De week van 13 – 20 juniIk heb deze week drie onderwerpen.
1. Militaire ontwikkelingen 2. Diplomatie - onderhandelen of bewapenen 3. Strategische wapens van Rusland. Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken tijdens de vredesactie op 20 juni 2022 tijdens de 16e vredesactie op het Museumplein. |
|
1. Militaire ontwikkelingen
Het front in Oost-Oekraïne vormt een soort halve cirkel over een lengte van zo’n 1300 km, met een vorm vergelijkbaar met de ‘nieuwe maan’. De oorlog in de provincie Loehansk duurt al weken en is gericht op een klein gebied met de stad Severodonetsk als centrum. De stad is eigenlijk al in Russische handen, maar er zit nog een aantal, zo’n 500 personen, in een chemische fabriek; Azot genaamd. Daaronder ook een eenheid (waarschijnlijk kleine) Oekraïense militairen. Alle drie de bruggen over een rivier, de Seversky Donetsk of gewoon de Donetsk, zijn vernietigd zodat deze mensen niet terug kunnen naar Oekraïens gebied.
De Oekraïense soldaten en burgers die in de Azot-fabriek gevangen zitten willen zich niet overgeven. Een Russisch ultimatum wordt genegeerd. Ik ga ervan uit dat het weigeren van de overgave bedoeld is (en ook een opdracht van Kiev) om de Russen in Severodonetsk te binden en liefst net zo lang tot de nieuwe wapens uit het Westen het front bereiken.
De Russische voortgang in de provincie Loehansk gaat langzaam, maar wel vooruit.
In de zuidelijke provincie Kherson gaat de Russische opmars ook niet vlot. Ze worden opgehouden en zelfs hier en daar teruggedreven. Verder is er achter de linies al een guerrilla-oorlog begonnen.
Dus militair gezien is de Oekraïense situatie penibel, er wordt gestaag grondgebied verloren, maar de Oekraïense strijdkrachten worden niet overrompeld. Ondanks de verschrikkelijk grote verliezen houden ze goed stand.
2. Diplomatie – bewapenen of onderhandelen
De bovenstaande militaire situatie stelde de regering van Oekraïne en Westerse landen voor een dilemma. Keihard bewapenen en kijken wat het gevolg van een lange zomer oorlog voeren wordt, of misschien, onderhandelen om tot een staakt-het-vuren te komen. Het was afgelopen week dan ook een hele drukte in Westerse conferentieoorden en vergaderzalen waar over de oorlog in Oekraïne werd besloten. Een rondje langs deze zalen.
Ik begin in de Tweede Kamer.
Vorige week dinsdag werd op initiatief van Sjoerdsma van D66 een motie ingediend waarin het hele, HET HELE, inventaris van de Nederlandse krijgsmacht aan Oekraïne ter beschikking werd gesteld. ‘We moeten winnen’, zegt Sjoerdsma. WE! Er heerst een oorlogsstemming bij de regeringscoalitie dat de motie tekende met steun van de PvdA (en GL). Minister Hoekstra liet het stilzwijgend gebeuren.
Besloot de Defensienota begin juni voor extra oorlogskredieten, in totaal 5 miljard per jaar erbij, nu wordt de hele inventaris ter beschikking gesteld. Wij betalen. De meerderheid van de Kamer vindt het goed. Of de legerleiding akkoord gaat moet nog blijken.
NAVO
Woensdag vergaderde de NAVO en dan vooral de Oekraïne-contactgroep die de wensenlijst van de regering van Oekraïne op tafel had liggen. Oekraïne eiste een enorm wapenarsenaal op, 1000 stuks Amerikaanse artillerie bijvoorbeeld. Het resultaat is dat de NAVO-landen besloten om Oekraïne zo zwaar als mogelijk is te bewapenen. Maar voor de goede orde, van de 1000 kanonnen krijgen ze er 18 of 27 de cijfers kon ik niet precies vaststellen. De VS stelden in ieder geval een wapenpakket van 1 miljard extra ter beschikking.
De NAVO-baas Stoltenberg liet vervolgens wijd en zijd weten dat de oorlog nog lang kan duren, nog jaren.
