We staan hier omdat we niet willen vergeten dat het oorlog is.
Het is oorlog op veel plaatsen in de wereld, maar de oorlog in Oekraïne is dichtbij en wij, en onze regering, hebben er veel mee te maken.

15 maanden geleden, in februari 2022, spraken we af om tegen de oorlog te protesteren zolang die zou duren.
En we hoopten dat het niet zo lang zou zijn.

We kwamen bij elkaar omdat we boos waren, en verdrietig.
En ook bezorgd en bang.

We zeiden tegen elkaar: als de mensen in Rusland durven protesteren – en dat deden ze, ze werden bij bosjes gearresteerd – moeten wij ze niet alleen laten.
Dan moeten wij ook protesteren.

Omdat kleine groepjes mensen altijd het verschil kunnen maken.
En omdat je als fatsoenlijk mens moet laten horen wat je vindt over zoiets belangrijks als oorlog en vrede.

​Je kunt dat niet overlaten aan de generaals.

Wendela de Vries van Stop Wapenhandel sprak deze woorden tijdens het 63e protest van Stop de Oorlog Amsterdam op woensdag 24 mei 2023 op het Spui in Amsterdam.

​Nu staan we hier, 15 maanden verder, nog steeds boos en verdrietig en ook wel bang. Iemand zei: ik heb 70 jaar vrede gekend, en nu dit. We zijn bang voor escalatie. En terecht. Je kan zeggen: De kans op inzet van kernwapens is klein. Maar gevolgen van de inzet van kernwapens zijn zo gigantisch, dat risico mag je nooit nemen. Wie dat bagatelliseert is gevaarlijk en onverantwoord.

En wat doet onze regering? Onze regering is juist aan het escaleren. Ze pleit voor levering van zwaardere wapens, van gevechtsvliegtuigen. Ze komt alleen met militaire antwoorden. En dat maakt geen einde aan de oorlog.

Voordat ik nu verder ga moet ik zeggen: De regering-Poetin is de oorlog begonnen en die zijn de hoofdschuldige. Dat vind ik ook. Maar als ik dat niet zeg, en toch kritiek heb op het westers militaire beleid, wordt ik meteen in het Russische kamp geplaatst. Als je vraagtekens zet bij westers militair beleid is de reactie meteen: ja maar Poetin is begonnen en jij bent blijkbaar voor Poetin. Alsof het simpel is. Alsof het een schoolpleinruzie betreft.

En alsof het een schoolpleinruzie betreft reageert Europa emotioneel en roept: Sla er op! Mep terug! Schop hem er uit! En ja, iedereen wil dat Poetin oprot uit Oekraïne. Maar is het verstandig om alleen te meppen? En tot welke prijs moet er worden teruggemept?

Hoe lang ga je door met alleen maar steeds meer steeds zwaardere wapens sturen terwijl het front al maanden vastligt en er ontzettend veel doden vallen?

Er wordt geschat dat er al meer dan 200.000 doden zijn. Er vallen in Oekraïne veel slachtoffers. Aan beide kanten. Bedenk wel: aan Russische kant sneuvelen niet alleen nazi's van de Wagner-groep maar ook arme jongens van etnische minderheden die worden geronseld en zonder fatsoenlijke training en uitrusting als kanonnenvoer worden ingezet. Dat vind ik ook vreselijk. Het leed is enorm. En er zijn heel veel vluchtelingen. Het land wordt kapotgeschoten. Het is een slachtpartij. En zo kan de oorlog nog jaren doorgaan.

Von Clausewitz zei ooit: oorlog is een voortzetting van politiek met andere middelen. Maar dit is geen voortzetting van politiek meer. Dit is vervangen van buitenland beleid door militair beleid. Het antwoord op de Russische agressie is alleen militair. En dat is schandalig.

Als je verantwoordelijkheid neemt voor deze oorlog, als je Oekraïne wil helpen en vrede wil bereiken, dan moet je praten. Zonder diplomatie is er uit deze oorlog geen uitweg. Wie alleen maar wapens stuurt is niet serieus bezig te werken aan vrede. Zeggen dat Poetin een schurk is wel waar, maar het helpt niet.

Zeggen dat Oekraïne het verloop van de oorlog moet bepalen en wij niks mogen vinden, terwijl wij wel alle wapens leveren, alle militaire inlichtingen leveren, en daarmee voor een groot deel bepalen hoe de oorlog verloopt, is schijnheilig. Dat is weglopen voor je verantwoordelijkheid.

Intussen zijn onze regeringen vooral bezig hun eigen legers op te bouwen. Poetin is niet eens in staat om het kleine Oekraïne te veroveren maar Europa moet zich ineens enorm herbewapenen want 'de Russen komen'. Bovenop alle geld dat al gegeven is wil de Europese Unie 3,5 miljard gaan geven voor wapens voor Oekraïne. En alle wapens die uit eigen arsenalen worden gegeven zullen vervangen worden door de nieuwe, betere, dodelijkere  modellen. Nederland bewapend zijn drones, terwijl een aantal jaren geleden nog gezegd is dat dat absoluut nooit zou gebeuren. En Nederland koopt luchtafweergeschut in Israël. Om de democratie te verdedigen gaan wij onze militaire boodschappen doen in het vreselijk  ondemocratische Israël.

Het is niet waar dat Oekraïne voor onze vrijheid en democratie vecht. Oekraïne vecht voor zichzelf, en daar hebben ze alle recht toe. Maar het is niet zo dat zij ons tegen Rusland verdedigen. Dat is propaganda. Morgen wordt er een kapotgeschoten Russische tank geplaatst op het Leidseplein, als 'symbool van de kwetsbare democratie'. Ook dat is propaganda, en het is triest dat de stad Amsterdam zich daarvoor leent. Een tank als symbool van democratie, wat is dan je idee van democratie? Een tank is geen parlement.

De hoge prijs voor deze oorlog wordt niet alleen betaald in Oekraïne maar ook in de rest van de wereld, vooral in armere delen van de wereld. In een verstoorde energiemarkt en vooral in een verstoorde voedselmarkt. Ook dat is een reden om deze oorlog zo snel mogelijk te stoppen. En daarvoor moet gepraat worden. Hoe moeilijk dat ook is. En hoeveel pijn er ook is. En hoe lang het ook zal duren. We moeten praten, en we hadden daar allang mee moeten beginnen.

Wij blijven protesteren tegen deze oorlog. En ook tegen onze regering die er enorme domme antwoorden op geeft. Het is niet een conflict dat zich geïsoleerd in Oekraïne afspeelt. Er spelen enorm veel andere belangen ook mee, en onze regeringen proberen te profiteren van de oorlog, en onze krijgsmacht en onze wapenindustrie proberen te profiteren van de oorlog.

Wij willen vrede. Wij willen dat het bloedvergieten stopt en wij willen dat de escalatie stopt. We willen af van de kernwapens in Europa, in oost en west. En we willen dat er serieus werk wordt gemaakt van diplomatie. Tanks brengen geen vrede.

Wendela de Vries is medewerker van Stop Wapenhandel en mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam