De week van 29 mei - 5 juniDit overzicht van de stand van zaken aan en rond het front wordt in principe aan het begin van elke week opgesteld door Guido van Leemput en verschijnt dan op www.stopdeoorlogamsterdam.nl.
Het gonst van berichten over een aanstaand Oekraïens offensief. Troepen worden verplaatst en de Oekraïense legerleiding die eerst zo veel baat had bij de Tiktok-tactiek, waarbij burgers bewegingen van Russische militairen massaal deelden op sociale media, hebben de bevolking opgedragen geen beelden of berichten te verspreiden waaruit blijkt dat Oekraïense troepen op verplaatsing zijn. Stilte alstublieft. Voorts is de verwachting dat Oekraïne 60.000 in het Westen opgeleide militairen samentrekt om het offensief ergens in te zetten. President Zelensky die enkele weken geleden meldde dat hij wilde wachten met het begin, meldde nu dat het kan beginnen. Wanneer? Mondje dicht. Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van 'Stop de Oorlog Amsterdam'. Zijn boek over de oorlog, 'De gelaagde oorlog in Oekraine en de botsing van grootmachten' is hier te bestellen. |
|
Kijk op de week, 29 mei – 5 juni
Vorige week
De afgelopen week gaf de regering van Oekraïne terloops toe dat de stad Bakhmoet verloren was gegaan na de meedogenloze tien maanden lange aanval van Russische fronttroepen die werd aangevoerd door het privéleger Wagner.
Oekraïne heeft het op 30 mei toegegeven, wat de Rusland op 21 mei claimde. Dat was vooral een politieke nederlaag omdat president Zelensky maanden geleden al militaire adviezen uit binnen- en buitenland in de wind sloeg om Bakhmoet op te geven.
Propaganda-acties van Oekraïne in Rusland
De Russen hebben weinig kans gehad om dat politieke succesje in eigen land uit te baten want droneaanvallen links en rechts op Rusland eisen de aandacht op. Eén daarvan, een aanval met acht drones op Moskou, was meer een politieke dan een militaire actie. De oorlog komt hiermee op de stoep van het Kremlin, letterlijk omdat het villadorp van de Russische elite, Rublyovka bij Moskou, is aangevallen. Die aanval is een aanval op het propagandaverhaal van Poetin waarin ‘alleen’ een speciale operatie in Oekraïne gaande is.
De aanval wijst ook op een koerswijziging in de Oekraïense regering. Naast het verbloemen van de nederlaag in Bakhmoet winnen de ‘haviken’ in die regering de onderlinge strijd. Generaal Boedonov (de baas geheime dienst HUR) wil al vanaf het begin optreden in Rusland, maar de Oekraïense president was bang steun van het Westen te verspelen.
Die lijn wordt ook uitgedrukt door een nieuwe aanval door het zogeheten Russische Vrijheidslegioen. Dat voerde een aanval uit op de provincie Belgorod en houdt vol een voet aan de grond te hebben gekregen in het dorp Novaya Tavolzhanka, tussen de grens en het stadje Shebekino.
Ongeacht of dat waar is, is het een teken van een veranderde strategie in Oekraïense kringen. Het uitvoeren van militaire acties van vooral propagandistische waarde die het voor Russische binnenlandse consumptie bedoelde verhaal van Poetin moeten verstoren. Nu is gebleken dat bij de eerste aanval op 22 mei ook gevechtswagens uit de VS en Polen zijn gebruikt, evenals ook Tsjechische en Belgische geweren.
Daar gaat wat mis met de controle en het Westers beleid om geen Westerse wapens toe te staan bij aanvallen in Rusland. Dat is een uitdrukking van de escalatie die stap voor stap gaande is.
Escalatie tot aan oorlog tussen NAVO en Rusland
Nu de Westerse steun geregeld lijkt en zwaardere wapens ter beschikking zijn gesteld, verzwakt het taboe op optreden in Rusland. De rem op oorlog voeren in Rusland is verminderd.
De Tsjechische generaal Karel Rehka, de chefstaf in Praag stelt dat een volledige oorlog tussen Rusland en de NAVO steeds dichterbij komt. Rusland bereidt zich daar op voor volgens Rekha en dat moet ook in de NAVO-scenario’s worden opgenomen. Overigens blijft de Amerikaanse chef-staf Milley waarschuwen om de Westerse wapens niet in Oekraïne in te zetten.
Die escalatie wordt zeker ook door Rusland gevoerd door de vele luchtaanvallen op steden en op militaire installaties bij steden. Die aanvallen zijn vooral bedoeld om de plannen voor een Oekraïens offensief te vertragen of te ondermijnen. Het wordt Oekraïne moeilijk gemaakt aanvoer van materieel en troepen uit te voeren. In hoeverre dat succesvol is valt niet vast te stellen.
Om die luchtaanvallen af te slaan leveren de VS het zoveelste wapenpakket ter waarde van 300 miljoen en dat bestaat uit heel veel luchtafweerraketten.
Polen koopt een massa Hellfire-raketten en maakt van de stad Rzeszow een Amerikaanse basis.
F-16’s
Premier Rutte blijkt de diplomatieke motor achter de diverse coalities die moet beslissen om een bepaald wapensysteem aan Oekraïne te leveren. De Patriot-luchtafweer, de Leopard-tanks en nu de F-16 coalitie. Deze coalitie heeft besloten om piloten op te leiden.
De Nederlands regering loopt voorop met plannen om Oekraïne F-16’s te leveren. Op 19 mei, hebben de VS aan Europese landen, die F-16’s bezitten, toestemming gegeven om er een aantal te leveren aan Oekraïne. De directe aanleiding is dat uit een proef met enkele ervaren Oekraïense piloten het mogelijk bleek in vier maanden een F-16 effectief te kunnen bedienen.
De eerste stap nu is om piloten op te leiden. In samenwerking met Denemarken zal de opleiding worden georganiseerd. Het initiatief wordt gesteund door Polen, Portugal, België en Noorwegen. Of Nederland ook toestellen gaat leveren als de piloten met de F-16’s kunnen vliegen vergt een apart besluit, aldus minister Ollongren.
De beslissing roept heel veel technische en politieke vragen. Een paar voorbeelden.
De atoomescalatie is al gaande met een recente atoomdelingsstatus tussen Rusland en Wit-Rusland (er komen tactische kernwapens in Wit-Rusland) en de VS en verschillende West-Europese landen (waar versneld nieuwe kernwapens komen in Volkel en België, Duitsland, Italië, Turkije waarschijnlijk ook in Engeland). De levering van F-16’s aan Oekraïne kan als verlaging van de atoomdrempel worden opgevat. Het is hoe dan ook een escalatie.
Al deze vragen zijn nog niet behandeld of beantwoord. Daarom is het opvallend dat dinsdag 30 mei een motie van de PVV in stemming is gebracht. De motie-Maeijer/Wilders over ‘geen F-16-vliegtuigen aan Oekraïne leveren’. Linkse partijen SP en Bij1 hebben voor de motie gestemd, naast JA21, de PVV, FVD en Groep Van Haga.
Een groot en machtig offensief
De Amerikaanse generaal b.d. Petraeus denkt te weten wat het Oekraïense offensief in zal houden. Wat hij aan opsomming geeft is niet zo heel vreemd of moeilijk te verzinnen. Hij spreekt van gecombineerde aanvallen met de genie die mijnenvelden ruimt en andere obstakels, gepantserde eenheden die beschermd door infanterie tegen antitankraketten; luchtverdediging die de Russische luchtmacht afslaat en elektronische verstoring van Russische radioverbindingen en ook mortieren en artillerie die beschietingen uitvoeren.
Maar het is wel een groot offensief. Tenminste op één plaats. Petraeus is zowel voor de Russische aanval in februari 2022 als met de eerste verjaardag van de oorlog, in februari aan het woord geweest en het is een stem om naar te luisteren. NAVO-man Stoltenberg zegt dat alle benodigde spullen door NAVO-landen zijn aangereikt.
Maar generaal Milley, de Amerikaanse chef-van de generale staf en dezer dagen in Normandië vanwege de 79ste verjaardag van D-day, zegt dat de gigantische Abrams-tanks er niet bij zullen zijn, althans als het offensief voor september moet plaatshebben. Ook zullen F16’s niet tot het inventaris behoren als het offensief niet pas in september of later komt.
Een tweede interessant punt van Petraeus is de bevrijding van De Krim niet in de aanstaande operatie wordt verwacht, maar in de volgende. Daarbij zouden dan de Abrams en F-16’s gepland worden ingezet te worden, naast al het andere wat nodig wordt geacht. Dat laatste moet dan op basis van de ervaringen van dit offensief worden aangevuld met nieuwe voorraden.
