Ontwikkelingen van 22 tot 29 augustusEerst het laatste nieuws.
Vanmiddag meldde de Oekraïense regering dat het lang verwachte offensief is begonnen om de stad Kherson te heroveren. Zoals jullie je herinneren heeft premier Rutte beloofd een heroverd Kherson te adopteren. Het enige dat nu bekend is dat de Oekraïners stellen dat zij door de eerste Russische verdedigingslinie heen zijn gebroken. De afgelopen week meldde ik dat de sabotageacties van Russische bases op de verderop geleden Krim waarschijnlijk bedoeld waren als voorbereiding op een poging tot herovering van stad en provincie Kherson. Oekraïne stelt dat het de Russische aanvoer onmiskenbaar heeft verzwakt. Meer wilde de regering van Oekraïne niet vertellen vanmiddag. Het verloop van de gebeurtenissen zal van belang zijn voor het vervolg van de oorlog. Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken tijdens de vredesactie op maandag 29 augustus 2022 tijdens de 26e vredesactie op het Museumplein. |
|
Als Kherson heroverd wordt, brengt dat nieuwe motivatie in Oekraïense kring. De Russen zullen hun knopen moeten tellen en de vraag is of zij het zo ver laten komen. Het gevaar van militaire escalatie ligt op de loer.
Als het offensief vastloopt is het waarschijnlijk dat de oorlog zich voortsleept zoals de frontlijn nu ongeveer is. Op dit moment valt er verder dus geen zinnig woord over te zeggen.
Daarom over op de onderwerpen zoals ik die eerder vandaag had afgerond. Het zijn;
1. Politiek-militaire ontwikkelingen;
2. Voedseloorlog;
3. Energieoorlog;
4. Kernwapenpolitiek.
Mededeling van het WHO
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO zijn er 473 aanvallen op gezondheidscentra in Oekraïne geweest. Daarbij zijn zeker 100 mensen om het leven gekomen. Burgers. Dat meldde de WHO bij de Onafhankelijkheidsdag van Oekraïne afgelopen woensdag. Dat is een nieuw cijfer dat de wreedheid van deze oorlog tekent.
1. Politiek-militaire ontwikkelingen
Bij die 31ste Onafhankelijkheidsdag van Oekraïne zijn er ernstige woorden over de verschrikkingen van een half jaar militaire Russische interventie gesproken.
Vandaag en gisteren zijn de EU-ministers van Defensie bij elkaar om te bespreken hoe de oorlog in Oekraïne te voeren. Later deze week komen ook de ministers van Buitenlandse zaken bij elkaar. Daarbij is ook de Oekraïne Defence Group opgenomen. De leden van de NAVO en de EU.
Tal van landen hebben afgelopen week nieuwe wapensystemen beloofd aan Oekraïne. Ik geef hier twee voorbeelden. Nederland heeft bekend gemaakt wapens met een dagwaarde van 210 miljoen te hebben gegeven in de afgelopen zes maanden. De nieuwwaarde is een drievoud daarvan, meer dan 600 miljoen dus. Minister Ollongren heeft daarbij gezegd dat er geen plafond is voor de giften aan Oekraïne. Maar Nederland moet het dan wel zelf bestellen bij de wapenindustrie. Het kan niet meer uit eigen voorraden worden overgedaan.
Het tweede voorbeeld is dat in de VS de firma Lockheed Martin de productie van HIMARS-raketwerpers opgevoerd op bestelling van de Amerikaanse regering. De Amerikaanse regering heeft een miljardentoezegging gedaan voor de komende jaren. Jaren, meervoud. Bovendien wordt nu overwogen dat de VS-medewerking aan de oorlog in Oekraïne door een apart bureau moet worden uitgevoerd, met een eigen generaal als commandant en een nog te kiezen naam voor de operatie. Daarmee wordt toegegeven dat de VS oorlog voeren in Oekraïne. Dat is een voorbeeld van de gevreesde en voorspelde escalatie van de oorlog.
Andere voorbeelden van militaire verdieping of escalatie.
Vandaag, 29 augustus, zijn 90 Nederlandse militaire instructeurs in Engeland begonnen met het opleiden van Oekraïners. Ze leren de kneepjes van het vak in de NAVO-methoden. De opleiding duurt drie maanden en wordt ook door andere landen gedaan maar alles is in Engeland.
Een andere vorm van escalatie is het opleiden van Oekraïense commando-eenheden door Nederlandse collega’s op een geheime plaats. Het aantal van die mensen, de duur en de plaats van opleiding zijn geheim.
Ik meldde vorige week dat het front in de Donbas lijkt vast te zitten. Toch zijn er Russische voorbereidingen om weer grootschalig te gaan vechten. Dat blijkt niet alleen uit gedetailleerde informatie uit de militaire pers maar ook uit het Russische decreet om op 1 januari 2023 137.000 extra militairen te hebben geworven. Die mensen zullen dan waarschijnlijk in Oekraïne worden ingezet.
Tegelijkertijd verschijnen er berichten dat Oekraïne vrouwen wil werven voor de oorlog. In eerste instantie op basis van vrijwilligheid en niet in gevechtsfuncties maar ook voor gevechtsfuncties worden vrouwen op dit moment al opgeleid. Cijfers worden eigenlijk niet gemeld, hoewel gestreefd wordt naar 25% van het totaal aantal militairen over een paar jaar.
