De week van 2 - 9 januari 2023Afgelopen week ging veel aandacht naar het kerstbestand van Poetin. Dat kwam als een donderslag bij heldere hemel.
Kort daarvoor, in de nieuwjaarsnacht, vielen in Makiivka tientallen dan wel honderden doden onder Russische militairen die - hoewel uitgerust met een Oekraïense simkaart - de aandacht trokken van Oekraïense afluisteraars. De Russische soldaten zetten massaal hun mobieltjes aan om met thuis te bellen. Uit de berichtgeving blijkt dat Oekraïne de beschikking heeft over het zeer gespecialiseerde Echelon-inlichtingenprogramma. Dat spionageprogramma is 50 jaar geleden ontwikkeld om de Sovjet-Unie minutieus in de gaten te houden. Het was van maar 5 landen, de Five Eyes in spionagejargon: VS, Canada, Groot-Brittannië, Australië en Nieuw-Zeeland. Het systeem blijkt nu ook door Oekraïne gebruikt te worden. Gecombineerd met HIMARS-artilleriegranaten veroorzaakte dat een bloedbad in de Russische kazerne. Rusland geeft 89 doden toe, maar vermoedelijk zijn er veel meer. Guido van Leemput presenteert deze stand van zaken tijdens de vredesactie op 9 januari 2023 op het Museumplein. Dit is de uitgebreide versie van het uitgesproken verhaal. |
|
Orthodox kerstmis
Of het deze ellende was in Makiivka die patriarch Kirill, de chef van de Russisch orthodoxe kerk, bracht tot zijn oproep voor een eenzijdig kerstbestand, valt te bezien. Maar hij deed het wel.
Poetin aarzelde even, maar besloot toen kennelijk om de band met de kerk verder aan te halen. Hij kondigde een eenzijdig bestand af van 36 uur tijdens orthodox kerstmis. Oekraïne was heel boos en schold over hypocrisie. Het bestand was niet bepaald een succes.
Inmiddels beweert ook Rusland een bloedbad in een kazerne te hebben aangericht. In Kramatorsk zouden 600 Oekraïners zijn gedood. Oekraïne zegt dat er geen slachtoffers zijn gevallen.
Oproep tot onderhandelen
Vorige week werd in Nederland een ‘Oproep tot onderhandelen’ gelanceerd, ondertekend is door een aantal progressieve burgers. Het veroorzaakte een kleine rimpeling. De discussie hierover is zeer noodzakelijk. Het zal ongetwijfeld nog een vervolg krijgen.
Ongeveer tegelijkertijd is in het maandblad Le Monde Diplomatique een mogelijke uitwerking van hoe onderhandelingen eruit zouden kunnen zien. Daarbij zou een gedemilitariseerde zone moeten worden afgekondigd en een door de VN-gemandateerd overgangsbestuur moeten worden ingesteld. Oost-Timor geldt daarbij als voorbeeld.
Nieuwe wapensystemen
Maar het belangrijkste nieuws is de belofte aan Oekraïne van meer en betere westerse wapensystemen. De VS hebben een nieuw pakket van 3,75 miljard dollar overgemaakt. Daaronder 50 Bradley gepantserde en bewapende gevechtsvoertuigen. Daarnaast nog veel meer wapen- en munitiesystemen die voor het eerst worden geleverd.
Ook Duitsland levert bewapende en gepantserde gevechtsvoertuigen. 40 Marders. Maar bovendien heeft Duitsland de leveranties afgestemd met de VS en daarbij ook een Patriot-luchtafweerraketsysteem beloofd. Dat worden er twee in totaal voor Oekraïne.
En Frankrijk brak als eerste de ban op de levering van gepantserde en bewapende gevechtsvoertuigen met de belofte van de AMX-10 RC.
Oekraïne bereidt zich voor op een offensief, zegt het zelf. Dat betekent dat de komende weken nog meer berichten over nieuwe en kwalitatief betere wapens te verwachten zijn. Op 20 januari heeft een beraad plaats van de Ramstein-groep, de Oekraïne Contactgroep. Daar worden alle plannen en de middelen op elkaar afgestemd.
Graag tot volgende week.
Tot hier het verhaal zoals door Guido uitgesproken tijdens de vredesactie op het Museumplein. Het vervolg hieronder bestrijkt de 7 punten waarop het bovenstaande is gebaseerd.
1. Bloedbad in Makiivka
Enkele minuten na middernacht zetten Russische militairen hun Oekraïense simkaarten aan om hun familie thuis een gelukkig Nieuwjaar te wensen. De Oekraïense geheime dienst die het Echelon-afluisterprogramma gebruikt, wat geen verrassing maar wel een onthulling is, zag deze elektronische activiteiten in Makiivka, niet ver achter het front in door Russen bezet gebied.
Vervolgens schoten ze een zestal HIMARS-artillerieraketten af op deze Russische kazerne. Een enorm bloedbad was het gevolg.
Rusland geeft toe dat 89 Russische soldaten bij de aanval om het leven kwamen. Andere bronnen spreken van honderden doden en secundaire explosies.
De Russische soldaten werden dodelijk afgestraft voor hun gebrek aan professionalisme. Het is ook een actie die de genadeloosheid van de hele oorlog goed weergeeft.
Dat werd nog eens versterkt door de represaille-bombardementen op Kramatorsk. Rusland beweert dat het daarbij veel Oekraïense militairen doodde. Oekraïne ontkent dat er slachtoffers bij die beschietingen zijn gemaakt.
2. Kerstbestand
De verrassing kwam 5 januari toen de patriarch van de Russische orthodoxe kerk, Kyrill, verzocht om een kerstbestand. Poetin riep uiteindelijk een eenzijdig bestand uit.
Het zou 36 uur moeten duren van 12 uur op 6 tot en met middernacht op 7 januari. De officiële verklaring van de Russische regering luidde dat veel orthodoxe gelovigen wonen in de gebieden waar gevochten wordt en dat Oekraïne daarom opgeroepen werd aan het staakt-het-vuren mee te doen om de gelovigen in staat te stellen kerst in de kerk te vieren.
Of er een rechtstreeks verband is met het debacle van Makiivka is niet duidelijk. Het is hoe dan ook een gebaar naar de Russisch-orthodoxe kerk.
Het bestand bracht de Oekraïense regering tot een woede-uitbarsting. Ze sprak van hypocrisie. Het leidde in ieder geval ook tot een verdere scheuring in de Russische orthodoxie. Oekraïense christenen vierden de Kerstmis in het Oekraïens. Het bestand werd allerwegen geschonden.
3. Over onderhandelen
Vorige week kwam een ‘Oproep tot onderhandelen’ uit. Een petitie op initiatief van de Golf-groep. Een groep mensen die al sinds de oorlog in 1991 (de Golfoorlog) bijeenkomt om over oorlog en vrede te debatteren.
De verklaring riep in progressieve kring discussie op. Op BNR-radio werd SP-Kamerlid Jasper van Dijk om een reactie gevraagd.
Van Dijk vindt dat er op tal van secundaire punten al onderhandelingen bezig zijn maar vreest dat de tijd nog niet rijp is voor onderhandelingen over een einde van de gewelddadigheden. Hij had wel een oproep gesteund aan de Nederlandse regering voor diplomatieke initiatieven. Dit is één van de punten uit de oproep van de Golf-groep.
In dit verband is het zinnig te wijzen op een artikel in het internationale maandblad Le Monde Diplomatique van januari. Tapio Kanninen en Heikki Patomäki wijzen erop dat een onderhandelde deal wel degelijk tot de mogelijkheden behoort.
De Finse schrijvers stellen dat sommige voorstellen die in december 2021 door Rusland werden voorgesteld tot een overeenkomst kunnen leiden. Ze stellen onder verwijzing naar de werkwijze van Gorbatsjov en Reagan in de jaren ‘80 de strategie van verleiding voor (altercasting).
In dit geval komt dit er praktisch op neer om een gedemilitariseerde zone onder VN-beheer te overwegen. Naar het voorbeeld van de Overgangsraad in Oost-Timor in 1999-2002 moet een neutrale zone worden opgebouwd. Daarnaast stellen ze een overgangsperiode voor. In Oost-Timor was dat maar liefst 20 jaar. Een en ander moet leiden tot een veiligheidsraadresolutie waarin vertrouwenwekkende maatregelen zijn opgenomen, zoals herstel van overleg tot vermindering van het gevaar van kernwapens en andere risico-verminderende militaire maatregelen.
4. Nieuwe betere wapens – het slechten van een taboe
Van onderhandelingen is nog geen sprake, van het leveren van meer wapens des te meer. Eerder al waren beloften gedaan om Tsjechische T-72-tanks te leveren. Ook over de leverantie van Marokko heb ik al bericht. In beide gevallen gaat het om oud-Sovjet-materiaal.
De afgelopen weken is een aantal beslissingen genomen door Westerse regeringen die een taboe op het Westerse gevechtsvoertuigen aan het slechten zijn. De VS en Duitsland voerden coördinatie over wapenleveranties. Nadat vorige week door de VS besloten werd een Patriot-luchtafweer te leveren zal ook Duitsland ook een Patriot leveren.
In het afgelopen jaar werd samen met Nederland Patriot-luchtafweer verzorgd in Slowakije. Over een rol van Nederland hierin is op dit moment niets bekend.
Verder wordt met het taboe op geavanceerde luchtafweer zoals de Patriots, ook de leverantie van westerse gewapende gevechtsvoertuigen langzaam geslecht.
Frankrijk levert Oekraïne wielvoertuigen, de AMX-10 RC die stamt uit de jaren ’80.
In de volksmond geldt dit als een lichte tank. Het is een nieuwe stap, ook gezien de bewapening van die voertuigen.
De VS sturen 50 stuks M2A2 Bradley infanterie gevechtsvoertuigen met anti-tank-raketten.
De Bradley-gevechtsvoertuigen maken deel uit van een nieuw groot Amerikaanse bewapeningspakket ter waarde van 3,75 miljard dollar.
Naast deze Bradley’s worden nog meer nieuwe, nog niet eerder gegeven, wapensystemen aan Oekraïne overgedragen. Voor de details zie de bronnen in de links.
Duitsland geeft een 40-tal gepantserde gevechtsvoertuigen van het Marder-type.
Die zouden ter versterking van een bataljon zijn.
In Duitsland begint nu de discussie over leveren van Leopard II –tanks.
5. Plannen voor offensieven
Op 20 januari vergadert het Westerse coördinatieberaad, dat nu Ramstein-overleg heet. Daar wordt vermoedelijk een plan afgesproken met de daarbij behorende militaire middelen.
Het heeft er alle schijn van dat Oekraïne deze wapens binnenkort zal inzetten voor een offensief. Hoe serieus we de aankondiging van het hoofd van de militaire inlichtingendienst van Oekraïne moeten nemen is niet vast te stellen, maar Kiril Budanov meldde dat in ‘het voorjaar’ een grote aanval van Oekraïne mag worden verwacht.
6. Dienstweigeren in Oekraïne
We wisten dat Oekraïense mannen in de eerste maand van de oorlog, maart 2022, het land probeerden te ontvluchten. Vertrek werd vervolgens alleen nog toegestaan aan vrouwen, kinderen en oude mannen. De mannen moeten vechten.
Tot nu toe is onduidelijk gebleven hoeveel Oekraïense mannen echt geen zin hebben om mee te doen aan de oorlog. De Duitse krant Die Welt meldde op Nieuwjaarsdag dat er afgelopen 10 maanden zeker 12.000 Oekraïense mannen bij de grenzen zijn opgepakt. Ze wilden niet vechten. Zeker 15 van hen zijn om het leven gekomen bij illegale grenspassages in westelijke richting. Veelal door bevriezing of uitputting.
Bij mijn weten is dit de eerste keer dat er aandacht is voor dit verschijnsel in de Oekraïense maatschappij. De cijfers zijn nieuw en 12.000 vind ik aanzienlijk hoog.
7. Schade aan telecomsector in Oekraïne
Een onderzoek van de Internationale Telecommunicatie Unie (ITU) over de eerste 6 maanden van de oorlog, heeft vastgesteld dat minstens 1,79 miljard dollar nodig is om de Oekraïense telecommunicatiesector weer op het vooroorlogs niveau te krijgen. In meer dan 10 van de 24 regio’s van Oekraïne werd aanzienlijke schade aan de communicatie-infrastructuur geconstateerd. Bovendien eigende Rusland zich telefooncodes toe. Die codes zijn vastgesteld door een agentschap van de VN. Ook werden 1.123 cyberaanvallen op Oekraïne geteld.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief
Of het deze ellende was in Makiivka die patriarch Kirill, de chef van de Russisch orthodoxe kerk, bracht tot zijn oproep voor een eenzijdig kerstbestand, valt te bezien. Maar hij deed het wel.
Poetin aarzelde even, maar besloot toen kennelijk om de band met de kerk verder aan te halen. Hij kondigde een eenzijdig bestand af van 36 uur tijdens orthodox kerstmis. Oekraïne was heel boos en schold over hypocrisie. Het bestand was niet bepaald een succes.
Inmiddels beweert ook Rusland een bloedbad in een kazerne te hebben aangericht. In Kramatorsk zouden 600 Oekraïners zijn gedood. Oekraïne zegt dat er geen slachtoffers zijn gevallen.
Oproep tot onderhandelen
Vorige week werd in Nederland een ‘Oproep tot onderhandelen’ gelanceerd, ondertekend is door een aantal progressieve burgers. Het veroorzaakte een kleine rimpeling. De discussie hierover is zeer noodzakelijk. Het zal ongetwijfeld nog een vervolg krijgen.
Ongeveer tegelijkertijd is in het maandblad Le Monde Diplomatique een mogelijke uitwerking van hoe onderhandelingen eruit zouden kunnen zien. Daarbij zou een gedemilitariseerde zone moeten worden afgekondigd en een door de VN-gemandateerd overgangsbestuur moeten worden ingesteld. Oost-Timor geldt daarbij als voorbeeld.
Nieuwe wapensystemen
Maar het belangrijkste nieuws is de belofte aan Oekraïne van meer en betere westerse wapensystemen. De VS hebben een nieuw pakket van 3,75 miljard dollar overgemaakt. Daaronder 50 Bradley gepantserde en bewapende gevechtsvoertuigen. Daarnaast nog veel meer wapen- en munitiesystemen die voor het eerst worden geleverd.
Ook Duitsland levert bewapende en gepantserde gevechtsvoertuigen. 40 Marders. Maar bovendien heeft Duitsland de leveranties afgestemd met de VS en daarbij ook een Patriot-luchtafweerraketsysteem beloofd. Dat worden er twee in totaal voor Oekraïne.
En Frankrijk brak als eerste de ban op de levering van gepantserde en bewapende gevechtsvoertuigen met de belofte van de AMX-10 RC.
Oekraïne bereidt zich voor op een offensief, zegt het zelf. Dat betekent dat de komende weken nog meer berichten over nieuwe en kwalitatief betere wapens te verwachten zijn. Op 20 januari heeft een beraad plaats van de Ramstein-groep, de Oekraïne Contactgroep. Daar worden alle plannen en de middelen op elkaar afgestemd.
Graag tot volgende week.
Tot hier het verhaal zoals door Guido uitgesproken tijdens de vredesactie op het Museumplein. Het vervolg hieronder bestrijkt de 7 punten waarop het bovenstaande is gebaseerd.
- Bloedbad in Makiivka
- Kerstbestand van Kirill en Poetin
- Discussie over onderhandelen.
- Taboes in de wapenleveranties worden geslecht
- Plannen voor militaire offensieven.
- Oekraïense dienstweigering
- Schade aan telecomsector in Oekraïne
1. Bloedbad in Makiivka
Enkele minuten na middernacht zetten Russische militairen hun Oekraïense simkaarten aan om hun familie thuis een gelukkig Nieuwjaar te wensen. De Oekraïense geheime dienst die het Echelon-afluisterprogramma gebruikt, wat geen verrassing maar wel een onthulling is, zag deze elektronische activiteiten in Makiivka, niet ver achter het front in door Russen bezet gebied.
Vervolgens schoten ze een zestal HIMARS-artillerieraketten af op deze Russische kazerne. Een enorm bloedbad was het gevolg.
Rusland geeft toe dat 89 Russische soldaten bij de aanval om het leven kwamen. Andere bronnen spreken van honderden doden en secundaire explosies.
De Russische soldaten werden dodelijk afgestraft voor hun gebrek aan professionalisme. Het is ook een actie die de genadeloosheid van de hele oorlog goed weergeeft.
Dat werd nog eens versterkt door de represaille-bombardementen op Kramatorsk. Rusland beweert dat het daarbij veel Oekraïense militairen doodde. Oekraïne ontkent dat er slachtoffers bij die beschietingen zijn gemaakt.
2. Kerstbestand
De verrassing kwam 5 januari toen de patriarch van de Russische orthodoxe kerk, Kyrill, verzocht om een kerstbestand. Poetin riep uiteindelijk een eenzijdig bestand uit.
Het zou 36 uur moeten duren van 12 uur op 6 tot en met middernacht op 7 januari. De officiële verklaring van de Russische regering luidde dat veel orthodoxe gelovigen wonen in de gebieden waar gevochten wordt en dat Oekraïne daarom opgeroepen werd aan het staakt-het-vuren mee te doen om de gelovigen in staat te stellen kerst in de kerk te vieren.
Of er een rechtstreeks verband is met het debacle van Makiivka is niet duidelijk. Het is hoe dan ook een gebaar naar de Russisch-orthodoxe kerk.
Het bestand bracht de Oekraïense regering tot een woede-uitbarsting. Ze sprak van hypocrisie. Het leidde in ieder geval ook tot een verdere scheuring in de Russische orthodoxie. Oekraïense christenen vierden de Kerstmis in het Oekraïens. Het bestand werd allerwegen geschonden.
3. Over onderhandelen
Vorige week kwam een ‘Oproep tot onderhandelen’ uit. Een petitie op initiatief van de Golf-groep. Een groep mensen die al sinds de oorlog in 1991 (de Golfoorlog) bijeenkomt om over oorlog en vrede te debatteren.
De verklaring riep in progressieve kring discussie op. Op BNR-radio werd SP-Kamerlid Jasper van Dijk om een reactie gevraagd.
Van Dijk vindt dat er op tal van secundaire punten al onderhandelingen bezig zijn maar vreest dat de tijd nog niet rijp is voor onderhandelingen over een einde van de gewelddadigheden. Hij had wel een oproep gesteund aan de Nederlandse regering voor diplomatieke initiatieven. Dit is één van de punten uit de oproep van de Golf-groep.
In dit verband is het zinnig te wijzen op een artikel in het internationale maandblad Le Monde Diplomatique van januari. Tapio Kanninen en Heikki Patomäki wijzen erop dat een onderhandelde deal wel degelijk tot de mogelijkheden behoort.
De Finse schrijvers stellen dat sommige voorstellen die in december 2021 door Rusland werden voorgesteld tot een overeenkomst kunnen leiden. Ze stellen onder verwijzing naar de werkwijze van Gorbatsjov en Reagan in de jaren ‘80 de strategie van verleiding voor (altercasting).
In dit geval komt dit er praktisch op neer om een gedemilitariseerde zone onder VN-beheer te overwegen. Naar het voorbeeld van de Overgangsraad in Oost-Timor in 1999-2002 moet een neutrale zone worden opgebouwd. Daarnaast stellen ze een overgangsperiode voor. In Oost-Timor was dat maar liefst 20 jaar. Een en ander moet leiden tot een veiligheidsraadresolutie waarin vertrouwenwekkende maatregelen zijn opgenomen, zoals herstel van overleg tot vermindering van het gevaar van kernwapens en andere risico-verminderende militaire maatregelen.
4. Nieuwe betere wapens – het slechten van een taboe
Van onderhandelingen is nog geen sprake, van het leveren van meer wapens des te meer. Eerder al waren beloften gedaan om Tsjechische T-72-tanks te leveren. Ook over de leverantie van Marokko heb ik al bericht. In beide gevallen gaat het om oud-Sovjet-materiaal.
De afgelopen weken is een aantal beslissingen genomen door Westerse regeringen die een taboe op het Westerse gevechtsvoertuigen aan het slechten zijn. De VS en Duitsland voerden coördinatie over wapenleveranties. Nadat vorige week door de VS besloten werd een Patriot-luchtafweer te leveren zal ook Duitsland ook een Patriot leveren.
In het afgelopen jaar werd samen met Nederland Patriot-luchtafweer verzorgd in Slowakije. Over een rol van Nederland hierin is op dit moment niets bekend.
Verder wordt met het taboe op geavanceerde luchtafweer zoals de Patriots, ook de leverantie van westerse gewapende gevechtsvoertuigen langzaam geslecht.
Frankrijk levert Oekraïne wielvoertuigen, de AMX-10 RC die stamt uit de jaren ’80.
In de volksmond geldt dit als een lichte tank. Het is een nieuwe stap, ook gezien de bewapening van die voertuigen.
De VS sturen 50 stuks M2A2 Bradley infanterie gevechtsvoertuigen met anti-tank-raketten.
De Bradley-gevechtsvoertuigen maken deel uit van een nieuw groot Amerikaanse bewapeningspakket ter waarde van 3,75 miljard dollar.
Naast deze Bradley’s worden nog meer nieuwe, nog niet eerder gegeven, wapensystemen aan Oekraïne overgedragen. Voor de details zie de bronnen in de links.
Duitsland geeft een 40-tal gepantserde gevechtsvoertuigen van het Marder-type.
Die zouden ter versterking van een bataljon zijn.
In Duitsland begint nu de discussie over leveren van Leopard II –tanks.
5. Plannen voor offensieven
Op 20 januari vergadert het Westerse coördinatieberaad, dat nu Ramstein-overleg heet. Daar wordt vermoedelijk een plan afgesproken met de daarbij behorende militaire middelen.
Het heeft er alle schijn van dat Oekraïne deze wapens binnenkort zal inzetten voor een offensief. Hoe serieus we de aankondiging van het hoofd van de militaire inlichtingendienst van Oekraïne moeten nemen is niet vast te stellen, maar Kiril Budanov meldde dat in ‘het voorjaar’ een grote aanval van Oekraïne mag worden verwacht.
6. Dienstweigeren in Oekraïne
We wisten dat Oekraïense mannen in de eerste maand van de oorlog, maart 2022, het land probeerden te ontvluchten. Vertrek werd vervolgens alleen nog toegestaan aan vrouwen, kinderen en oude mannen. De mannen moeten vechten.
Tot nu toe is onduidelijk gebleven hoeveel Oekraïense mannen echt geen zin hebben om mee te doen aan de oorlog. De Duitse krant Die Welt meldde op Nieuwjaarsdag dat er afgelopen 10 maanden zeker 12.000 Oekraïense mannen bij de grenzen zijn opgepakt. Ze wilden niet vechten. Zeker 15 van hen zijn om het leven gekomen bij illegale grenspassages in westelijke richting. Veelal door bevriezing of uitputting.
Bij mijn weten is dit de eerste keer dat er aandacht is voor dit verschijnsel in de Oekraïense maatschappij. De cijfers zijn nieuw en 12.000 vind ik aanzienlijk hoog.
7. Schade aan telecomsector in Oekraïne
Een onderzoek van de Internationale Telecommunicatie Unie (ITU) over de eerste 6 maanden van de oorlog, heeft vastgesteld dat minstens 1,79 miljard dollar nodig is om de Oekraïense telecommunicatiesector weer op het vooroorlogs niveau te krijgen. In meer dan 10 van de 24 regio’s van Oekraïne werd aanzienlijke schade aan de communicatie-infrastructuur geconstateerd. Bovendien eigende Rusland zich telefooncodes toe. Die codes zijn vastgesteld door een agentschap van de VN. Ook werden 1.123 cyberaanvallen op Oekraïne geteld.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief