Stand van zaken op 13 juniDe volgende punten van deze week 15 van de oorlog; van 6 – 13 juni
Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken tijdens de vredesactie op 13 juni op het Museumplein. |
|
1. Cruciale fase in de uitputtingsoorlog om de Donbas
We constateerden al eerder dat een bloedige uitputtingsoorlog gaande is in de Donbas. Er vallen zo’n 100 Oekraïense soldaten per dag. Het is duidelijk dat deze slag in een cruciale fase is beland. De Oekraïense strijdkrachten kunnen met grote moeite hun posities houden tegen de Russische overmacht. Afgelopen woensdag publiceerde de Britse krant The Independent een verslag van een rapport van inlichtingendiensten.
Het zou een gezamenlijke analyse zijn van zowel Oekraïense als Westerse inlichtingendiensten. Een paar belangrijke feiten daaruit zijn. De enorme verliezen worden veroorzaakt doordat Rusland 20 keer zoveel artilleriegranaten inzet als Oekraïne en 40 keer zoveel munitie. De Russische granaten kunnen 12 keer verder reiken dan de 25 kilometer van de Oekraïense artillerie.
Aan Oekraïense zijde zakt daarom ook de strijdlust. Oekraïne wordt geconfronteerd met een toenemend aantal gevallen van desertie. Ook het aantal krijgsgevangenen is in toenemende mate ongelijk. Er zijn een paar ruilacties van gevangenen geweest, maar Oekraïne heeft nu 550 Russische krijgsgevangenen en Rusland zo’n 5600 Oekraïners gevangen genomen. Bij een ruil van 1 op 1 komen ze niet ver. Oekraïne eist daarom zwaardere wapen, met een grote bereik van het Westen om ten minste stand te kunnen houden.
De Russen rukken langzaam en gestaag op en het risico van de val van de provincie Loehansk en zelfs de hele Donbas is reëel
2. Dat brengt me op de Nederlandse positie.
Vorige week gaf minister Ollongren aan dat de 5 Pantserhouwitsers die het aan Oekraïne geeft ‘binnenkort’ in Oekraïne aankomen. Op dit moment worden Oekraïense militairen in Duitsland geoefend met de in totaal 12 Pantserhouwitsers. Want zeven stuks zijn van Duitsland. Het zijn er niet genoeg in Oekraïense ogen, dat geldt ook voor Engelse en Amerikaanse kanonnen in deze artillerieoorlog. Niet genoeg.
Verder meldde Ollongren dat Nederland in de afgelopen maanden inmiddels voor 130,4 miljoen aan wapens aan Oekraïne is geleverd. Declaraties daarvan van worden ingeleverd bij het Europees Vredesfonds in Brussel.
Naast de Pantserhouwitsers waarvan we weten dat ze geleverd worden omdat de landmacht begon te morren, blijkt nu ook dat drones zijn geleverd. Dat stond per ongeluk in de Defensienota, de peperdure defensieplannen voor de komende tien jaar.
Minister Hoekstra ondertussen was afgelopen donderdag in Nieuwsuur op tv en stelde dat Oekraïne bepaalt wat er gebeurt. In hoeverre de positie van Nederland in verband met de MH-17-zaak een belangrijke rol speelt is onduidelijk. Diplomatieke initiatieven zijn er van Hoekstra niet te verwachten. De militaire steun aan Oekraïne moet doorgaan, zij bepalen wanneer de oorlog stopt. Er is ‘geen plaats voor imperialisme in de 21-ste eeuw‘, zei Hoekstra letterlijk.
3. Onderhandelingen of doorvechten (tot de laatste Oekraïner)?
Het is duidelijk dat er in de Oekraïne-contactgroep, of de NAVO-zelf, twee stromingen zijn over de stand van de oorlog. Dat is de stroming, waartoe ook minister Hoekstra zich bekent, kortweg samen te vatten als ‘hoe dan ook doorvechten’, want we accepteren ‘geen imperialisme’. En dat is de stroming van landen die zoekt naar onderhandelingen. Het Italiaanse plan is daarvan uitdrukking en het zijn vooral Frankrijk en Duitsland die door openlijk aan werken. Binnenkort gaan Scholz, Macron en Draghi naar Kiev. De stand van de oorlog bepaalt wanneer de onderhandelaars in kracht winnen. Het belang van het onderhandelen is het inzicht dat doorvechten een groot escalatiegevaar in zich draagt. Even los nog van de verlenging van het bloedvergieten. Nederland heeft zich op geen enkele manier onderscheiden als onderhandelaar of diplomaat.
Poetin heeft ondertussen laten weten dat hij zichzelf ziet als Peter de Grote die er 18 jaar over deed om Zweden te verslaan.
4. De rol van Turkije
Tot nu toe is steeds gesteld dat de NAVO een voorbeeldige éénheid uitdraagt. De NAVO heeft zelfs nieuwe aanmeldingen voor lidmaatschap. Zweden en Finland willen lid worden.
Maar Turkije heeft vanaf het begin van deze oorlog de eigen belangen nagestreefd, los van de NAVO of wie dan ook. De rol van Turkije is een van de zorgwekkende risico’s naar escalatie. Afgelopen week heeft Turkije onderhandeld met Rusland over twee belangrijke zaken.
Tevens heeft het gedreigd Syrië in te vallen om daar het Koerdisch bestuur af te schaffen. Rusland en de VS proberen allebei te onderhandelen en de Koerden wordt niets gevraagd. Slechts één puntje hierover. Koerden houden duizenden leden van de Islamitische Staat gevangen. Die dreigen dan ook weer vrij te komen. Turkije komt met eigen belangen en stelt zich ook autocratisch op. Dat is geen Russisch privilege.
5. Nederlandse vredesactivisten.
Wij zijn hier voor de 15e opeenvolgende maandag en daarmee zijn we een kleine maar belangrijke vredesstem. Inmiddels is er in kringen van Kerk en Vrede, vorige week met Pinksteren, een open brief opgesteld, waarin Nederland wordt opgeroepen. Een moedige brief waarin de kern van de zaak is dat het antwoord van het Westen op de oorlog niet is uit alle macht te proberen de oorlogvoerende partijen zo snel mogelijk tot een akkoord te bewegen maar: bewapenen en nog eens bewapenen. Daarmee sluiten de briefschrijvers aan bij de geest die wij hier uitwerken. De brief verscheen in De Stentor, een krant in Oost-Nederland.
Verder wil ik er op wijzen dat a.s. zondag 19 juni in Rotterdam de klimaatmars wordt gehouden en dat daarin ook een ‘vredesblok’ deelneemt. Het is goed dat kritiek op oorlog en bewapening door de milieubeweging wordt opgenomen in haar werk. Afgelopen week verscheen daarover een artikel in de Volkskrant. Daaruit de zin; ‘Defensie claimt al jaren dat het zorgt voor vrede en veiligheid. Maar door miljarden extra uit te geven aan straaljagers en ander oorlogstuig wordt de grootste bedreiging voor ons bestaan versterkt: de klimaatcrisis.’
Tot slot
De oorlog in Oekraïne zit in een belangrijke fase. Houdt Oekraïne de resterende stukken van de Donbas. Wanneer komen er onderhandelingen? Wanneer houdt de oorlog op? Dat zijn de centrale vragen op het moment dat Rusland zijn strategische wapens gaat inzetten. Dat zijn geen kanonnen, geen drones, zelfs nog geen kernwapens. Dat zijn graan en olie. Die wapens zullen niet alleen Oekraïners pijn doen, maar zeer grote delen van de wereld.
Graag tot volgende week!
Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief
We constateerden al eerder dat een bloedige uitputtingsoorlog gaande is in de Donbas. Er vallen zo’n 100 Oekraïense soldaten per dag. Het is duidelijk dat deze slag in een cruciale fase is beland. De Oekraïense strijdkrachten kunnen met grote moeite hun posities houden tegen de Russische overmacht. Afgelopen woensdag publiceerde de Britse krant The Independent een verslag van een rapport van inlichtingendiensten.
Het zou een gezamenlijke analyse zijn van zowel Oekraïense als Westerse inlichtingendiensten. Een paar belangrijke feiten daaruit zijn. De enorme verliezen worden veroorzaakt doordat Rusland 20 keer zoveel artilleriegranaten inzet als Oekraïne en 40 keer zoveel munitie. De Russische granaten kunnen 12 keer verder reiken dan de 25 kilometer van de Oekraïense artillerie.
Aan Oekraïense zijde zakt daarom ook de strijdlust. Oekraïne wordt geconfronteerd met een toenemend aantal gevallen van desertie. Ook het aantal krijgsgevangenen is in toenemende mate ongelijk. Er zijn een paar ruilacties van gevangenen geweest, maar Oekraïne heeft nu 550 Russische krijgsgevangenen en Rusland zo’n 5600 Oekraïners gevangen genomen. Bij een ruil van 1 op 1 komen ze niet ver. Oekraïne eist daarom zwaardere wapen, met een grote bereik van het Westen om ten minste stand te kunnen houden.
De Russen rukken langzaam en gestaag op en het risico van de val van de provincie Loehansk en zelfs de hele Donbas is reëel
2. Dat brengt me op de Nederlandse positie.
Vorige week gaf minister Ollongren aan dat de 5 Pantserhouwitsers die het aan Oekraïne geeft ‘binnenkort’ in Oekraïne aankomen. Op dit moment worden Oekraïense militairen in Duitsland geoefend met de in totaal 12 Pantserhouwitsers. Want zeven stuks zijn van Duitsland. Het zijn er niet genoeg in Oekraïense ogen, dat geldt ook voor Engelse en Amerikaanse kanonnen in deze artillerieoorlog. Niet genoeg.
Verder meldde Ollongren dat Nederland in de afgelopen maanden inmiddels voor 130,4 miljoen aan wapens aan Oekraïne is geleverd. Declaraties daarvan van worden ingeleverd bij het Europees Vredesfonds in Brussel.
Naast de Pantserhouwitsers waarvan we weten dat ze geleverd worden omdat de landmacht begon te morren, blijkt nu ook dat drones zijn geleverd. Dat stond per ongeluk in de Defensienota, de peperdure defensieplannen voor de komende tien jaar.
Minister Hoekstra ondertussen was afgelopen donderdag in Nieuwsuur op tv en stelde dat Oekraïne bepaalt wat er gebeurt. In hoeverre de positie van Nederland in verband met de MH-17-zaak een belangrijke rol speelt is onduidelijk. Diplomatieke initiatieven zijn er van Hoekstra niet te verwachten. De militaire steun aan Oekraïne moet doorgaan, zij bepalen wanneer de oorlog stopt. Er is ‘geen plaats voor imperialisme in de 21-ste eeuw‘, zei Hoekstra letterlijk.
3. Onderhandelingen of doorvechten (tot de laatste Oekraïner)?
Het is duidelijk dat er in de Oekraïne-contactgroep, of de NAVO-zelf, twee stromingen zijn over de stand van de oorlog. Dat is de stroming, waartoe ook minister Hoekstra zich bekent, kortweg samen te vatten als ‘hoe dan ook doorvechten’, want we accepteren ‘geen imperialisme’. En dat is de stroming van landen die zoekt naar onderhandelingen. Het Italiaanse plan is daarvan uitdrukking en het zijn vooral Frankrijk en Duitsland die door openlijk aan werken. Binnenkort gaan Scholz, Macron en Draghi naar Kiev. De stand van de oorlog bepaalt wanneer de onderhandelaars in kracht winnen. Het belang van het onderhandelen is het inzicht dat doorvechten een groot escalatiegevaar in zich draagt. Even los nog van de verlenging van het bloedvergieten. Nederland heeft zich op geen enkele manier onderscheiden als onderhandelaar of diplomaat.
Poetin heeft ondertussen laten weten dat hij zichzelf ziet als Peter de Grote die er 18 jaar over deed om Zweden te verslaan.
4. De rol van Turkije
Tot nu toe is steeds gesteld dat de NAVO een voorbeeldige éénheid uitdraagt. De NAVO heeft zelfs nieuwe aanmeldingen voor lidmaatschap. Zweden en Finland willen lid worden.
Maar Turkije heeft vanaf het begin van deze oorlog de eigen belangen nagestreefd, los van de NAVO of wie dan ook. De rol van Turkije is een van de zorgwekkende risico’s naar escalatie. Afgelopen week heeft Turkije onderhandeld met Rusland over twee belangrijke zaken.
- Het transport van Oekraïens graan naar Afrika. Turkije en Rusland hebben vastgesteld dat zij samen Oekraïens graan uit een door Rusland bezette haven aan de zee van Azov naar Turkije en verder willen transporteren. Oekraïne is niet in het plan gekend. En het ophouden van het graan is nog steeds niet beëindigd. Dat betekent dat hongersnood in Afrika dreigt.
- Turkije wil –als NAVO-lid- alleen instemmen met een Zweeds en Fins NAVO-lidmaatschap als het Koerdische activisten het zwijgen oplegt en zelfs uitlevert aan Turkije. Met voorlopig succes. De Nederlandse regering heeft vrijdagavond laten weten dat het verzet van Turkije er toe leidt dat de aanvraagprocedure wordt uitgesteld. Liefst zo kort mogelijk volgen minister Hoekstra.
Tevens heeft het gedreigd Syrië in te vallen om daar het Koerdisch bestuur af te schaffen. Rusland en de VS proberen allebei te onderhandelen en de Koerden wordt niets gevraagd. Slechts één puntje hierover. Koerden houden duizenden leden van de Islamitische Staat gevangen. Die dreigen dan ook weer vrij te komen. Turkije komt met eigen belangen en stelt zich ook autocratisch op. Dat is geen Russisch privilege.
5. Nederlandse vredesactivisten.
Wij zijn hier voor de 15e opeenvolgende maandag en daarmee zijn we een kleine maar belangrijke vredesstem. Inmiddels is er in kringen van Kerk en Vrede, vorige week met Pinksteren, een open brief opgesteld, waarin Nederland wordt opgeroepen. Een moedige brief waarin de kern van de zaak is dat het antwoord van het Westen op de oorlog niet is uit alle macht te proberen de oorlogvoerende partijen zo snel mogelijk tot een akkoord te bewegen maar: bewapenen en nog eens bewapenen. Daarmee sluiten de briefschrijvers aan bij de geest die wij hier uitwerken. De brief verscheen in De Stentor, een krant in Oost-Nederland.
Verder wil ik er op wijzen dat a.s. zondag 19 juni in Rotterdam de klimaatmars wordt gehouden en dat daarin ook een ‘vredesblok’ deelneemt. Het is goed dat kritiek op oorlog en bewapening door de milieubeweging wordt opgenomen in haar werk. Afgelopen week verscheen daarover een artikel in de Volkskrant. Daaruit de zin; ‘Defensie claimt al jaren dat het zorgt voor vrede en veiligheid. Maar door miljarden extra uit te geven aan straaljagers en ander oorlogstuig wordt de grootste bedreiging voor ons bestaan versterkt: de klimaatcrisis.’
Tot slot
De oorlog in Oekraïne zit in een belangrijke fase. Houdt Oekraïne de resterende stukken van de Donbas. Wanneer komen er onderhandelingen? Wanneer houdt de oorlog op? Dat zijn de centrale vragen op het moment dat Rusland zijn strategische wapens gaat inzetten. Dat zijn geen kanonnen, geen drones, zelfs nog geen kernwapens. Dat zijn graan en olie. Die wapens zullen niet alleen Oekraïners pijn doen, maar zeer grote delen van de wereld.
Graag tot volgende week!
Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief