een uitzondering bedongen op de olieboycot van de EU. Beide landen zijn voor een aanzienlijk deel afhankelijk van de olie van Lukoil voor de productie van energie. Oekraïne heeft de doorvoer gestopt en daarmee dreigt een energiecrisis in Hongarije en Slowakije in de herfst. Hongarije heeft de EU gevraagd er nu bij Oekraïne op aan te dringen de boycot te stoppen.
Daarmee nemen de interne politieke problemen in de EU alleen maar toe.
Maar als de EU in Brussel optreedt tegen Hongarije, zal dat niet tot vrede leiden. Het is het paard achter de wagen spannen.
De benoeming van Vance als kandidaat-vicepresident voor de Republikeinse partij, smeert de barsten in de westerse wereld niet bepaald dicht. Integendeel, de mogelijke verkiezing van Trump en Vance tot presidentieel duo, zadelt de NAVO op met een diepe scheur.
Tweede conferentie over vrede
President Zelensky heeft een ‘tweede conferentie’ over vrede aangekondigd. Bij dit Oekraïens initiatief zal ook Rusland worden uitgenodigd. Waar en wanneer dit gebeurt is nog onduidelijk. De bijeenkomst moet een vervolg worden op de conferentie in Zwitserland van afgelopen juni. Zelensky wil de conferentie houden nog vóór de Amerikaanse verkiezingen van 5 november. Kandidaat Trump kondigde half juli aan de oorlog zeer spoedig te beëindigen als hij verkozen wordt.
Eerder meldde ik al dat de Oekraïense ambassadeur in Singapore, Kateryna Zelenko, ervoor pleit dat Oekraïne het Chinese plan serieus moet nemen. Ter voorbereiding van de tweede conferentie is de Oekraïense minister van Buitenlandse zaken, Kuleba, momenteel drie dagen op bezoek in China om dit te bespreken. Kuleba en de Chinese minister Wang spreken over de oorlog in Oekraïne en China’s rol in het bereiken van een rechtvaardige en stabiele vrede. Het is de eerste keer dat een Oekraïense topfunctionaris naar Beijing gaat. Kuleba verklaarde dat het om uitvoerige, gedetailleerde en zeer wezenlijke besprekingen gaat. Daarmee erkent Oekraïne voor het eerst het belang van de Chinese positie.
Zelensky wil niet alleen een conferentie maar binnen zes maanden ook een einde maken aan de hete fase van de oorlog. Wat de definitie is van ‘een einde aan’ of zelfs van ‘een hete fase’ lichtte de president niet toe. Op hetzelfde moment werden de resultaten bekend van een opiniepeiling. Onder de Oekraïense bevolking is de steun voor onderhandeling sterk gestegen, met als doel een vredesakkoord ‘op Oekraïense voorwaarden’. De burgemeester van Kyiv Klitsjko, stelt voor om een te sluiten deal in een referendum aan de bevolking voor te leggen voor het noodzakelijke draagvlak.
De politieke en militaire spanningen in Oekraïne nemen toe. De oorlog zit momenteel vast maar Rusland kan mogelijk binnenkort doorbreken. Omdat sommige machtige Westerse leiders een einde aan de oorlog willen maken door onderhandelingen, anticipeert Zelensky nu op de mogelijkheid dat het zowel militair als politiek verkeerd kan lopen.
Definitief einde aan het taboe op diplomatie
Onze vredesorganisatie Stop de Oorlog Amsterdam heeft vijf eisen, waarvan het stoppen van de oorlog en de terugtrekking van Rusland uit Oekraïne de eerste twee zijn. Het stoppen van de wapenwedloop en een eis voor een kernwapenvrij Europa worden ook steeds urgenter. De vijfde eis is Diplomatie Nu!
Onze analyse van de oorlog in de afgelopen twee jaar is dat escalatie voortgaat en een motor is van meer oorlog en meer politieke spanningen. Dat laatste gebeurt ook elders in Europa en de wereld als gevolg van deze oorlog. Daarbij hebben we ons op de eigen Nederlandse regering en de Westerse bondgenoten gericht. Dat geldt ook voor de nieuwe regering, het kabinet Schoof.
Het is duidelijk dat Rusland de grootste gewelddadigheden begon. Om te vermijden dat we in een welles nietes-discussie belanden over verantwoordelijkheden en blunders toen en toen, leggen we de nadruk op diplomatie. De gewelddadigheden moeten stoppen om verder bloedvergieten en uitbreiding van de oorlog te voorkomen.
Zo’n pleidooi was lange tijd volledig taboe. Het zou in de kaart spelen van Rusland. Graag wil ik hierbij een uitnodiging doen. Ik wil al diegenen die zeggen de vrede toegewijd te zijn, uitnodigen na te denken over de huidige stand van zaken en wat de weg naar een vrede zou kunnen zijn. De dood en vernietiging geldt niet alleen Oekraïense militairen, burgers en bezittingen maar ook Russische militairen. Kijk naar de draai die de regering van Oekraïne nu inzet. Hoe lang moet deze zweer in Europa blijven etteren? Wat is nodig om een einde aan de verwoestingen te maken? Wat is progressief of links aan het voortzetten van dit bloedbad? Wie wil met ons meewerken aan een vredesstem en deze stem versterken?
Tot volgende maand, zaterdag 24 augustus
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.
- De toestand aan het front
- De barsten in de westerse wereld
- Tweede conferentie over vrede
- Definitief einde aan het taboe van diplomatie
Toestand aan het front
Oekraïne staat voor een heel belangrijke herfst. Na het mislukte offensief van vorig jaar, probeert Oekraïne nu stand te houden. Dat lijkt te lukken. De landoorlog zit vast. Oekraïne moet hopen op de snelle bouw van een verdedigingswal langs grote delen van het lange front. Er wordt nog steeds sterk rekening gehouden met een grote Russische landaanval. Zolang die niet komt, kan de lijn worden gehouden. Op dit moment wordt op verschillende plaatsen aan het front de eerste Oekraïense verdedigingslinie ingenomen. Het heeft er alle schijn van dat Rusland op die plaatsen de herfstregens afwacht om een aanval op de tweede verdedigingslinie in te zetten en een doorbraak te forceren.
Ook als die massale aanval niet komt, stelt Rusland de Oekraïense infrastructuur op de proef, door met luchtaanvallen de energiecentrales te vernietigen. Strategisch doel is het knakken van de Oekraïense oorlogsinzet. Dit moet komende winter de Oekraïense regering dwingen tot concessies aan de Russische eisen. Dat betekent in feite capituleren of het zo spoedig mogelijk aangaan van onderhandelingen op basis van de stand van het politiek-militaire front.
Minister Brekelmans van Defensie tempert de verwachtingen over de inzetmogelijkheden van de F-16’s in bezit van de Oekraïense luchtmacht. Sneller dan verwacht hebben de Oekrainse F-16-piloten zich de basisvaardigheden eigen gemaakt. Maar het duurt nog lang om het toestel helemaal in de vingers te krijgen. Het ondersteunen van grondtroepen met deze vliegtuigen zit er nog niet in.
Barsten in de Westerse wereld
Tijdens de top van begin juli heeft de NAVO zelf de organisatie van de steun aan Oekraïne in de oorlog. Toch groeien de politieke scheuren in de westerse wereld over de strategie. Want wat is winst, bijvoorbeeld, in de oorlog, op dit moment?
In belangrijke kringen dringt het besef door dat een klinkende militaire Oekraïense overwinning onmogelijk is. VS-minister van Buitenlandse Zaken Blinken, had het zonder verdere omschrijving over een noodzakelijk ‘strategisch succes’. De Britse opiniemaker Timothy Garton Ash, sinds decennia leidend commentator over de ontwikkelingen in Oost-Europa, sprak over ‘Oekraïne iets laten bereiken wat een overwinning mag heten’. In beide gevallen gaat het om zeer vage doelen.
De al langer sluimerende onvrede over de koers ín de EU en de NAVO zelf, begint in rap tempo uit te groeien van barstjes tot scheuren. De vredesinitiatieven van de Hongaarse president Orban leidden tot kleine strafmaatregelen, zoals het boycotten van vergaderingen, door de EU tegen Hongarije dat momenteel het voorzittersland van de EU is.
Op de achtergrond speelt een conflict met Oekraïne over de gestopte toevoer van olie van de Russische firma Lukoil. Hongarije en Slowakije hebben twee jaar geleden een uitzondering bedongen op de olieboycot van de EU. Beide landen zijn voor een aanzienlijk deel afhankelijk van de olie van Lukoil voor de productie van energie. Oekraïne heeft de doorvoer gestopt en daarmee dreigt een energiecrisis in Hongarije en Slowakije in de herfst. Hongarije heeft de EU gevraagd er nu bij Oekraïne op aan te dringen de boycot te stoppen.
Daarmee nemen de interne politieke problemen in de EU alleen maar toe.
Maar als de EU in Brussel optreedt tegen Hongarije, zal dat niet tot vrede leiden. Het is het paard achter de wagen spannen.
De benoeming van Vance als kandidaat-vicepresident voor de Republikeinse partij, smeert de barsten in de westerse wereld niet bepaald dicht. Integendeel, de mogelijke verkiezing van Trump en Vance tot presidentieel duo, zadelt de NAVO op met een diepe scheur.
Tweede conferentie over vrede
President Zelensky heeft een ‘tweede conferentie’ over vrede aangekondigd. Bij dit Oekraïens initiatief zal ook Rusland worden uitgenodigd. Waar en wanneer dit gebeurt is nog onduidelijk. De bijeenkomst moet een vervolg worden op de conferentie in Zwitserland van afgelopen juni. Zelensky wil de conferentie houden nog vóór de Amerikaanse verkiezingen van 5 november. Kandidaat Trump kondigde half juli aan de oorlog zeer spoedig te beëindigen als hij verkozen wordt.
Eerder meldde ik al dat de Oekraïense ambassadeur in Singapore, Kateryna Zelenko, ervoor pleit dat Oekraïne het Chinese plan serieus moet nemen. Ter voorbereiding van de tweede conferentie is de Oekraïense minister van Buitenlandse zaken, Kuleba, momenteel drie dagen op bezoek in China om dit te bespreken. Kuleba en de Chinese minister Wang spreken over de oorlog in Oekraïne en China’s rol in het bereiken van een rechtvaardige en stabiele vrede. Het is de eerste keer dat een Oekraïense topfunctionaris naar Beijing gaat. Kuleba verklaarde dat het om uitvoerige, gedetailleerde en zeer wezenlijke besprekingen gaat. Daarmee erkent Oekraïne voor het eerst het belang van de Chinese positie.
Zelensky wil niet alleen een conferentie maar binnen zes maanden ook een einde maken aan de hete fase van de oorlog. Wat de definitie is van ‘een einde aan’ of zelfs van ‘een hete fase’ lichtte de president niet toe. Op hetzelfde moment werden de resultaten bekend van een opiniepeiling. Onder de Oekraïense bevolking is de steun voor onderhandeling sterk gestegen, met als doel een vredesakkoord ‘op Oekraïense voorwaarden’. De burgemeester van Kyiv Klitsjko, stelt voor om een te sluiten deal in een referendum aan de bevolking voor te leggen voor het noodzakelijke draagvlak.
De politieke en militaire spanningen in Oekraïne nemen toe. De oorlog zit momenteel vast maar Rusland kan mogelijk binnenkort doorbreken. Omdat sommige machtige Westerse leiders een einde aan de oorlog willen maken door onderhandelingen, anticipeert Zelensky nu op de mogelijkheid dat het zowel militair als politiek verkeerd kan lopen.
Definitief einde aan het taboe op diplomatie
Onze vredesorganisatie Stop de Oorlog Amsterdam heeft vijf eisen, waarvan het stoppen van de oorlog en de terugtrekking van Rusland uit Oekraïne de eerste twee zijn. Het stoppen van de wapenwedloop en een eis voor een kernwapenvrij Europa worden ook steeds urgenter. De vijfde eis is Diplomatie Nu!
Onze analyse van de oorlog in de afgelopen twee jaar is dat escalatie voortgaat en een motor is van meer oorlog en meer politieke spanningen. Dat laatste gebeurt ook elders in Europa en de wereld als gevolg van deze oorlog. Daarbij hebben we ons op de eigen Nederlandse regering en de Westerse bondgenoten gericht. Dat geldt ook voor de nieuwe regering, het kabinet Schoof.
Het is duidelijk dat Rusland de grootste gewelddadigheden begon. Om te vermijden dat we in een welles nietes-discussie belanden over verantwoordelijkheden en blunders toen en toen, leggen we de nadruk op diplomatie. De gewelddadigheden moeten stoppen om verder bloedvergieten en uitbreiding van de oorlog te voorkomen.
Zo’n pleidooi was lange tijd volledig taboe. Het zou in de kaart spelen van Rusland. Graag wil ik hierbij een uitnodiging doen. Ik wil al diegenen die zeggen de vrede toegewijd te zijn, uitnodigen na te denken over de huidige stand van zaken en wat de weg naar een vrede zou kunnen zijn. De dood en vernietiging geldt niet alleen Oekraïense militairen, burgers en bezittingen maar ook Russische militairen. Kijk naar de draai die de regering van Oekraïne nu inzet. Hoe lang moet deze zweer in Europa blijven etteren? Wat is nodig om een einde aan de verwoestingen te maken? Wat is progressief of links aan het voortzetten van dit bloedbad? Wie wil met ons meewerken aan een vredesstem en deze stem versterken?
Tot volgende maand, zaterdag 24 augustus
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.