Kijk op de periode 24 oktober - 4 november 2024Dit overzicht van de stand van zaken rond het front wordt in principe elke 10 dagen opgesteld door Guido van Leemput en verschijnt dan op www.stopdeoorlogamsterdam.nl.
Op 5 november beslist het Amerikaanse kiezersvolk wie de nieuwe president wordt van de VS. Die keuze zal hoe dan ook grote gevolgen hebben voor de wereldpolitiek. Niet alleen voor de positie van de VS in de Atlantische wereld, met name de NAVO. Maar ook voor de oorlog in Oekraïne. Mocht Trump president worden, dan zal dat waarschijnlijk grote en snelle veranderingen te zien geven. Vance, kandidaat van de Republikeinse partij voor het vicepresidentschap ziet Rusland als een concurrent, niet als een vijand. Om de oorlog te beëindigen moet er onderhandeld worden, zegt Vance. Bij winst van Kamala Harris is niet meteen duidelijk of er veel verandert ten opzichte van Oekraïne. De verhoudingen binnen de NAVO zelf zullen hoe dan ook veranderen. Alleen hoe? Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van 'Stop de Oorlog Amsterdam'. Zijn boek over de oorlog, 'De gelaagde oorlog in Oekraïne en de botsing van grootmachten' is hier te bestellen. |
|
De president wordt ingezworen op 20 januari 2025. De tussentijd tot 20 januari zal er veel worden onderhandeld en zullen koerswijzigingen en strategieaanpassingen worden voorbereid. De nieuwe Amerikaanse president zal moeten inspelen op de trends die de afgelopen tweeëneenhalf jaar zijn ingezet.
Als we kijken naar de afgelopen tien dagen zijn de volgende zaken urgent;
De situatie aan het front
Afgelopen zaterdag 2 november meldde de Oekraïense opperbevelhebber Syrskyi dat Russische troepen langs het hele oosterse front aanvallen en dat de situatie voor Oekraïne moeilijk is. Zaterdag werden in totaal 126 Russische aanvallen uitgevoerd. De druk bij de steden Toretsk, Kurakhove en Pokrovsk wordt nu heel groot. De Oekraïense troepen zijn in de minderheid en hebben minder munitie en wapens dan de Russische. Oekraïne is gedwongen langzaam terug te trekken.
De moeilijkheden zijn er niet alleen in het oosten maar ook in zuiden, in de provincie Zaporizha en het noorden in de provincie Kharkiv.
De Russische druk aan het front in Oekraïne neemt gestaag toe en de vraag is hoe Oekraïne deze druk kan pareren.
Verdere escalatie van de oorlog door middel van Noord-Koreaanse troepen
Rusland en Noord-Korea hebben de afgelopen maanden de politieke, economische en militaire banden aangehaald. Dat leidde eerder al tot het sturen van artilleriemunitie van Noord-Korea naar Rusland. Inmiddels zijn Noord-Koreaanse troepen in Rusland gearriveerd. Volgens berichten zullen Noord-Koreaanse troepen worden ingezet in de door Oekraïne bezette provincie Koersk. De Oekraïense geheime dienst die al weken stelt dat Noord-Koreaanse versterkingen voor Rusland op komst zijn, ging er steeds van uit dat daadwerkelijke inzet vanaf 1 november zou plaatshebben. Wat de precieze plannen met deze soldaten zijn is onduidelijk. Onbevestigde berichten van vandaag melden dat Oekraïne deze troepen onder vuur heeft genomen.
Rusland heeft de berichten niet ontkend en stelt dat inzet van Noord-Koreanen niet in strijd is met het internationaal recht. De komst van de buitenlandse troepen is op verzoek, uitnodiging, of op basis van een onderlinge overkomst met Rusland. Dat mag volgens het internationaal recht. Dat wil zeggen indien deze troepen alleen op Russisch grondgebied worden gebruikt. Zouden zij zich op (bezet) Oekraïens grondgebied begeven dan is dat anders.
Rusland wijst er ook op dat Oekraïne gebruik maakt van westerse personele hulp bij het gebruik van in het westen verkregen wapens. Dat geldt bijvoorbeeld voor inlichtingen via Amerikaanse satellieten en voor westerse coördinatie met Oekraïense strijdkrachten. Dit zijn feiten. Maar de inzet van Noord-Koreaanse infanterie en special forces is vooral een escalatie van de oorlog. Zelensky beklaagt zich dat het Westen hiertegen niets doet en dat de oorlog internationaliseert. Dat is slechts gedeeltelijk waar. De oorlog internationaliseert hiermee nog verder. De wens van Zelensky om de Noord-Koreanen preventief in Rusland te treffen met westerse wapens, wordt niet gehonoreerd.
Eerder heeft de staat Rusland gebruik gemaakt van de Russische huurlingen van Wagner, maar Noord-Koreaanse troepen behoren toe tot een andere staat. Een pariastaat in de internationale wereld die kernwapens heeft gemaakt. Een staat die nu door Rusland een belangrijke positie krijgt. Niet alleen aan het front in Rusland (of Oekraïne) maar ook in het verscherpen van de internationale verhoudingen. Onduidelijk is nog welke prijs Rusland hiervoor Rusland aan Noord-Korea moet voldoen. Vermoedens over overdracht van militaire technologie zijn niet bevestigd.
De oorlog in Oekraïne trekt steeds meer landen in de oorlog. Nu wordt zelfs de al 70 jaar sluimerende oorlog in Korea zelf weer nieuw leven ingeblazen. Noord-Korea heeft vorige week nieuwe proeven gedaan met het afschieten van een nieuw type raketten.
Dat Rusland zich tot Noord-Korea wendt, betekent meerdere dingen. Het kost Rusland blijkbaar zoveel moeite om Oekraïense troepen uit de provincie Koersk te verwijderen, dat het afhankelijk wordt van Noord-Korea. Dat is opvallend en geeft een inkijkje in de - relatieve - zwakte van de Russische positie.
Kernwapenoefening
Rusland heeft vorige week een oefening gehouden waarbij raketten werd getest die over het hele land werden heen geschoten. Het ging zowel om ballistische als kruisraketten en ook deden langeafstandsvliegtuigen mee. Formeel was de oefening bedoeld om de paraatheid te testen van het Russische atoomwapenreactievermogen. Bovendien was het een boodschap bedoeld voor het Westerse besluitvormingsproces over het overwinningsplan van Zelensky en zijn andere wensen. Ook dit is een escalerende stap. Maar de boodschap lijkt overgekomen.
De uitwerking van het Oekraïense overwinningsplan
Over het overwinningsplan van Oekraïne is al veel gesproken, ook op deze plek. De eindbeslissing over het plan valt pas na de Amerikaanse verkiezingen. Zelensky hoopt dat na de verkiezingen een positieve beslissing gaat vallen over het NAVO-lidmaatschap van Oekraïne.
Nu is uitgelekt dat Oekraïne onder zijn overwinningsplan ook Tomahawk kruisraketten met een dracht van 1000 km verstaat. Dat vroeg Zelensky aan Biden en een anonieme bron uit het Witte Huis meldde het de New York Times. Daarmee werd het voorstel gesaboteerd. Zelensky was boos, omdat hij geen vertrouwelijke verzoeken kan doen in de Amerikaanse regering. Net als het verzoek om Noord-Koreaanse troepen te mogen treffen, is ook dit voorstel afgewezen.
Een van de andere voorstellen uit het overwinningsplan is het aanbod tot een speciale overeenkomst voor gezamenlijke (militaire) bescherming van de kritische bronnen van Oekraïne als ook gezamenlijke investeringen en het gebruik van het economisch potentieel, met name uranium, titanium, lithium en grafiet. Dat staat precies uitgewerkt in een geheime annex, waarvan uiteraard geen details bekend zijn.
In Duitsland hebben rechtse politici en hun denktanks inmiddels voorgesteld om gebruik te maken van dit aanbod. Opgemerkt wordt dat de wapenzendingen van Duitsland aan Oekraïne ook lonend voor de Duitse industrie moeten zijn. Bij de overgang naar een duurzame industrie (de vergroening van het kapitalisme) zijn zeker 30 verschillende grondstoffen nodig. Het toeval wil dat de Oekraïense bodem 22 verschillende metalen bevat. Zelensky sprak al over uranium, titanium, lithium en grafiet. Er is meer en Oekraïne biedt het aan, aan iedereen die de huidige regering wil steunen.
De BRICS-conferentie in Kazan en het bezoek van Guterres
Eind oktober werd in de Russische stad Kazan de BRICS-conferentie georganiseerd. Die conferentie bewees dat het Westerse sanctie- en isolatiebeleid tegenover Rusland mislukt is. Grote landen uit het mondiale zuiden (Brazilië, Zuid-Afrika, India) nemen deel aan BRICS en bezochten in Rusland de conferentie. BRICS landen omvatten 45 procentvan de wereldbevolking en 35 procent van de wereldeconomie. Niet alleen is het isolement van Rusland mislukt, het Westen veroorzaakt zijn eigen oppositie in de wereld.
De conferentie werd ook bezocht door Antonio Guterres, de secretaris-generaal van de VN. Dat werd hem in het Westen en Oekraïne kwalijk genomen. Zelensky weigerde Guterres te ontvangen toen hij vanuit Kazan naar Kyiv wilde reizen. Het had een pendeldiplomatie op gang kunnen brengen met de VN als spil in die diplomatie. Guterres heeft zijn bezorgdheid over de inzet van Noord-Koreanen duidelijk uitgesproken.
Onderhandelingen en het Koreaanse voorbeeld
Stop de Oorlog Amsterdam is al lang niet meer de enige die oproept tot diplomatie. ‘De Oekraïense verdediging kraakt, maar iedereen is wel tot het inzicht gekomen dat het Kyiv zonder eigen mensen en wapens uit het Westen niet lukt de Russen te verdrijven. Dat is de basis voor onderhandelingen. Het hoogst haalbare op dit moment is een soort staakt-het-vuren en een wollig geformuleerde pauze, want beide partijen zijn niet in staat om deze oorlog te winnen’. Dat stelt Defensiespecialist Ko Colijn en hij bepleit onderhandelingen met een staakt-het-vuren als doel. De ‘Koreaanse oplossing’ (een bevriezing van het front en een gedemilitariseerde zone) houdt hij voor het hoogst haalbare, maar het moet zo gauw mogelijk gebeuren. Voor de algehele uitputting toeslaat.
Naast een verzwakte Oekraïense militaire positie in de oorlog, een verzwakte Westerse positie in de wereldpolitiek, kiest de Amerikaanse bevolking een nieuwe leider en een nieuw Amerikaans buitenlandbeleid. Morgen weten we iets meer.
De grote vraag is wat de invloed van deze ontwikkelingen in het Nederlandse beleid wordt. De volgende weken debatteert de Nederlandse Kamer over het Defensiebeleid (in de week van 11 november) en het beleid van Buitenlandse Zaken (de week erna). Of daarbij deze analyse en de noodzaak van diplomatie worden bepleit is een indringende vraag.
Ondertussen gaat de internationalisering van de oorlog in Oekraïne verder met grotere spanningen voor de grootmachten. En onzekerheid voor de wereldbevolking.
Tot de update van 14 november.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.
Als we kijken naar de afgelopen tien dagen zijn de volgende zaken urgent;
- De ontwikkelingen aan het front,
- De Russisch-Noord-Koreaanse betrekkingen
- Russische kernwapenoefening
- De ontwikkelingen in het Oekraïense overwinningsplan
- BRICS en de wereldverhoudingen
- Onderhandelen of niet
De situatie aan het front
Afgelopen zaterdag 2 november meldde de Oekraïense opperbevelhebber Syrskyi dat Russische troepen langs het hele oosterse front aanvallen en dat de situatie voor Oekraïne moeilijk is. Zaterdag werden in totaal 126 Russische aanvallen uitgevoerd. De druk bij de steden Toretsk, Kurakhove en Pokrovsk wordt nu heel groot. De Oekraïense troepen zijn in de minderheid en hebben minder munitie en wapens dan de Russische. Oekraïne is gedwongen langzaam terug te trekken.
De moeilijkheden zijn er niet alleen in het oosten maar ook in zuiden, in de provincie Zaporizha en het noorden in de provincie Kharkiv.
De Russische druk aan het front in Oekraïne neemt gestaag toe en de vraag is hoe Oekraïne deze druk kan pareren.
Verdere escalatie van de oorlog door middel van Noord-Koreaanse troepen
Rusland en Noord-Korea hebben de afgelopen maanden de politieke, economische en militaire banden aangehaald. Dat leidde eerder al tot het sturen van artilleriemunitie van Noord-Korea naar Rusland. Inmiddels zijn Noord-Koreaanse troepen in Rusland gearriveerd. Volgens berichten zullen Noord-Koreaanse troepen worden ingezet in de door Oekraïne bezette provincie Koersk. De Oekraïense geheime dienst die al weken stelt dat Noord-Koreaanse versterkingen voor Rusland op komst zijn, ging er steeds van uit dat daadwerkelijke inzet vanaf 1 november zou plaatshebben. Wat de precieze plannen met deze soldaten zijn is onduidelijk. Onbevestigde berichten van vandaag melden dat Oekraïne deze troepen onder vuur heeft genomen.
Rusland heeft de berichten niet ontkend en stelt dat inzet van Noord-Koreanen niet in strijd is met het internationaal recht. De komst van de buitenlandse troepen is op verzoek, uitnodiging, of op basis van een onderlinge overkomst met Rusland. Dat mag volgens het internationaal recht. Dat wil zeggen indien deze troepen alleen op Russisch grondgebied worden gebruikt. Zouden zij zich op (bezet) Oekraïens grondgebied begeven dan is dat anders.
Rusland wijst er ook op dat Oekraïne gebruik maakt van westerse personele hulp bij het gebruik van in het westen verkregen wapens. Dat geldt bijvoorbeeld voor inlichtingen via Amerikaanse satellieten en voor westerse coördinatie met Oekraïense strijdkrachten. Dit zijn feiten. Maar de inzet van Noord-Koreaanse infanterie en special forces is vooral een escalatie van de oorlog. Zelensky beklaagt zich dat het Westen hiertegen niets doet en dat de oorlog internationaliseert. Dat is slechts gedeeltelijk waar. De oorlog internationaliseert hiermee nog verder. De wens van Zelensky om de Noord-Koreanen preventief in Rusland te treffen met westerse wapens, wordt niet gehonoreerd.
Eerder heeft de staat Rusland gebruik gemaakt van de Russische huurlingen van Wagner, maar Noord-Koreaanse troepen behoren toe tot een andere staat. Een pariastaat in de internationale wereld die kernwapens heeft gemaakt. Een staat die nu door Rusland een belangrijke positie krijgt. Niet alleen aan het front in Rusland (of Oekraïne) maar ook in het verscherpen van de internationale verhoudingen. Onduidelijk is nog welke prijs Rusland hiervoor Rusland aan Noord-Korea moet voldoen. Vermoedens over overdracht van militaire technologie zijn niet bevestigd.
De oorlog in Oekraïne trekt steeds meer landen in de oorlog. Nu wordt zelfs de al 70 jaar sluimerende oorlog in Korea zelf weer nieuw leven ingeblazen. Noord-Korea heeft vorige week nieuwe proeven gedaan met het afschieten van een nieuw type raketten.
Dat Rusland zich tot Noord-Korea wendt, betekent meerdere dingen. Het kost Rusland blijkbaar zoveel moeite om Oekraïense troepen uit de provincie Koersk te verwijderen, dat het afhankelijk wordt van Noord-Korea. Dat is opvallend en geeft een inkijkje in de - relatieve - zwakte van de Russische positie.
Kernwapenoefening
Rusland heeft vorige week een oefening gehouden waarbij raketten werd getest die over het hele land werden heen geschoten. Het ging zowel om ballistische als kruisraketten en ook deden langeafstandsvliegtuigen mee. Formeel was de oefening bedoeld om de paraatheid te testen van het Russische atoomwapenreactievermogen. Bovendien was het een boodschap bedoeld voor het Westerse besluitvormingsproces over het overwinningsplan van Zelensky en zijn andere wensen. Ook dit is een escalerende stap. Maar de boodschap lijkt overgekomen.
De uitwerking van het Oekraïense overwinningsplan
Over het overwinningsplan van Oekraïne is al veel gesproken, ook op deze plek. De eindbeslissing over het plan valt pas na de Amerikaanse verkiezingen. Zelensky hoopt dat na de verkiezingen een positieve beslissing gaat vallen over het NAVO-lidmaatschap van Oekraïne.
Nu is uitgelekt dat Oekraïne onder zijn overwinningsplan ook Tomahawk kruisraketten met een dracht van 1000 km verstaat. Dat vroeg Zelensky aan Biden en een anonieme bron uit het Witte Huis meldde het de New York Times. Daarmee werd het voorstel gesaboteerd. Zelensky was boos, omdat hij geen vertrouwelijke verzoeken kan doen in de Amerikaanse regering. Net als het verzoek om Noord-Koreaanse troepen te mogen treffen, is ook dit voorstel afgewezen.
Een van de andere voorstellen uit het overwinningsplan is het aanbod tot een speciale overeenkomst voor gezamenlijke (militaire) bescherming van de kritische bronnen van Oekraïne als ook gezamenlijke investeringen en het gebruik van het economisch potentieel, met name uranium, titanium, lithium en grafiet. Dat staat precies uitgewerkt in een geheime annex, waarvan uiteraard geen details bekend zijn.
In Duitsland hebben rechtse politici en hun denktanks inmiddels voorgesteld om gebruik te maken van dit aanbod. Opgemerkt wordt dat de wapenzendingen van Duitsland aan Oekraïne ook lonend voor de Duitse industrie moeten zijn. Bij de overgang naar een duurzame industrie (de vergroening van het kapitalisme) zijn zeker 30 verschillende grondstoffen nodig. Het toeval wil dat de Oekraïense bodem 22 verschillende metalen bevat. Zelensky sprak al over uranium, titanium, lithium en grafiet. Er is meer en Oekraïne biedt het aan, aan iedereen die de huidige regering wil steunen.
De BRICS-conferentie in Kazan en het bezoek van Guterres
Eind oktober werd in de Russische stad Kazan de BRICS-conferentie georganiseerd. Die conferentie bewees dat het Westerse sanctie- en isolatiebeleid tegenover Rusland mislukt is. Grote landen uit het mondiale zuiden (Brazilië, Zuid-Afrika, India) nemen deel aan BRICS en bezochten in Rusland de conferentie. BRICS landen omvatten 45 procentvan de wereldbevolking en 35 procent van de wereldeconomie. Niet alleen is het isolement van Rusland mislukt, het Westen veroorzaakt zijn eigen oppositie in de wereld.
De conferentie werd ook bezocht door Antonio Guterres, de secretaris-generaal van de VN. Dat werd hem in het Westen en Oekraïne kwalijk genomen. Zelensky weigerde Guterres te ontvangen toen hij vanuit Kazan naar Kyiv wilde reizen. Het had een pendeldiplomatie op gang kunnen brengen met de VN als spil in die diplomatie. Guterres heeft zijn bezorgdheid over de inzet van Noord-Koreanen duidelijk uitgesproken.
Onderhandelingen en het Koreaanse voorbeeld
Stop de Oorlog Amsterdam is al lang niet meer de enige die oproept tot diplomatie. ‘De Oekraïense verdediging kraakt, maar iedereen is wel tot het inzicht gekomen dat het Kyiv zonder eigen mensen en wapens uit het Westen niet lukt de Russen te verdrijven. Dat is de basis voor onderhandelingen. Het hoogst haalbare op dit moment is een soort staakt-het-vuren en een wollig geformuleerde pauze, want beide partijen zijn niet in staat om deze oorlog te winnen’. Dat stelt Defensiespecialist Ko Colijn en hij bepleit onderhandelingen met een staakt-het-vuren als doel. De ‘Koreaanse oplossing’ (een bevriezing van het front en een gedemilitariseerde zone) houdt hij voor het hoogst haalbare, maar het moet zo gauw mogelijk gebeuren. Voor de algehele uitputting toeslaat.
Naast een verzwakte Oekraïense militaire positie in de oorlog, een verzwakte Westerse positie in de wereldpolitiek, kiest de Amerikaanse bevolking een nieuwe leider en een nieuw Amerikaans buitenlandbeleid. Morgen weten we iets meer.
De grote vraag is wat de invloed van deze ontwikkelingen in het Nederlandse beleid wordt. De volgende weken debatteert de Nederlandse Kamer over het Defensiebeleid (in de week van 11 november) en het beleid van Buitenlandse Zaken (de week erna). Of daarbij deze analyse en de noodzaak van diplomatie worden bepleit is een indringende vraag.
Ondertussen gaat de internationalisering van de oorlog in Oekraïne verder met grotere spanningen voor de grootmachten. En onzekerheid voor de wereldbevolking.
Tot de update van 14 november.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.