Kiev
Woensdagavond zaten Macron, Draghi en Scholz in de nachttrein naar Kiev. Frankrijk, Italië en Duitsland worden als – hoe moet je dat eigenlijk noemen- voorzichtige krachten in het oorlog voeren gezien. Wat zij precies bespraken is mij niet goed duidelijk geworden. Ik zag Scholz op de Duitse tv vertellen dat de Pantserhouwitzers 2000 bijna gevechtsklaar in Oekraïne aankomen. Maar dat is geen nieuws. Nieuwe beloften vielen me niet op.
Op vrijdag ging ook Boris Johnson naar Kiev met een aanbod om Oekraïense militairen in Engeland te trainen in de laatste militaire technieken en tactieken. Zo’n beetje tegelijkertijd stuurde de Engelse opperbevelhebber een brief aan alle Engelse militairen dat de Britse krijgsmacht bereid is oorlog te voeren op grondgebied in Europa.
Dus de eerste conclusie is, dat de oorlog op volle kracht wordt gevoerd met steun van de NAVO-contactgroep.
Onderhandelen
Toch dook er afgelopen dagen een bericht op dat onderhandelingen met Rusland worden overwogen. Kiev wil de vredesonderhandelingen met Moskou eind augustus hervatten. Dat zei de Oekraïense hoofdonderhandelaar, David Aratchamia.
Oekraïne en het Westen willen kennelijk een zomer lang oorlog voeren met de wapens die nu ter beschikking worden gesteld. Tegen die tijd wordt de stand van zaken beoordeeld. Waar ligt het front, wat zijn de vooruitzichten van oorlog voeren? Dan misschien wordt er onderhandeld.
De conclusie lijkt gerechtvaardigd dat geprobeerd wordt om;
Tenzij… het bovenstaande vooral propaganda blijkt te zijn voor eigen bevolking of westerse steun. Dat valt niet goed te beoordelen. Dat wil zeggen dat eind augustus een beoogde datum lijkt, maar dat hoeft niet. Het kan ook eerder. Dat zien we in de komende weken.
3. Strategische wapens Rusland
Twee onderwerpen;
a. Honger in de wereld.
De directie van het wereldvoedselprogramma van de VN, het WFP, waarschuwt dat de oorlog in Oekraïne zeer grote gevolgen heeft voor de voedselsituatie in grote delen van de wereld. De afgelopen weken kwam de blokkade van uitvoer over zee van graan en ander voedsel hier al ter sprake. Die blokkade geldt nog steeds en is een vorm van oorlogvoering. Het WFP spreekt van angstaanjagende tekorten die boven op de Covid- crisis en stijgende brandstofprijzen komen. Maar het risico is niet alleen de hongerdood in tal van landen, maar ook rellen en politiek geweld vanwege de sterk stijgende voedselprijzen. Nu al worden politieke problemen gesignaleerd in Sri Lanka, Tunesië, Pakistan en Peru. En verder wordt gevreesd voor Burkina Fasso, Mali en Tsjaad.
De gevolgen van het nemen van voedsel als wapen beginnen zich wereldwijd te laten voelen.
b. Energiecrisis in Europa
Een tweede strategisch wapen is de energievoorziening door Rusland van tal van Europese landen. De sancties om op stel en sprong een einde te maken aan Russische olie- en gasleveranties aan Midden- en Oost-Europa beginnen gevolgen te krijgen. Stijgende energieprijzen en mogelijk zelfs van rantsoenering van benzine en ander brandstoffen. Dat laatste wordt overwogen in Italië.
Tot slot
Het lijkt erop dat in de loop van de zomer een politieke calculatie wordt gedaan in de Westerse hoofdsteden of een staakt-het-vuren moet worden afgedwongen bij Oekraïne (en Rusland). Dan zal de economische oorlogvoering hoogstwaarschijnlijk niet worden beëindigd. Voedsel en energie worden steeds scherpere wapens die wereldwijd voelbaar zullen worden. Tot in de stemhokjes in de VS in november aan toe. Maar…, voorlopig gaat de oorlog, het bloedbad, door.
Tot volgende week
Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief
Het front in Oost-Oekraïne vormt een soort halve cirkel over een lengte van zo’n 1300 km, met een vorm vergelijkbaar met de ‘nieuwe maan’. De oorlog in de provincie Loehansk duurt al weken en is gericht op een klein gebied met de stad Severodonetsk als centrum. De stad is eigenlijk al in Russische handen, maar er zit nog een aantal, zo’n 500 personen, in een chemische fabriek; Azot genaamd. Daaronder ook een eenheid (waarschijnlijk kleine) Oekraïense militairen. Alle drie de bruggen over een rivier, de Seversky Donetsk of gewoon de Donetsk, zijn vernietigd zodat deze mensen niet terug kunnen naar Oekraïens gebied.
De Oekraïense soldaten en burgers die in de Azot-fabriek gevangen zitten willen zich niet overgeven. Een Russisch ultimatum wordt genegeerd. Ik ga ervan uit dat het weigeren van de overgave bedoeld is (en ook een opdracht van Kiev) om de Russen in Severodonetsk te binden en liefst net zo lang tot de nieuwe wapens uit het Westen het front bereiken.
De Russische voortgang in de provincie Loehansk gaat langzaam, maar wel vooruit.
In de zuidelijke provincie Kherson gaat de Russische opmars ook niet vlot. Ze worden opgehouden en zelfs hier en daar teruggedreven. Verder is er achter de linies al een guerrilla-oorlog begonnen.
Dus militair gezien is de Oekraïense situatie penibel, er wordt gestaag grondgebied verloren, maar de Oekraïense strijdkrachten worden niet overrompeld. Ondanks de verschrikkelijk grote verliezen houden ze goed stand.
2. Diplomatie – bewapenen of onderhandelen
De bovenstaande militaire situatie stelde de regering van Oekraïne en Westerse landen voor een dilemma. Keihard bewapenen en kijken wat het gevolg van een lange zomer oorlog voeren wordt, of misschien, onderhandelen om tot een staakt-het-vuren te komen. Het was afgelopen week dan ook een hele drukte in Westerse conferentieoorden en vergaderzalen waar over de oorlog in Oekraïne werd besloten. Een rondje langs deze zalen.
Ik begin in de Tweede Kamer.
Vorige week dinsdag werd op initiatief van Sjoerdsma van D66 een motie ingediend waarin het hele, HET HELE, inventaris van de Nederlandse krijgsmacht aan Oekraïne ter beschikking werd gesteld. ‘We moeten winnen’, zegt Sjoerdsma. WE! Er heerst een oorlogsstemming bij de regeringscoalitie dat de motie tekende met steun van de PvdA (en GL). Minister Hoekstra liet het stilzwijgend gebeuren.
Besloot de Defensienota begin juni voor extra oorlogskredieten, in totaal 5 miljard per jaar erbij, nu wordt de hele inventaris ter beschikking gesteld. Wij betalen. De meerderheid van de Kamer vindt het goed. Of de legerleiding akkoord gaat moet nog blijken.
NAVO
Woensdag vergaderde de NAVO en dan vooral de Oekraïne-contactgroep die de wensenlijst van de regering van Oekraïne op tafel had liggen. Oekraïne eiste een enorm wapenarsenaal op, 1000 stuks Amerikaanse artillerie bijvoorbeeld. Het resultaat is dat de NAVO-landen besloten om Oekraïne zo zwaar als mogelijk is te bewapenen. Maar voor de goede orde, van de 1000 kanonnen krijgen ze er 18 of 27 de cijfers kon ik niet precies vaststellen. De VS stelden in ieder geval een wapenpakket van 1 miljard extra ter beschikking.
De NAVO-baas Stoltenberg liet vervolgens wijd en zijd weten dat de oorlog nog lang kan duren, nog jaren.
Kiev
Woensdagavond zaten Macron, Draghi en Scholz in de nachttrein naar Kiev. Frankrijk, Italië en Duitsland worden als – hoe moet je dat eigenlijk noemen- voorzichtige krachten in het oorlog voeren gezien. Wat zij precies bespraken is mij niet goed duidelijk geworden. Ik zag Scholz op de Duitse tv vertellen dat de Pantserhouwitzers 2000 bijna gevechtsklaar in Oekraïne aankomen. Maar dat is geen nieuws. Nieuwe beloften vielen me niet op.
Op vrijdag ging ook Boris Johnson naar Kiev met een aanbod om Oekraïense militairen in Engeland te trainen in de laatste militaire technieken en tactieken. Zo’n beetje tegelijkertijd stuurde de Engelse opperbevelhebber een brief aan alle Engelse militairen dat de Britse krijgsmacht bereid is oorlog te voeren op grondgebied in Europa.
Dus de eerste conclusie is, dat de oorlog op volle kracht wordt gevoerd met steun van de NAVO-contactgroep.
Onderhandelen
Toch dook er afgelopen dagen een bericht op dat onderhandelingen met Rusland worden overwogen. Kiev wil de vredesonderhandelingen met Moskou eind augustus hervatten. Dat zei de Oekraïense hoofdonderhandelaar, David Aratchamia.
Oekraïne en het Westen willen kennelijk een zomer lang oorlog voeren met de wapens die nu ter beschikking worden gesteld. Tegen die tijd wordt de stand van zaken beoordeeld. Waar ligt het front, wat zijn de vooruitzichten van oorlog voeren? Dan misschien wordt er onderhandeld.
De conclusie lijkt gerechtvaardigd dat geprobeerd wordt om;
- Ofwel Rusland op te houden bij de vorderingen aan het front.
- Dan wel Rusland terug te dringen in de richting van de frontlijn van het begin van de oorlog, 23 februari. Dat laatste lijkt niet haalbaar op dit moment, althans vanuit de positie waaruit ik de situatie kan beoordelen.
Tenzij… het bovenstaande vooral propaganda blijkt te zijn voor eigen bevolking of westerse steun. Dat valt niet goed te beoordelen. Dat wil zeggen dat eind augustus een beoogde datum lijkt, maar dat hoeft niet. Het kan ook eerder. Dat zien we in de komende weken.
3. Strategische wapens Rusland
Twee onderwerpen;
a. Honger in de wereld.
De directie van het wereldvoedselprogramma van de VN, het WFP, waarschuwt dat de oorlog in Oekraïne zeer grote gevolgen heeft voor de voedselsituatie in grote delen van de wereld. De afgelopen weken kwam de blokkade van uitvoer over zee van graan en ander voedsel hier al ter sprake. Die blokkade geldt nog steeds en is een vorm van oorlogvoering. Het WFP spreekt van angstaanjagende tekorten die boven op de Covid- crisis en stijgende brandstofprijzen komen. Maar het risico is niet alleen de hongerdood in tal van landen, maar ook rellen en politiek geweld vanwege de sterk stijgende voedselprijzen. Nu al worden politieke problemen gesignaleerd in Sri Lanka, Tunesië, Pakistan en Peru. En verder wordt gevreesd voor Burkina Fasso, Mali en Tsjaad.
De gevolgen van het nemen van voedsel als wapen beginnen zich wereldwijd te laten voelen.
b. Energiecrisis in Europa
Een tweede strategisch wapen is de energievoorziening door Rusland van tal van Europese landen. De sancties om op stel en sprong een einde te maken aan Russische olie- en gasleveranties aan Midden- en Oost-Europa beginnen gevolgen te krijgen. Stijgende energieprijzen en mogelijk zelfs van rantsoenering van benzine en ander brandstoffen. Dat laatste wordt overwogen in Italië.
Tot slot
Het lijkt erop dat in de loop van de zomer een politieke calculatie wordt gedaan in de Westerse hoofdsteden of een staakt-het-vuren moet worden afgedwongen bij Oekraïne (en Rusland). Dan zal de economische oorlogvoering hoogstwaarschijnlijk niet worden beëindigd. Voedsel en energie worden steeds scherpere wapens die wereldwijd voelbaar zullen worden. Tot in de stemhokjes in de VS in november aan toe. Maar…, voorlopig gaat de oorlog, het bloedbad, door.
Tot volgende week
Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief