De week van 30 januari - 6 februari 2023‘Poetin-begrijper? Een eretitel!’
Hoogleraar Tom Sauer van de universiteit van Antwerpen is een nuchtere wetenschapper. Op de vraag wat hij vindt van de opmerking dat hij een ‘Poetin-begrijper’ zou zijn, antwoordt hij dat een ‘eretitel’ te vinden. ‘Weet u, wij leiden hier al jarenlang diplomaten op. En wat leren wij hun? Dat als je goed wilt onderhandelen, je de beweegredenen van je tegenstander moet doorgronden. En de belangen die daaronder liggen. Je moet ze begrijpen. Anders ben je maar lukraak wat aan het doen.' Afgelopen vrijdag verscheen Sauer’s verhaal in het AD en 16 provinciale kranten tegelijkertijd. Ik constateer dat drie weken na de gesmade Oproep tot Onderhandelen dit medicijn tegen de oorlogskoorts begint te werken. Er begint zich langzaam een openlijke en inhoudelijke discussie over de analyse van en de strategie tegen de oorlog te ontwikkelen. Daar is reden genoeg voor want de situatie aan het front wordt steeds penibeler voor Oekraïne. En van alle kanten worden wapens en militairen aangerukt die weinig goeds doen vermoeden voor een nieuwe ronde keiharde oorlog. Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken vanavond tijdens de vredesactie op 6 februari 2023 op het Museumplein. |
|
Alle kritische stemmen waarschuwen voor escalatie. Meer oorlog die zich verdiept en uitbreidt en meer dood en verderf. Dat is ook de waarschuwing die wij hier al 49 keer laten horen.
Dat brengt me op de volgende zes punten
1. Berichten van het front
De Russische militaire druk op verschillende plaatsen aan het front neemt toe. Vooral in Bakhmoet zou Rusland nu ‘supergekwalificeerde’, troepen inzetten om de doorbraak te forceren. Het plaatsje Blahodatne is door Russische troepen veroverd. Daarbij zou de Russische luchtmacht met luchtsteun behulpzaam zijn geweest.
Ook op andere plaatsen aan dit front is de Oekraïense positie ‘zeer zwaar’ om de woorden van president Zelensky van afgelopen zaterdag te gebruiken. Hij voegde er aan toe zo lang voor Bakhmoet te vechten als kan. Dat klinkt heel defensief.
Oekraïne stelt dat binnenkort een groot Russisch offensief komt. Ze noemen daarbij diverse data, zoals de eerste verjaardag van de oorlog, op of omstreeks 24 februari of iets later in maart.
Daarbij zou Rusland zeer veel, mogelijk zelfs een half miljoen soldaten inzetten. De komende maanden zijn cruciaal voor de strijd.
Dat zegt Oekraïne en alles lijkt erop dat dat ook zo is. Maar het verspreiden van dit nieuws is ook bedoeld om meer Westerse wapens te krijgen, zowel in aantallen als in kwaliteit.
2. De taboes in de bewapening
De versterkingen uit het Westen worden in een race gebracht om op tijd te zijn om een Russisch offensief tegen te houden. Zo worden de zaken nu voorgesteld. De roep om meer wapens neemt toe. Na het verkrijgen van westerse tanks, is Oekraïne nu een lobby begonnen om westerse straaljagers te krijgen.
Naast de Polen is het de Engelse minister van Defensie die ‘niets uitsluit’ aangaande straaljagers. In de achtergrond van deze harde vleugel zijn er al Britse stemmen die Westerse troepen willen inzetten. Een ding is zeker, de grens van het gesprek zal verschuiven met een Russische opmars.
In Nederland is de discussie over F-16’s al het vorige voorjaar begonnen, toen Sjoerdsma van D66 opriep tot het leveren van ‘alles’. Het was even stil over de straaljagers van diverse kanten. Nu wordt ook in Nederland weer aangedrongen op de levering van deze vliegtuigen.
Voor de SGP is het Oekraïense front ‘ons eigen front’. Ook de SGP is altijd bereid het zwaard te zwaaien. Volgens woordvoerder Stoffer is er geen weg meer terug, want ‘Rusland wil weinig weten van onderhandelingen.’
Afgelopen week is het nieuwe wapenpakket van de VS goedgekeurd. Daarin ook een nieuwe lange afstandsartillerieraket met een bereik van 150 km, De ‘Ground Launched Small Diameter Bomb’ (GLSDB).
150 km is een bereik dat twee keer verder gaat dan de succesvolle HIMARS, en deze raket wordt een enorme precisie toegedicht. Zoals bekend wil de Oekraïense legerleiding al sinds september de middellangeafstandsraket ‘MGM-140 Army Tactical Missile Systems (ATACMS)’. Die reikt nog verder. Dat is nu nog niet het geval, hoewel de VS zich wel meer schikken naar de Oekraïense eisen en die van de directe vrienden van Oekraïne.
Oekraïne zegt minstens 120 tanks toegezegd gekregen te hebben.
Naast de veertien Leopard II-tanks belooft de Duitse regering inmiddels ook, ‘tientallen’, Leopard I-tanks te zullen leveren. Die komen boven op dit aantal.
Scholz, de premier van Duitsland, stelt dat hij heeft bedongen dat de Leopards niet tegen Russisch grondgebied worden ingezet.
3. De val van Oleg Reznikov
Op de dag dat de Oekraïense minister van Defensie aankondigde dat hij de westerse straaljagers voor Oekraïne had geregeld,
viel deze Oleg Reznikov in ongenade.
De zorgvuldig buiten het gladde pr-beeld gehouden corruptie in de Oekraïense staat kost Reznikov nu zijn post. Hij wordt ‘overgeplaatst’. Dat klinkt onheilspellender dan het is. Het woord ‘oostfront’ ligt op de loer, maar hij krijgt kennelijk de leiding over een ander ministerie. Ook vreemd.
Een verklaring voor deze opvallende ontwikkelingen is drieledig.
‘Lid binnen twee jaar’ werd vorige week geroepen op de speciale top van de EU en Oekraïne in Kiev. Het is zeer onwaarschijnlijk dat dat gaat gebeuren, het was vooral propaganda. Maar het verhaal van het snelle lidmaatschap is een stok achter de deur om de corrupte Augiasstal uit te mesten. Grote vraag: waar stopt de schoonmaak?
4. Speciale operaties in Rusland
Rusland heeft voor alle Russische grensregio’s een alarmering voor ‘terrorisme’ gegeven. Alle regio’s die aan Oekraïne grenzen hebben ‘code geel’ gekregen. De aanleiding was een aanval op een industrieel complex in Borisovka. Het was in brand gestoken.
Naast eventuele aanvallen door het reguliere Oekraïense leger zijn er ook propaganda- en sabotageacties door speciale Oekraïense eenheden die, zoals in elke oorlog, achter de linies opereren. Ik heb eerder in januari op een vraag geantwoord dat een kleine eenheid van 3 commando’s om het leven was gekomen die tijdens een geheime opdracht in de Rusland was gestuurd. Dat was net voor de Kerstdagen.
The Guardian van dit weekend maakt melding van dit incident met de namen en leeftijden van de omgekomen commando’s. Tegelijkertijd wordt in dat artikel een boekje opengedaan over deze eenheid, met naam en toenaam. Het gaat om de Bratstvo-eenheid. Dat is een groep vrijwilligers die is geworven onder Oekraïense elitetroepen. Hun taak is om tot ver achter de linies, dus in Rusland, in zeer kleine groepen sabotageacties tegen bijvoorbeeld munitievoorraden en treinknooppunten te doen en moordopdrachten op hoge Russische militairen uit te voeren.
5. Turkije en haar macht in het Westerse blok
Zoals bekend vaart Turkije een geheel eigen koers en probeert het de regionale grootmacht-status die het de laatste 10 jaar heeft verworven schaamteloos uit te breiden. Het verhaal van de eenheid van het Westerse blok is onjuist, alleen al door de opstelling van Turkije.
Afgelopen zomer stelde de Turkse regering voorwaarden aan het NAVO-lidmaatschap van Zweden en Finland. Vooral Zweden moet het politieke asiel intrekken dat zij aan leden van de politieke oppositie uit Turkije heeft verleend. Door provocaties de laatste weken in Zweden zoals het verbranden of verscheuren van exemplaren van de koran is Turkije verder in de politieke aanval gegaan.
Turkije wil ook graag nieuwe F-16’s in de VS kopen. Het gaat om 40 stuks ter waarde van 20 miljard dollar. In de Senaat wil een grote groep leden de leverantie van deze deal koppelen aan druk op Turkije om eisen aan Zweden en Finland te laten vallen.
Daarbij komt ook de Amerikaanse steun aan Syrische Koerden in het geding. Deze twee werken partijen samen in het bestrijden van Islamitische Staat in Oost-Syrië. Turkije gedoogt IS maar heeft in Koerden haar grote vijand. De Koerden willen niet dat Turkije de F-16 in de VS kan kopen, omdat zíj er voortdurend mee bestookt worden.
De internationale escalatie is ook hier zichtbaar. De oorlog in Oekraïne wordt verknoopt met de oorlog in Syrië.
Bij 6. De opkomst van de critici - Oproep tot Onderhandelen –
Vorige week meldde ik al dat de discussie over de oorlog iets opener wordt. De Duitse krant ‘Tageszeitung’ pleitte voor een plan-B. Deze week telde ik drie kritische opinies in de grote Nederlandse kranten. In drie weken tijd sinds de ‘Oproep tot Onderhandelen’ is het gelukt om de discussie te gaan voeren over zaken van betekenis. Een overzicht.
Marli Huijer, de voormalige filosoof des vaderlands, in Trouw van woensdag. ‘Ik miste de bezonnenheid. De afweging. De oorlog opvoeren gaat ten koste van mensenlevens. Dat kan gerechtvaardigd zijn als de vrijheid of democratie in het geding is. Maar pas als alle niet-gewelddadige manieren om eruit te komen zijn uitgeput en het risico op disproportioneel veel slachtoffers beperkt blijft. Is dat niet het geval, dan verdienen andere wegen de voorkeur. Zoals inzetten op vredesonderhandelingen. Dat is niet naïef maar realistisch.’
Donderdag schreven Paul Aarts (UvA) en Henk Overbeek (emeritus-hoogleraar VU) een pittige analyse in NRC. Daarin stellen zij dat ook de NAVO bij de oorlog in Oekraïne betrokken is. Al vanaf 2008, toen de NAVO Oekraïne een lidmaatschap beloofde. Ook hier voor de goede orde. Rusland is de misdadige oorlog begonnen, maar Oekraïne en het Westen gingen de confrontatie niet uit de weg, een confrontatie die uiteindelijk tot de invasie leidde. Dat betekent dat onderhandelingen ook met de NAVO moeten worden gevoerd.
Het Algemeen Dagblad en de 16 aangesloten regionale kranten brachten vrijdag het verhaal van Tom Sauer van de Universiteit van Antwerpen die stelt dat de nieuwe, zwaardere wapens de oorlog zullen verhevigen. Het sturen van F-16’s houdt een heel groot risico in. Er zullen dus meer slachtoffers vallen, aan beide zijden.
Tegelijkertijd zullen ze waarschijnlijk niet voldoende zijn om Rusland helemaal te verdrijven, zeker niet uit de Krim. Ze zijn dus geen fundamentele oplossing, aldus Sauer.
Daarom is het goed om Poetin te begrijpen. Als je goed wilt onderhandelen, moet je de beweegredenen van je tegenstander doorgronden. En de belangen die daaronder liggen. Je moet ze begrijpen. Anders ben je maar lukraak wat aan het doen.
Aldus Tom Sauer.
Graag tot volgende week.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief
Dat brengt me op de volgende zes punten
- Berichten van het front
- Hoe staat het met de bewapeningstaboes - Tanks en andere wapens
- De val van Oleg Reznikov
- Speciale operaties achter de linies in Rusland
- Turkije en de NAVO
- De opkomst van de critici – de ‘oproep tot onderhandelen’
1. Berichten van het front
De Russische militaire druk op verschillende plaatsen aan het front neemt toe. Vooral in Bakhmoet zou Rusland nu ‘supergekwalificeerde’, troepen inzetten om de doorbraak te forceren. Het plaatsje Blahodatne is door Russische troepen veroverd. Daarbij zou de Russische luchtmacht met luchtsteun behulpzaam zijn geweest.
Ook op andere plaatsen aan dit front is de Oekraïense positie ‘zeer zwaar’ om de woorden van president Zelensky van afgelopen zaterdag te gebruiken. Hij voegde er aan toe zo lang voor Bakhmoet te vechten als kan. Dat klinkt heel defensief.
Oekraïne stelt dat binnenkort een groot Russisch offensief komt. Ze noemen daarbij diverse data, zoals de eerste verjaardag van de oorlog, op of omstreeks 24 februari of iets later in maart.
Daarbij zou Rusland zeer veel, mogelijk zelfs een half miljoen soldaten inzetten. De komende maanden zijn cruciaal voor de strijd.
Dat zegt Oekraïne en alles lijkt erop dat dat ook zo is. Maar het verspreiden van dit nieuws is ook bedoeld om meer Westerse wapens te krijgen, zowel in aantallen als in kwaliteit.
2. De taboes in de bewapening
De versterkingen uit het Westen worden in een race gebracht om op tijd te zijn om een Russisch offensief tegen te houden. Zo worden de zaken nu voorgesteld. De roep om meer wapens neemt toe. Na het verkrijgen van westerse tanks, is Oekraïne nu een lobby begonnen om westerse straaljagers te krijgen.
Naast de Polen is het de Engelse minister van Defensie die ‘niets uitsluit’ aangaande straaljagers. In de achtergrond van deze harde vleugel zijn er al Britse stemmen die Westerse troepen willen inzetten. Een ding is zeker, de grens van het gesprek zal verschuiven met een Russische opmars.
In Nederland is de discussie over F-16’s al het vorige voorjaar begonnen, toen Sjoerdsma van D66 opriep tot het leveren van ‘alles’. Het was even stil over de straaljagers van diverse kanten. Nu wordt ook in Nederland weer aangedrongen op de levering van deze vliegtuigen.
Voor de SGP is het Oekraïense front ‘ons eigen front’. Ook de SGP is altijd bereid het zwaard te zwaaien. Volgens woordvoerder Stoffer is er geen weg meer terug, want ‘Rusland wil weinig weten van onderhandelingen.’
Afgelopen week is het nieuwe wapenpakket van de VS goedgekeurd. Daarin ook een nieuwe lange afstandsartillerieraket met een bereik van 150 km, De ‘Ground Launched Small Diameter Bomb’ (GLSDB).
150 km is een bereik dat twee keer verder gaat dan de succesvolle HIMARS, en deze raket wordt een enorme precisie toegedicht. Zoals bekend wil de Oekraïense legerleiding al sinds september de middellangeafstandsraket ‘MGM-140 Army Tactical Missile Systems (ATACMS)’. Die reikt nog verder. Dat is nu nog niet het geval, hoewel de VS zich wel meer schikken naar de Oekraïense eisen en die van de directe vrienden van Oekraïne.
Oekraïne zegt minstens 120 tanks toegezegd gekregen te hebben.
Naast de veertien Leopard II-tanks belooft de Duitse regering inmiddels ook, ‘tientallen’, Leopard I-tanks te zullen leveren. Die komen boven op dit aantal.
Scholz, de premier van Duitsland, stelt dat hij heeft bedongen dat de Leopards niet tegen Russisch grondgebied worden ingezet.
3. De val van Oleg Reznikov
Op de dag dat de Oekraïense minister van Defensie aankondigde dat hij de westerse straaljagers voor Oekraïne had geregeld,
viel deze Oleg Reznikov in ongenade.
De zorgvuldig buiten het gladde pr-beeld gehouden corruptie in de Oekraïense staat kost Reznikov nu zijn post. Hij wordt ‘overgeplaatst’. Dat klinkt onheilspellender dan het is. Het woord ‘oostfront’ ligt op de loer, maar hij krijgt kennelijk de leiding over een ander ministerie. Ook vreemd.
Een verklaring voor deze opvallende ontwikkelingen is drieledig.
- Er bestaan ondanks censuur en de staat van beleg nog kritische media in Oekraïne die de misstanden aan de kaak stellen. Een kleine website heeft drie weken geleden de corruptie van deze regering aan de orde durven stellen.
- Een tweede verklaring is dat frontsoldaten de dupe worden van de corruptie van de Defensietop zelf. En dat is onverteerbaar, vanwege de broodnodige motivatie om oorlog te blijven voeren bij zowel de krijgsmacht als de bevolking.
- Ten slotte is er het gelonk naar de EU dat de oplossing voor vele sociaaleconomische problemen van de Oekraïense maatschappij moet worden.
‘Lid binnen twee jaar’ werd vorige week geroepen op de speciale top van de EU en Oekraïne in Kiev. Het is zeer onwaarschijnlijk dat dat gaat gebeuren, het was vooral propaganda. Maar het verhaal van het snelle lidmaatschap is een stok achter de deur om de corrupte Augiasstal uit te mesten. Grote vraag: waar stopt de schoonmaak?
4. Speciale operaties in Rusland
Rusland heeft voor alle Russische grensregio’s een alarmering voor ‘terrorisme’ gegeven. Alle regio’s die aan Oekraïne grenzen hebben ‘code geel’ gekregen. De aanleiding was een aanval op een industrieel complex in Borisovka. Het was in brand gestoken.
Naast eventuele aanvallen door het reguliere Oekraïense leger zijn er ook propaganda- en sabotageacties door speciale Oekraïense eenheden die, zoals in elke oorlog, achter de linies opereren. Ik heb eerder in januari op een vraag geantwoord dat een kleine eenheid van 3 commando’s om het leven was gekomen die tijdens een geheime opdracht in de Rusland was gestuurd. Dat was net voor de Kerstdagen.
The Guardian van dit weekend maakt melding van dit incident met de namen en leeftijden van de omgekomen commando’s. Tegelijkertijd wordt in dat artikel een boekje opengedaan over deze eenheid, met naam en toenaam. Het gaat om de Bratstvo-eenheid. Dat is een groep vrijwilligers die is geworven onder Oekraïense elitetroepen. Hun taak is om tot ver achter de linies, dus in Rusland, in zeer kleine groepen sabotageacties tegen bijvoorbeeld munitievoorraden en treinknooppunten te doen en moordopdrachten op hoge Russische militairen uit te voeren.
5. Turkije en haar macht in het Westerse blok
Zoals bekend vaart Turkije een geheel eigen koers en probeert het de regionale grootmacht-status die het de laatste 10 jaar heeft verworven schaamteloos uit te breiden. Het verhaal van de eenheid van het Westerse blok is onjuist, alleen al door de opstelling van Turkije.
Afgelopen zomer stelde de Turkse regering voorwaarden aan het NAVO-lidmaatschap van Zweden en Finland. Vooral Zweden moet het politieke asiel intrekken dat zij aan leden van de politieke oppositie uit Turkije heeft verleend. Door provocaties de laatste weken in Zweden zoals het verbranden of verscheuren van exemplaren van de koran is Turkije verder in de politieke aanval gegaan.
Turkije wil ook graag nieuwe F-16’s in de VS kopen. Het gaat om 40 stuks ter waarde van 20 miljard dollar. In de Senaat wil een grote groep leden de leverantie van deze deal koppelen aan druk op Turkije om eisen aan Zweden en Finland te laten vallen.
Daarbij komt ook de Amerikaanse steun aan Syrische Koerden in het geding. Deze twee werken partijen samen in het bestrijden van Islamitische Staat in Oost-Syrië. Turkije gedoogt IS maar heeft in Koerden haar grote vijand. De Koerden willen niet dat Turkije de F-16 in de VS kan kopen, omdat zíj er voortdurend mee bestookt worden.
De internationale escalatie is ook hier zichtbaar. De oorlog in Oekraïne wordt verknoopt met de oorlog in Syrië.
Bij 6. De opkomst van de critici - Oproep tot Onderhandelen –
Vorige week meldde ik al dat de discussie over de oorlog iets opener wordt. De Duitse krant ‘Tageszeitung’ pleitte voor een plan-B. Deze week telde ik drie kritische opinies in de grote Nederlandse kranten. In drie weken tijd sinds de ‘Oproep tot Onderhandelen’ is het gelukt om de discussie te gaan voeren over zaken van betekenis. Een overzicht.
Marli Huijer, de voormalige filosoof des vaderlands, in Trouw van woensdag. ‘Ik miste de bezonnenheid. De afweging. De oorlog opvoeren gaat ten koste van mensenlevens. Dat kan gerechtvaardigd zijn als de vrijheid of democratie in het geding is. Maar pas als alle niet-gewelddadige manieren om eruit te komen zijn uitgeput en het risico op disproportioneel veel slachtoffers beperkt blijft. Is dat niet het geval, dan verdienen andere wegen de voorkeur. Zoals inzetten op vredesonderhandelingen. Dat is niet naïef maar realistisch.’
Donderdag schreven Paul Aarts (UvA) en Henk Overbeek (emeritus-hoogleraar VU) een pittige analyse in NRC. Daarin stellen zij dat ook de NAVO bij de oorlog in Oekraïne betrokken is. Al vanaf 2008, toen de NAVO Oekraïne een lidmaatschap beloofde. Ook hier voor de goede orde. Rusland is de misdadige oorlog begonnen, maar Oekraïne en het Westen gingen de confrontatie niet uit de weg, een confrontatie die uiteindelijk tot de invasie leidde. Dat betekent dat onderhandelingen ook met de NAVO moeten worden gevoerd.
Het Algemeen Dagblad en de 16 aangesloten regionale kranten brachten vrijdag het verhaal van Tom Sauer van de Universiteit van Antwerpen die stelt dat de nieuwe, zwaardere wapens de oorlog zullen verhevigen. Het sturen van F-16’s houdt een heel groot risico in. Er zullen dus meer slachtoffers vallen, aan beide zijden.
Tegelijkertijd zullen ze waarschijnlijk niet voldoende zijn om Rusland helemaal te verdrijven, zeker niet uit de Krim. Ze zijn dus geen fundamentele oplossing, aldus Sauer.
Daarom is het goed om Poetin te begrijpen. Als je goed wilt onderhandelen, moet je de beweegredenen van je tegenstander doorgronden. En de belangen die daaronder liggen. Je moet ze begrijpen. Anders ben je maar lukraak wat aan het doen.
Aldus Tom Sauer.
Graag tot volgende week.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief