De week van 12 - 19 juniDit overzicht van de stand van zaken rond het front wordt begin van de week opgesteld door Guido van Leemput en verschijnt op www.stopdeoorlogamsterdam.nl.
Zes Afrikaanse leiders togen naar Kiyiv en Moskou met een vredesvoorstel in de hand. De aanleiding is dat Afrika ernstig lijdt onder de voedseloorlog die óók gevoerd wordt. Tekorten aan kunstmest om zelf voldoende te kunnen voedsel te produceren; tekort aan voedsel door de exportbeperkingen en een enorme prijsverhoging die Afrika bedreigen met honger en politieke instabiliteit. Het lijkt er op dat ze zes nul op het rekest kregen. Ander internationaal aspect van de oorlog is het kernwapenprobleem. De eerste kernbom is in Wit-Rusland gestald, de rest komt voor het einde van het jaar. Verder van belang is dat de internationale vredesbeweging voorzichtig van zich laat horen. Een conferentie in Wenen heeft opgeroepen tot een internationale actieweek; van 28 september tot 8 oktober. Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van 'Stop de Oorlog Amsterdam'. Zijn boek over de oorlog, 'De gelaagde oorlog in Oekraïne en de botsing van grootmachten' is hier te bestellen. |
|
De Afrikaanse poging
Hét nieuws van het afgelopen weekend is dat een delegatie van Afrikaanse leiders Kiyiv en Moskou bezochten in een openlijke en kwetsbare poging om een vredesakkoord te bereiken tussen beide regeringen. Poetin heeft de delegatie de ontwerpovereenkomst getoond die in maart 2022 tot stand gekomen was met Turkse bemiddeling. ‘Verdrag over de permanente neutraliteit en veiligheidsgaranties voor Oekraïne’. Zo valt de titel te vertalen. Permanente neutraliteit zou in de Oekraïense grondwet worden opgenomen. Daarbij zijn ook afspraken gemaakt over de grootte van de Oekraïense strijdkrachten. Oekraïne heeft dat standpunt van maart 2022 definitief verlaten. Nooit is afgesproken, aldus Poetin, dat het stuk geclassificeerd zou worden (als geheim bestempeld) en daarom toonde hij het de delegatie.
Poetin wilde er maar mee zeggen tegen de Afrikaanse presidenten: ‘Aan ons heeft het niet gelegen.’ Dit alles is erg navrant, omdat de Afrikanen er genoeg van hebben te moeten lijden onder oplopende voedselprijzen, tekort aan kunstmest en gebrekkige exporten uit Oekraïne en boven al van rap toenemende hongersnood. De voorspelling van Antonio Guterres vorig jaar dat hongersnoden in 2023 zouden uitbreken nopen de zes Afrikaanse leiders tot een tocht die het midden houdt tussen een smeekbede en een dreigement.
Ik vrees dat de Russische strategie daarmee tot verdere ontplooiing komt. De druk via de band wordt verhoogd op, vooral Oekraïne. De beelden waarop Zelensky tussen de Afrikaanse presidenten stond maakten de indruk dat hij aan het corveeën was. Hij had ze weinig meer te bieden dan een bericht voor Moskou om tot een overeenkomst te komen over politieke gevangenen van De Krim. Dus misschien is er meer aan de hand dan de zuinige persverklaringen doen vermoeden. Want het lijkt er op dat de delegatie zonder resultaat naar huis is gegaan.
Voortgang offensief - Zeer gewelddadig en langdurig
Het Oekraïense offensief is op drie plaatsen ingezet, maar dat zijn zware en bloedige aanvallen die nog niet de hoofdaanval zijn. Als de Oekraïense legerleiding ergens een (relatieve) zwakte in de Russische verdediging ontdekt dan zou daar de hoofdmacht ingezet worden.
De hoogste generaal van Amerika, generaal Milley verklaarde dat het Oekraïense offensief zeer gewelddadig zal zijn en lang zal duren.
Diverse militaire deskundigen analyseren de lessen die de Russische krijgsmacht hebben getrokken uit het eerste jaar oorlog en hoe het Oekraïense offensief te benaderen.
De Amerikaanse regering heeft het 40ste militaire steunpakket aan Oekraïne sinds augustus 2021 gemeld. Ter waarde van 325 miljoen dollar. Daaronder Bradley gevechtsvoertuigen, waarvan Rusland er in de eerste week van het offensief zeker 16 heeft uitgeschakeld. De nu 15 beloofde vullen die verliezen niet volledig aan.
Zaporizha
Een van de voorlopige aanvallen wordt in het zuiden uitgevoerd, niet ver van het kerncentralecomplex van Zaporizha. Daarover bestaan al maandenlang grote zorgen. Die zorgen zijn vergroot door het breken van de Kakhovka-dam ten zuiden van Zaporizha. Het weggestroomde water maakt ook koeling van de centrales moeilijker. Een speciaal waterreservoir bedoeld voor de koeling kan moelijker op peil worden gehouden. Ze wordt gevreesd. De baas van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) heeft afgelopen week een inspectie uitgevoerd. Hij probeerde een beeld te krijgen van de risico’s met het weglekkende water uit het koelingsbassin voor de kerncentrales. In een verklaring wordt uitgelegd welke technische maatregelen nodig zijn om de veiligheid op een minimumniveau te handhaven.
Voorlopig geen EXTRA zorgen. De bestaande zorgen blijven.
Discussie in de NAVO
In de NAVO woeden in aanloop tot de top in Vilnius twee debatten.
Beide thema’s hangen samen, net zo zeer als het verloop van de oorlog tot 11 juli als de top wordt gehouden.
Er zijn landen die Oekraïne nu lid willen maken van de NAVO ter bestendiging van de bescherming van dat land. Dat zou betekenen dat de NAVO officieel aan de oorlog mee gaat doen. Het is onwaarschijnlijk dat dat op de top van Vilnius op 11 juli besloten wordt. Daarnaast worden voorstellen gedaan om Oekraïne verder te steunen, sommige NAVO-landen stellen zelfs voor soldaten in te zetten. Dat is allemaal nog niet aan de orde.
Daarmee verknoopt is er debat over de verhoging van de Defensiebegrotingen in de komende jaren. De NAVO wil een bodem van 2% van de bbp, nu is dat een richtgetal. Het heeft er alle schijn van dat daaraan wordt getornd door een aantal landen. Zij willen niet zo’n dure defensiebegroting. Van Spanje en België zouden daar niet in mee willen gaan.
Maar de landen aan de oostgrens van de NAVO willen meer, Polen en Litouwen met name, 3% zelfs.
Ook in de Tweede Kamer bleek vorige week in een debat van de commissie voor Defensie dat de coalitiepartijen in de Nederlandse regering verdeeld zijn. Historici Rein Bijkerk en Chris Klep zetten een aantal stevige vraagtekens bij de zucht om 2% van het BBP te besteden aan Defensie. Om dat zelfs wettelijk te verplichten.
Dat sluit aan bij een discussie in de coalitie (en de Eerste Kamercoalitie, inclusief PvdA en GroenLinks) over de stille debatten achter de schermen over deze 2% en hoe dan ook over de NAVO-strategie in aanloop naar Vilnius.
Kernwapendiscussie
Kernwapens in Europa worden een steeds belangrijker thema. Ook dit is een uitdrukking van de escalatie die uit de oorlog in Oekraïne voortvloeit.
Polen heeft ondertussen in het kader van de nucleaire escalatie gevraagd om Amerikaanse kernwapens op eigen grondgebied.
De baas van Wit-Rusland is kennelijk weer fit genoeg om te stellen dat hij niet zal aarzelen om kernwapens te gebruiken.
Of Rusland dat ook vindt is afwachten. Maar de eerste tactische kernbom is wel al gestald in Wit-Rusland. De rest volgt later dit jaar. Afschrikking zegt Poetin.
De kernwapendimensie speelt een groeiende rol in de escalatie over de oorlog.
Afgelopen dinsdag heeft het Balieberaad tegen Kernwapens een petitie aangeboden aan de Tweede Kamer met enkele snijdende eisen over de kernbewapening van Nederland. Haal de kernbommen weg uit Volkel en plaats geen nieuwe.
F-16 steunplan bekend gemaakt
De Nederlandse minister van Defensie heeft gemeld wat de plannen zijn met het opleiden van Oekraïense piloten op F-16 toestellen. ‘Ergens in Oost-Europa’ zullen ze worden opgeleid. Nederland en verschillende Europese landen werken eraan zo snel als mogelijk te starten met het trainen van Oekraïense piloten op de F-16. Tegelijkertijd wordt er een trainingscentrum opgezet in een land in Oost-Europa.
Over welke F-16’s worden geleverd, geen woord.
Inmiddels heeft Oekraïne ook een oogje laten vallen op net door Australië uitgefaseerde F-18’s.
Oproep Vredesconferentie van Wenen; onmiddellijk staakt-het-vuren!
De internationale vredesconferentie die vorig weekend in Wenen is gehouden roept de oorlogvoerende partijen op een staakt-het-vuren in acht te nemen en de diplomatie een kans te geven. In de slotverklaring wordt de illegale Russische invasie van Oekraïne veroordeeld. 'Daarbij schoten de instituties te kort die vrede en veiligheid in Europa moeten verzekeren en het mislukken leidde tot oorlog. Nu is diplomatie dringend gewenst om de oorlog te beëindigen voordat het Oekraïne vernietigt en de mensheid in gevaar brengt.’
Het International Peace Bureau deed een voorstel voor een negen puntenplan.
Tevens is oproepen om een internationale actieweek te houden in de week van 28 september tot 8 oktober.
De conferentie toonde de verschillende opvattingen van de diverse vredesactivisten. De Amerikaanse vredesactiviste Medea Benjamin vertelt over de tegenwerking door de Oekraïense autoriteiten om de conferentie in Wenen te kunnen houden en ook een impressie van de beraadslagingen en meningsverschillen.
In België is een gezamenlijke verklaring opgesteld door de vredescoalitie aldaar, een politieke nota, waarin een aantal voorstellen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne. Een werkgroep van het platform ‘Europa voor vrede en solidariteit’, dat sinds de Russische invasie in Oekraïne verschillende acties en betogingen organiseerde, reikt in een politieke nota tien aanbevelingen, denkpistes en aandachtspunten aan voor vrede in Oekraïne en een ander veiligheidsbeleid.-het-bloedvergieten-oekraine-te-stoppen.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.
Hét nieuws van het afgelopen weekend is dat een delegatie van Afrikaanse leiders Kiyiv en Moskou bezochten in een openlijke en kwetsbare poging om een vredesakkoord te bereiken tussen beide regeringen. Poetin heeft de delegatie de ontwerpovereenkomst getoond die in maart 2022 tot stand gekomen was met Turkse bemiddeling. ‘Verdrag over de permanente neutraliteit en veiligheidsgaranties voor Oekraïne’. Zo valt de titel te vertalen. Permanente neutraliteit zou in de Oekraïense grondwet worden opgenomen. Daarbij zijn ook afspraken gemaakt over de grootte van de Oekraïense strijdkrachten. Oekraïne heeft dat standpunt van maart 2022 definitief verlaten. Nooit is afgesproken, aldus Poetin, dat het stuk geclassificeerd zou worden (als geheim bestempeld) en daarom toonde hij het de delegatie.
Poetin wilde er maar mee zeggen tegen de Afrikaanse presidenten: ‘Aan ons heeft het niet gelegen.’ Dit alles is erg navrant, omdat de Afrikanen er genoeg van hebben te moeten lijden onder oplopende voedselprijzen, tekort aan kunstmest en gebrekkige exporten uit Oekraïne en boven al van rap toenemende hongersnood. De voorspelling van Antonio Guterres vorig jaar dat hongersnoden in 2023 zouden uitbreken nopen de zes Afrikaanse leiders tot een tocht die het midden houdt tussen een smeekbede en een dreigement.
Ik vrees dat de Russische strategie daarmee tot verdere ontplooiing komt. De druk via de band wordt verhoogd op, vooral Oekraïne. De beelden waarop Zelensky tussen de Afrikaanse presidenten stond maakten de indruk dat hij aan het corveeën was. Hij had ze weinig meer te bieden dan een bericht voor Moskou om tot een overeenkomst te komen over politieke gevangenen van De Krim. Dus misschien is er meer aan de hand dan de zuinige persverklaringen doen vermoeden. Want het lijkt er op dat de delegatie zonder resultaat naar huis is gegaan.
Voortgang offensief - Zeer gewelddadig en langdurig
Het Oekraïense offensief is op drie plaatsen ingezet, maar dat zijn zware en bloedige aanvallen die nog niet de hoofdaanval zijn. Als de Oekraïense legerleiding ergens een (relatieve) zwakte in de Russische verdediging ontdekt dan zou daar de hoofdmacht ingezet worden.
De hoogste generaal van Amerika, generaal Milley verklaarde dat het Oekraïense offensief zeer gewelddadig zal zijn en lang zal duren.
Diverse militaire deskundigen analyseren de lessen die de Russische krijgsmacht hebben getrokken uit het eerste jaar oorlog en hoe het Oekraïense offensief te benaderen.
De Amerikaanse regering heeft het 40ste militaire steunpakket aan Oekraïne sinds augustus 2021 gemeld. Ter waarde van 325 miljoen dollar. Daaronder Bradley gevechtsvoertuigen, waarvan Rusland er in de eerste week van het offensief zeker 16 heeft uitgeschakeld. De nu 15 beloofde vullen die verliezen niet volledig aan.
Zaporizha
Een van de voorlopige aanvallen wordt in het zuiden uitgevoerd, niet ver van het kerncentralecomplex van Zaporizha. Daarover bestaan al maandenlang grote zorgen. Die zorgen zijn vergroot door het breken van de Kakhovka-dam ten zuiden van Zaporizha. Het weggestroomde water maakt ook koeling van de centrales moeilijker. Een speciaal waterreservoir bedoeld voor de koeling kan moelijker op peil worden gehouden. Ze wordt gevreesd. De baas van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) heeft afgelopen week een inspectie uitgevoerd. Hij probeerde een beeld te krijgen van de risico’s met het weglekkende water uit het koelingsbassin voor de kerncentrales. In een verklaring wordt uitgelegd welke technische maatregelen nodig zijn om de veiligheid op een minimumniveau te handhaven.
Voorlopig geen EXTRA zorgen. De bestaande zorgen blijven.
Discussie in de NAVO
In de NAVO woeden in aanloop tot de top in Vilnius twee debatten.
- Wat wordt de status van Oekraïne in de trans-Atlantische wereld?
- Wat wordt het nieuwe percentage dat NAVO-leden aan de Defensiebegroting moeten besteden?
Beide thema’s hangen samen, net zo zeer als het verloop van de oorlog tot 11 juli als de top wordt gehouden.
Er zijn landen die Oekraïne nu lid willen maken van de NAVO ter bestendiging van de bescherming van dat land. Dat zou betekenen dat de NAVO officieel aan de oorlog mee gaat doen. Het is onwaarschijnlijk dat dat op de top van Vilnius op 11 juli besloten wordt. Daarnaast worden voorstellen gedaan om Oekraïne verder te steunen, sommige NAVO-landen stellen zelfs voor soldaten in te zetten. Dat is allemaal nog niet aan de orde.
Daarmee verknoopt is er debat over de verhoging van de Defensiebegrotingen in de komende jaren. De NAVO wil een bodem van 2% van de bbp, nu is dat een richtgetal. Het heeft er alle schijn van dat daaraan wordt getornd door een aantal landen. Zij willen niet zo’n dure defensiebegroting. Van Spanje en België zouden daar niet in mee willen gaan.
Maar de landen aan de oostgrens van de NAVO willen meer, Polen en Litouwen met name, 3% zelfs.
Ook in de Tweede Kamer bleek vorige week in een debat van de commissie voor Defensie dat de coalitiepartijen in de Nederlandse regering verdeeld zijn. Historici Rein Bijkerk en Chris Klep zetten een aantal stevige vraagtekens bij de zucht om 2% van het BBP te besteden aan Defensie. Om dat zelfs wettelijk te verplichten.
Dat sluit aan bij een discussie in de coalitie (en de Eerste Kamercoalitie, inclusief PvdA en GroenLinks) over de stille debatten achter de schermen over deze 2% en hoe dan ook over de NAVO-strategie in aanloop naar Vilnius.
Kernwapendiscussie
Kernwapens in Europa worden een steeds belangrijker thema. Ook dit is een uitdrukking van de escalatie die uit de oorlog in Oekraïne voortvloeit.
Polen heeft ondertussen in het kader van de nucleaire escalatie gevraagd om Amerikaanse kernwapens op eigen grondgebied.
De baas van Wit-Rusland is kennelijk weer fit genoeg om te stellen dat hij niet zal aarzelen om kernwapens te gebruiken.
Of Rusland dat ook vindt is afwachten. Maar de eerste tactische kernbom is wel al gestald in Wit-Rusland. De rest volgt later dit jaar. Afschrikking zegt Poetin.
De kernwapendimensie speelt een groeiende rol in de escalatie over de oorlog.
Afgelopen dinsdag heeft het Balieberaad tegen Kernwapens een petitie aangeboden aan de Tweede Kamer met enkele snijdende eisen over de kernbewapening van Nederland. Haal de kernbommen weg uit Volkel en plaats geen nieuwe.
F-16 steunplan bekend gemaakt
De Nederlandse minister van Defensie heeft gemeld wat de plannen zijn met het opleiden van Oekraïense piloten op F-16 toestellen. ‘Ergens in Oost-Europa’ zullen ze worden opgeleid. Nederland en verschillende Europese landen werken eraan zo snel als mogelijk te starten met het trainen van Oekraïense piloten op de F-16. Tegelijkertijd wordt er een trainingscentrum opgezet in een land in Oost-Europa.
Over welke F-16’s worden geleverd, geen woord.
Inmiddels heeft Oekraïne ook een oogje laten vallen op net door Australië uitgefaseerde F-18’s.
Oproep Vredesconferentie van Wenen; onmiddellijk staakt-het-vuren!
De internationale vredesconferentie die vorig weekend in Wenen is gehouden roept de oorlogvoerende partijen op een staakt-het-vuren in acht te nemen en de diplomatie een kans te geven. In de slotverklaring wordt de illegale Russische invasie van Oekraïne veroordeeld. 'Daarbij schoten de instituties te kort die vrede en veiligheid in Europa moeten verzekeren en het mislukken leidde tot oorlog. Nu is diplomatie dringend gewenst om de oorlog te beëindigen voordat het Oekraïne vernietigt en de mensheid in gevaar brengt.’
Het International Peace Bureau deed een voorstel voor een negen puntenplan.
Tevens is oproepen om een internationale actieweek te houden in de week van 28 september tot 8 oktober.
De conferentie toonde de verschillende opvattingen van de diverse vredesactivisten. De Amerikaanse vredesactiviste Medea Benjamin vertelt over de tegenwerking door de Oekraïense autoriteiten om de conferentie in Wenen te kunnen houden en ook een impressie van de beraadslagingen en meningsverschillen.
In België is een gezamenlijke verklaring opgesteld door de vredescoalitie aldaar, een politieke nota, waarin een aantal voorstellen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne. Een werkgroep van het platform ‘Europa voor vrede en solidariteit’, dat sinds de Russische invasie in Oekraïne verschillende acties en betogingen organiseerde, reikt in een politieke nota tien aanbevelingen, denkpistes en aandachtspunten aan voor vrede in Oekraïne en een ander veiligheidsbeleid.-het-bloedvergieten-oekraine-te-stoppen.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.