Kijk op de periode 24 februari - 24 maart 2024Dit overzicht van de stand van zaken rond het front wordt elke maand opgesteld door Guido van Leemput voor de protestactie op het Spui en verschijnt dan op www.stopdeoorlogamsterdam.nl.
Vandaag is het 25 maanden geleden dat de oorlog begon. Ook afgelopen maand bood geen uitzicht op het einde ervan. De Amerikaanse inlichtingendiensten stellen dat de oorlog op een kruispunt staat. Rusland rukt gestaag op en Oekraïne ontbreekt het aan militairen, wapens en munitie. Het is een onderdrukte crisissituatie. Volgens de Amerikaanse minister van Defensie is het voortbestaan van Oekraïne in gevaar, maar dat lijkt vooral voor binnenlands gebruik. Grofweg zijn er twee mogelijkheden: Escaleren met Westerse troepen, met zwaardere Westerse wapens waaronder de noodzakelijke Amerikaanse wapens, of onderhandelen. Eind februari zei de Adviesraad Internationale Vraagstukken in een advies dat onderhandelingen onvermijdelijk zijn, maar zeker nu nog niet. Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van 'Stop de Oorlog Amsterdam'. Zijn boek over de oorlog, 'De gelaagde oorlog in Oekraïne en de botsing van grootmachten' is hier te bestellen. |
|
Ik concludeer dat het oorlogsdenken vastzit in een tunnel. Mensen die diplomatie voorstellen, zoals wij, worden inmiddels na twee jaar doodzwijgen als piespaal gebruikt. Dat is een uitdrukking van de frustratie over de mislukte oorlogsstrategie.Dat brengt me op de volgende onderwerpen:
Het front
De ontwikkelingen aan het front zijn somber voor Oekraïne. De Oekraïense landmacht moet dorp na dorp achteruit. Het tempo van de Russische opmars is niet hoog, maar de tekenen zijn duidelijk. Rusland wint terrein.
In de week voor de Russische verkiezingen (van 15 tot 17 maart) werden vanuit Oekraïne door anti-Poetin milities aanvallen op de grensgebieden uitgevoerd. Die veroorzaakten schade aan Russische bezittingen en ook enkele slachtoffers. Rusland heeft uit wraak, zegt het, raketaanvallen uitgevoerd op civiele infrastructuur (energie- en watervoorziening) van diverse Oekraïense steden, zoals Kharkiv, dat vlak bij de grens ligt, en ook Kyiv.
Eerder is al opgemerkt dat de Russische marine en ook de Russische luchtmacht zware verliezen hebben geleden. Dat maakt voor de ontwikkelingen op de grond op dit moment geen verschil. Oekraïne zit schreeuwend verlegen om luchtafweer, munitie, wapens voor de landmacht en mensen. Soldaten. De animo onder Oekraïense mannen om te gaan vechten, daalt.
De Russen
Zondag 17 maart streek president Poetin 87 procent van de uitgebrachte stemmen op. Hij begint opnieuw een ronde van vijf jaar gelegitimeerd presidentschap.
Spraakmakende personen, zoals de oude Provo Roel van Duijn bepleiten regime change in Moskou. Een vrij waanzinnig idee om van de uitgeputte bevolking van Oekraïne te verwachten dat het de Russische regering laat vallen. Een absoluut waanzinnig idee om dat van Westerse landen te verwachten. Het idee ontbeert een reële kijk op de werkelijkheid van de krachtsverhoudingen of van de nog veel catastrofalere gevolgen van een grote oorlog met Rusland door Westerse landen.
In de beoordeling van de situatie van de oorlog en de situatie in Rusland mis ik tot nu toe één belangrijk argument. De oorlog stoppen biedt Russen de kans om zich te organiseren en te eisen van de regering dat ze verantwoordelijkheid neemt voor al die doden, vermisten, gewonden en honderdduizenden gevluchte burgers. Zo lang de oorlog doorgaat, is dat onmogelijk. Het zal uiteindelijk de Russische bevolking zelf zijn die het regime kan veranderen. Het stoppen van de oorlog geeft de Russische bevolking de kans om een stem te vormen of zelfs een vuist te maken.
Wat wordt de strategie?
De Westerse reactie, de afgelopen maanden, op de mislukking van het contraoffensief was geen evaluatie van de gehele situatie. Een brede evaluatie zou tot een pas op de plaats hebben geleiden. Dat gebeurde niet. Wat wel gebeurde was de inzet verhogen en de noodklok luiden. De Russen ‘komen’ en we moeten bewapenen. Deze reactie werd aangejaagd door de politieke impasse die in de VS is ontstaan over de steunpolitiek ten aanzien van Oekraïne. In hoeverre de analyse dat ‘de Russen komen’ reëel is, wordt nergens in de publieke opinie besproken.
Zoals bekend houdt het Amerikaanse parlement een militair steunpakket ter waarde van 61 miljard dollar tegen. Dat betekent dat het gezamenlijke beleid van de NAVO-landen in de steun aan Oekraïne feitelijk verlamd is. Een vervolg van de parlementaire goedkeuringsprocedure in de VS wordt niet verwacht vóór 9 april a.s. Op dit moment en zeker tot dat de VS bijspringen geldt een beleid van houtje-touwtje Europese steunmaatregelen. Het betekent ook dat de EU onmachtig is om een brede en strategie over de toekomst van het Europese continent te ontwikkelen. Wat wil de EU op middellange termijn met de veiligheidssituatie op het Europese continent? Het enige wat van de EU en afzonderlijke Europese landen wordt vernomen zijn bewapeningsplannen en oorlogswaarschuwingen. Het is kortom een ad hoc beleid dat een allegaartje van plannen behelst.
Er is de afgelopen twee jaar een aantal coalities van bereidwillige landen gevormd, zoals een straaljagercoalitie, een tankcoalitie, een dronecoalitie en nu ook een munitiecoalitie. Het gaat om kleine groepen Europese NAVO-landen die met deze coalities in de Oekraïense behoefte willen voorzien. Het regent tienjarenplannen van afzonderlijke Europese landen die Oekraïne militair steunen.
Daarnaast heeft de EU zelf besloten tot een nieuwe maatregel om de wapenproductie in Europa op te voeren. Daarvoor zijn dure en grootschalige plannen voorgesteld. Bovendien is afgelopen week besloten het Russische kapitaal dat in Europese banken ‘bevroren’ is, te benutten voor de financiering van de Oekraïense oorlogsinspanningen. Daarvoor wordt de rente, een geschatte 2 miljard, van het totale bevroren kapitaal, dat is zo’n 200 miljard, voor 90% gebruikt voor aanschaf van wapens en munitie. Dit beleid zal hoogstwaarschijnlijk escaleren met Russische tegenmaatregelen tegen bezittingen uit EU-landen te confisqueren.
De discussie over de inzet van Westerse troepen in Oekraïne als hulp aan de Oekraïense strijdkrachten is binnen een maand tijd normaal geworden. Eind februari stelde Frankrijk voor om ook Westerse troepen in te zetten als hulp voor de Oekraïense strijdkrachten. Ook dit project is er een van een kleine groep landen geworden. De afloop van dit plan is nu nog niet bekend, maar het idee is geaccepteerd. Inmiddels wordt ook toegegeven dat er tal van Westerse commandosteunoperaties in Oekraïne plaats hebben.
Geef ‘de pacifisten’ maar de schuld
Bij de bovengenoemde Europese bokkensprongen worden geen vragen gesteld in welke situatie we nu terecht zijn gekomen en wat de gevolgen van de huidige beleidslijn zijn. De tunnel leidt de weg. Inmiddels wordt ook de kloof met de VS steeds groter en de escalatie van de oorlog dieper.
Ook zijn er in de VS bij andere establishment-figuren dan de Trumpisten weldegelijk groeperingen die vinden dat het zo niet langer kan. Er is een lijst van plannenmakers die onderhandelingen willen in de afgelopen twee jaar. Ik noem er twee. Het invloedrijke tijdschrift voor buitenlands beleid Foreign Affairs heeft onlangs een artikel gepubliceerd van Charap (van de RAND Corporation) en Shapiro (van de European Council on Foreign Relations) met de titel "How to pave the way for diplomacy to end the war in Ukraine".
Eind januari publiceerde dat zelfde Foreign Affairs een artikel over wederzijdse misverstanden spanningen en conflicten verdiepen.
Als gevolg van de onduidelijke vooruitzichten is ook de paniek doorgedrongen tot de analisten Rob de Wijk in Trouw, Hubert Smeetsdie overal opduikt, en Rutger van der Hoeven in De Groene Amsterdammer. Zij stellen nu kleine vredesgroeperingen als de onze verantwoordelijk voor de impasse. De ‘pacifisten’ krijgen de schuld. Wij pleiten voor diplomatie, onderhandelingen, en staakt-het-vuren. Dat is kennelijk als spugen op een kanon. We hebben tot nu toe geen noemenswaardige invloed op de politieke beleidsvorming, dus deze aanvallen zijn lachwekkend. We waarschuwen al twee jaar voor het risico van escalatie.
Het laatste nieuws van vandaag is dat Polen stelt dat een Russische kruisraket 39 seconden door het Poolse luchtruim vloog. Als dat waar is, is dat een schending van het Poolse grondgebied en een groot risico op het betrekken van Polen in de oorlog.
Het enige licht dat we nu zien in de tunnel is dat van een tegenligger.
Graag tot de volgende keer.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.
- Het front
- De Russen
- Wat wordt nu de strategie?
- Geef pacifisten maar de schuld
Het front
De ontwikkelingen aan het front zijn somber voor Oekraïne. De Oekraïense landmacht moet dorp na dorp achteruit. Het tempo van de Russische opmars is niet hoog, maar de tekenen zijn duidelijk. Rusland wint terrein.
In de week voor de Russische verkiezingen (van 15 tot 17 maart) werden vanuit Oekraïne door anti-Poetin milities aanvallen op de grensgebieden uitgevoerd. Die veroorzaakten schade aan Russische bezittingen en ook enkele slachtoffers. Rusland heeft uit wraak, zegt het, raketaanvallen uitgevoerd op civiele infrastructuur (energie- en watervoorziening) van diverse Oekraïense steden, zoals Kharkiv, dat vlak bij de grens ligt, en ook Kyiv.
Eerder is al opgemerkt dat de Russische marine en ook de Russische luchtmacht zware verliezen hebben geleden. Dat maakt voor de ontwikkelingen op de grond op dit moment geen verschil. Oekraïne zit schreeuwend verlegen om luchtafweer, munitie, wapens voor de landmacht en mensen. Soldaten. De animo onder Oekraïense mannen om te gaan vechten, daalt.
De Russen
Zondag 17 maart streek president Poetin 87 procent van de uitgebrachte stemmen op. Hij begint opnieuw een ronde van vijf jaar gelegitimeerd presidentschap.
Spraakmakende personen, zoals de oude Provo Roel van Duijn bepleiten regime change in Moskou. Een vrij waanzinnig idee om van de uitgeputte bevolking van Oekraïne te verwachten dat het de Russische regering laat vallen. Een absoluut waanzinnig idee om dat van Westerse landen te verwachten. Het idee ontbeert een reële kijk op de werkelijkheid van de krachtsverhoudingen of van de nog veel catastrofalere gevolgen van een grote oorlog met Rusland door Westerse landen.
In de beoordeling van de situatie van de oorlog en de situatie in Rusland mis ik tot nu toe één belangrijk argument. De oorlog stoppen biedt Russen de kans om zich te organiseren en te eisen van de regering dat ze verantwoordelijkheid neemt voor al die doden, vermisten, gewonden en honderdduizenden gevluchte burgers. Zo lang de oorlog doorgaat, is dat onmogelijk. Het zal uiteindelijk de Russische bevolking zelf zijn die het regime kan veranderen. Het stoppen van de oorlog geeft de Russische bevolking de kans om een stem te vormen of zelfs een vuist te maken.
Wat wordt de strategie?
De Westerse reactie, de afgelopen maanden, op de mislukking van het contraoffensief was geen evaluatie van de gehele situatie. Een brede evaluatie zou tot een pas op de plaats hebben geleiden. Dat gebeurde niet. Wat wel gebeurde was de inzet verhogen en de noodklok luiden. De Russen ‘komen’ en we moeten bewapenen. Deze reactie werd aangejaagd door de politieke impasse die in de VS is ontstaan over de steunpolitiek ten aanzien van Oekraïne. In hoeverre de analyse dat ‘de Russen komen’ reëel is, wordt nergens in de publieke opinie besproken.
Zoals bekend houdt het Amerikaanse parlement een militair steunpakket ter waarde van 61 miljard dollar tegen. Dat betekent dat het gezamenlijke beleid van de NAVO-landen in de steun aan Oekraïne feitelijk verlamd is. Een vervolg van de parlementaire goedkeuringsprocedure in de VS wordt niet verwacht vóór 9 april a.s. Op dit moment en zeker tot dat de VS bijspringen geldt een beleid van houtje-touwtje Europese steunmaatregelen. Het betekent ook dat de EU onmachtig is om een brede en strategie over de toekomst van het Europese continent te ontwikkelen. Wat wil de EU op middellange termijn met de veiligheidssituatie op het Europese continent? Het enige wat van de EU en afzonderlijke Europese landen wordt vernomen zijn bewapeningsplannen en oorlogswaarschuwingen. Het is kortom een ad hoc beleid dat een allegaartje van plannen behelst.
Er is de afgelopen twee jaar een aantal coalities van bereidwillige landen gevormd, zoals een straaljagercoalitie, een tankcoalitie, een dronecoalitie en nu ook een munitiecoalitie. Het gaat om kleine groepen Europese NAVO-landen die met deze coalities in de Oekraïense behoefte willen voorzien. Het regent tienjarenplannen van afzonderlijke Europese landen die Oekraïne militair steunen.
Daarnaast heeft de EU zelf besloten tot een nieuwe maatregel om de wapenproductie in Europa op te voeren. Daarvoor zijn dure en grootschalige plannen voorgesteld. Bovendien is afgelopen week besloten het Russische kapitaal dat in Europese banken ‘bevroren’ is, te benutten voor de financiering van de Oekraïense oorlogsinspanningen. Daarvoor wordt de rente, een geschatte 2 miljard, van het totale bevroren kapitaal, dat is zo’n 200 miljard, voor 90% gebruikt voor aanschaf van wapens en munitie. Dit beleid zal hoogstwaarschijnlijk escaleren met Russische tegenmaatregelen tegen bezittingen uit EU-landen te confisqueren.
De discussie over de inzet van Westerse troepen in Oekraïne als hulp aan de Oekraïense strijdkrachten is binnen een maand tijd normaal geworden. Eind februari stelde Frankrijk voor om ook Westerse troepen in te zetten als hulp voor de Oekraïense strijdkrachten. Ook dit project is er een van een kleine groep landen geworden. De afloop van dit plan is nu nog niet bekend, maar het idee is geaccepteerd. Inmiddels wordt ook toegegeven dat er tal van Westerse commandosteunoperaties in Oekraïne plaats hebben.
Geef ‘de pacifisten’ maar de schuld
Bij de bovengenoemde Europese bokkensprongen worden geen vragen gesteld in welke situatie we nu terecht zijn gekomen en wat de gevolgen van de huidige beleidslijn zijn. De tunnel leidt de weg. Inmiddels wordt ook de kloof met de VS steeds groter en de escalatie van de oorlog dieper.
Ook zijn er in de VS bij andere establishment-figuren dan de Trumpisten weldegelijk groeperingen die vinden dat het zo niet langer kan. Er is een lijst van plannenmakers die onderhandelingen willen in de afgelopen twee jaar. Ik noem er twee. Het invloedrijke tijdschrift voor buitenlands beleid Foreign Affairs heeft onlangs een artikel gepubliceerd van Charap (van de RAND Corporation) en Shapiro (van de European Council on Foreign Relations) met de titel "How to pave the way for diplomacy to end the war in Ukraine".
Eind januari publiceerde dat zelfde Foreign Affairs een artikel over wederzijdse misverstanden spanningen en conflicten verdiepen.
Als gevolg van de onduidelijke vooruitzichten is ook de paniek doorgedrongen tot de analisten Rob de Wijk in Trouw, Hubert Smeetsdie overal opduikt, en Rutger van der Hoeven in De Groene Amsterdammer. Zij stellen nu kleine vredesgroeperingen als de onze verantwoordelijk voor de impasse. De ‘pacifisten’ krijgen de schuld. Wij pleiten voor diplomatie, onderhandelingen, en staakt-het-vuren. Dat is kennelijk als spugen op een kanon. We hebben tot nu toe geen noemenswaardige invloed op de politieke beleidsvorming, dus deze aanvallen zijn lachwekkend. We waarschuwen al twee jaar voor het risico van escalatie.
Het laatste nieuws van vandaag is dat Polen stelt dat een Russische kruisraket 39 seconden door het Poolse luchtruim vloog. Als dat waar is, is dat een schending van het Poolse grondgebied en een groot risico op het betrekken van Polen in de oorlog.
Het enige licht dat we nu zien in de tunnel is dat van een tegenligger.
Graag tot de volgende keer.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.