Tot slot
De officiële communicatie over de Oekraïense plannen is eerst een offensief en dan later nog een offensief. Hoe het met de feitelijke plannen staat weten we gewoon niet, behalve de oorlog genadeloos voortwoedt en uitbreidt.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.
Vorige week
De afgelopen week gaf de regering van Oekraïne terloops toe dat de stad Bakhmoet verloren was gegaan na de meedogenloze tien maanden lange aanval van Russische fronttroepen die werd aangevoerd door het privéleger Wagner.
Oekraïne heeft het op 30 mei toegegeven, wat de Rusland op 21 mei claimde. Dat was vooral een politieke nederlaag omdat president Zelensky maanden geleden al militaire adviezen uit binnen- en buitenland in de wind sloeg om Bakhmoet op te geven.
Propaganda-acties van Oekraïne in Rusland
De Russen hebben weinig kans gehad om dat politieke succesje in eigen land uit te baten want droneaanvallen links en rechts op Rusland eisen de aandacht op. Eén daarvan, een aanval met acht drones op Moskou, was meer een politieke dan een militaire actie. De oorlog komt hiermee op de stoep van het Kremlin, letterlijk omdat het villadorp van de Russische elite, Rublyovka bij Moskou, is aangevallen. Die aanval is een aanval op het propagandaverhaal van Poetin waarin ‘alleen’ een speciale operatie in Oekraïne gaande is.
De aanval wijst ook op een koerswijziging in de Oekraïense regering. Naast het verbloemen van de nederlaag in Bakhmoet winnen de ‘haviken’ in die regering de onderlinge strijd. Generaal Boedonov (de baas geheime dienst HUR) wil al vanaf het begin optreden in Rusland, maar de Oekraïense president was bang steun van het Westen te verspelen.
Die lijn wordt ook uitgedrukt door een nieuwe aanval door het zogeheten Russische Vrijheidslegioen. Dat voerde een aanval uit op de provincie Belgorod en houdt vol een voet aan de grond te hebben gekregen in het dorp Novaya Tavolzhanka, tussen de grens en het stadje Shebekino.
Ongeacht of dat waar is, is het een teken van een veranderde strategie in Oekraïense kringen. Het uitvoeren van militaire acties van vooral propagandistische waarde die het voor Russische binnenlandse consumptie bedoelde verhaal van Poetin moeten verstoren. Nu is gebleken dat bij de eerste aanval op 22 mei ook gevechtswagens uit de VS en Polen zijn gebruikt, evenals ook Tsjechische en Belgische geweren.
Daar gaat wat mis met de controle en het Westers beleid om geen Westerse wapens toe te staan bij aanvallen in Rusland. Dat is een uitdrukking van de escalatie die stap voor stap gaande is.
Escalatie tot aan oorlog tussen NAVO en Rusland
Nu de Westerse steun geregeld lijkt en zwaardere wapens ter beschikking zijn gesteld, verzwakt het taboe op optreden in Rusland. De rem op oorlog voeren in Rusland is verminderd.
De Tsjechische generaal Karel Rehka, de chefstaf in Praag stelt dat een volledige oorlog tussen Rusland en de NAVO steeds dichterbij komt. Rusland bereidt zich daar op voor volgens Rekha en dat moet ook in de NAVO-scenario’s worden opgenomen. Overigens blijft de Amerikaanse chef-staf Milley waarschuwen om de Westerse wapens niet in Oekraïne in te zetten.
Die escalatie wordt zeker ook door Rusland gevoerd door de vele luchtaanvallen op steden en op militaire installaties bij steden. Die aanvallen zijn vooral bedoeld om de plannen voor een Oekraïens offensief te vertragen of te ondermijnen. Het wordt Oekraïne moeilijk gemaakt aanvoer van materieel en troepen uit te voeren. In hoeverre dat succesvol is valt niet vast te stellen.
Om die luchtaanvallen af te slaan leveren de VS het zoveelste wapenpakket ter waarde van 300 miljoen en dat bestaat uit heel veel luchtafweerraketten.
Polen koopt een massa Hellfire-raketten en maakt van de stad Rzeszow een Amerikaanse basis.
F-16’s
Premier Rutte blijkt de diplomatieke motor achter de diverse coalities die moet beslissen om een bepaald wapensysteem aan Oekraïne te leveren. De Patriot-luchtafweer, de Leopard-tanks en nu de F-16 coalitie. Deze coalitie heeft besloten om piloten op te leiden.
De Nederlands regering loopt voorop met plannen om Oekraïne F-16’s te leveren. Op 19 mei, hebben de VS aan Europese landen, die F-16’s bezitten, toestemming gegeven om er een aantal te leveren aan Oekraïne. De directe aanleiding is dat uit een proef met enkele ervaren Oekraïense piloten het mogelijk bleek in vier maanden een F-16 effectief te kunnen bedienen.
De eerste stap nu is om piloten op te leiden. In samenwerking met Denemarken zal de opleiding worden georganiseerd. Het initiatief wordt gesteund door Polen, Portugal, België en Noorwegen. Of Nederland ook toestellen gaat leveren als de piloten met de F-16’s kunnen vliegen vergt een apart besluit, aldus minister Ollongren.
De beslissing roept heel veel technische en politieke vragen. Een paar voorbeelden.
- Welke wapens krijgt de F-16 bijgeleverd?
- De actieradius van de F-16 is duizenden kilometers, heen en weer waarschijnlijk 4200km. Wat wordt de actieradius van een volledig bewapende F-16, dus het bereik inclusief het bereik van een langeafstandsraket?
- Hoe staat het met de atoomtaak van de F-16? Twee dingen zijn van belang: kan worden uitgesloten dat Oekraïne binnen enkele jaren een nuclear sharing state wordt (zoals Nederland nu al zestig jaar is)? Rusland hoeft niet te geloven dat de F-16’s geen kernwapencapaciteit hebben, de achterdocht is totaal en daarop kunnen tegenmaatregelen worden genomen.
- Hoe wordt daar rekening mee gehouden? Hier wreekt zich het afbreken van diplomatieke betrekkingen en het afbreken van verdragen ter beheersing van kernwapens.
De atoomescalatie is al gaande met een recente atoomdelingsstatus tussen Rusland en Wit-Rusland (er komen tactische kernwapens in Wit-Rusland) en de VS en verschillende West-Europese landen (waar versneld nieuwe kernwapens komen in Volkel en België, Duitsland, Italië, Turkije waarschijnlijk ook in Engeland). De levering van F-16’s aan Oekraïne kan als verlaging van de atoomdrempel worden opgevat. Het is hoe dan ook een escalatie.
Al deze vragen zijn nog niet behandeld of beantwoord. Daarom is het opvallend dat dinsdag 30 mei een motie van de PVV in stemming is gebracht. De motie-Maeijer/Wilders over ‘geen F-16-vliegtuigen aan Oekraïne leveren’. Linkse partijen SP en Bij1 hebben voor de motie gestemd, naast JA21, de PVV, FVD en Groep Van Haga.
Een groot en machtig offensief
De Amerikaanse generaal b.d. Petraeus denkt te weten wat het Oekraïense offensief in zal houden. Wat hij aan opsomming geeft is niet zo heel vreemd of moeilijk te verzinnen. Hij spreekt van gecombineerde aanvallen met de genie die mijnenvelden ruimt en andere obstakels, gepantserde eenheden die beschermd door infanterie tegen antitankraketten; luchtverdediging die de Russische luchtmacht afslaat en elektronische verstoring van Russische radioverbindingen en ook mortieren en artillerie die beschietingen uitvoeren.
Maar het is wel een groot offensief. Tenminste op één plaats. Petraeus is zowel voor de Russische aanval in februari 2022 als met de eerste verjaardag van de oorlog, in februari aan het woord geweest en het is een stem om naar te luisteren. NAVO-man Stoltenberg zegt dat alle benodigde spullen door NAVO-landen zijn aangereikt.
Maar generaal Milley, de Amerikaanse chef-van de generale staf en dezer dagen in Normandië vanwege de 79ste verjaardag van D-day, zegt dat de gigantische Abrams-tanks er niet bij zullen zijn, althans als het offensief voor september moet plaatshebben. Ook zullen F16’s niet tot het inventaris behoren als het offensief niet pas in september of later komt.
Een tweede interessant punt van Petraeus is de bevrijding van De Krim niet in de aanstaande operatie wordt verwacht, maar in de volgende. Daarbij zouden dan de Abrams en F-16’s gepland worden ingezet te worden, naast al het andere wat nodig wordt geacht. Dat laatste moet dan op basis van de ervaringen van dit offensief worden aangevuld met nieuwe voorraden.
Tot slot
De officiële communicatie over de Oekraïense plannen is eerst een offensief en dan later nog een offensief. Hoe het met de feitelijke plannen staat weten we gewoon niet, behalve de oorlog genadeloos voortwoedt en uitbreidt.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.