2. Voedseloorlog – kunstmest
Secretaris-generaal Guterres van de VN hield vorige week een speech waarin hij stelt dat de oorlog moet stoppen omdat hij overal in de wereld veel schade aanricht. Hij wil ook meer Russisch kunstmest op de wereldmarkt om volgend jaar grote hongersnoden te voorkomen. Ik meldde jullie vorige week de inspanningen van Guterres op beperking van de schade in dit geval in de voedseloorlog. Hij was daarvoor in Oekraïne.
Afgelopen vrijdagavond antwoordde de regering op Kamervragen over dit onderwerp. De inspanningen van de Secretaris-Generaal worden door de regering ‘verwelkomd’. Daarbij gaat het om de voedselveiligheid en om misverstanden ten aanzien van het EU-sanctieregime op te helderen. De EU-sancties tegen Rusland bevatten geen verboden op import of export van voedsel uit Rusland en er is bewust rekening gehouden met de mogelijkheid om graan en kunstmest uit Rusland aan te schaffen en/of te transporteren naar de wereldmarkt. Op overige verboden voor Rusland geldt, ik citeer; ‘een reeks uitzonderingen en derogaties gericht op voedselveiligheid, waaronder op gebied van transport over weg en zee’. Derogatie is een officieel woord om met toestemming van de EU af te wijken van een algemeen vastgestelde norm. Dus zo concludeert de minister ‘officieel is beperking van de uitvoer van kunstmest geen onderwerp van sanctiepolitiek, maar het is wel onderdeel van de oorlog geworden.’ Zo is het. Derogatie, escalatie.
3. Energie-oorlog
De energie-oorlog waarin Europa in terecht is gekomen leidt tot torenhoge gasprijzen. De gasprijs is nu al drie keer zo hoog als vorige winter. In oktober worden nieuwe tarieven verwacht. Als de oorlog niet onmiddellijk stopt worden de tarieven nog hoger.
Eerder al riepen Rutte en Macron op om deze ontwikkelingen te verdragen als ‘prijs voor de vrijheid’ die we allemaal moeten betalen. De Franse vakbonden hebben op 29 september grote acties tegen de stijgende kosten van levensonderhoud aangekondigd. Dit onderwerp zal in de komen maanden naast misoogsten en de beperkte uitvoer van voedsel uit Oekraïne, grote sociale spanningen opleveren.
Rusland weet het en doet het er om. Afgelopen weekend waren berichten dat Rusland werkzaamheden aan de gaspijpleiding Nordstream 1 doet, waardoor er minder gas naar Europa komt. Enorme hoeveelheden gas in Rusland worden afgefakkeld zodat de prijs in Europa (op de wereldmarkt wordt opgedreven.
4. Kernwapenpolitiek
Het gevaarlijke gedoe rond de zes kerncentrales van Zaporizha gaat door. VN-SG Guterres heeft een nadrukkelijke waarschuwing op escalatie uitgestuurd.
Afgelopen vrijdag mislukte de vijfjaarlijkse toetsingsconferentie van het Non-Proliferatieverdrag. Rusland sprak zijn veto uit over een ontwerp-slotverklaring, omdat het in zijn ogen teveel kritiek op Rusland in Oekraïne en de toestand met de kerncentrales bevatte. Dat is een zware klap voor dit soort diplomatie en een bewijs dat kernwapens een onderdeel van internationale oorlogvoering zijn geworden.
Om het nog wat aan te scherpen, twee actuele voorvallen;
- Wit-Rusland heeft gemeld dat straaljagers geschikt worden gemaakt om Russische kernwapens te gebruiken of ten minste te vervoeren. Weer een stap in de escalatie die we hier al maanden vaststellen. Ook op het vlak van kernwapens.
- De kandidaat-opvolger van Boris Johnson, de huidige minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss, heeft verklaard mentaal en fysiek in staat te zijn op DE knop van DE bom te drukken. Het is maar dat we het weten.
Genoeg zorgen dus over de duur en ernst van deze oorlog. Eerst maar eens kijken in de komende dagen hoe de oorlog verloopt in Kherson.
Graag tot volgende week.
Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief
Als het offensief vastloopt is het waarschijnlijk dat de oorlog zich voortsleept zoals de frontlijn nu ongeveer is. Op dit moment valt er verder dus geen zinnig woord over te zeggen.
Daarom over op de onderwerpen zoals ik die eerder vandaag had afgerond. Het zijn;
1. Politiek-militaire ontwikkelingen;
2. Voedseloorlog;
3. Energieoorlog;
4. Kernwapenpolitiek.
Mededeling van het WHO
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO zijn er 473 aanvallen op gezondheidscentra in Oekraïne geweest. Daarbij zijn zeker 100 mensen om het leven gekomen. Burgers. Dat meldde de WHO bij de Onafhankelijkheidsdag van Oekraïne afgelopen woensdag. Dat is een nieuw cijfer dat de wreedheid van deze oorlog tekent.
1. Politiek-militaire ontwikkelingen
Bij die 31ste Onafhankelijkheidsdag van Oekraïne zijn er ernstige woorden over de verschrikkingen van een half jaar militaire Russische interventie gesproken.
Vandaag en gisteren zijn de EU-ministers van Defensie bij elkaar om te bespreken hoe de oorlog in Oekraïne te voeren. Later deze week komen ook de ministers van Buitenlandse zaken bij elkaar. Daarbij is ook de Oekraïne Defence Group opgenomen. De leden van de NAVO en de EU.
Tal van landen hebben afgelopen week nieuwe wapensystemen beloofd aan Oekraïne. Ik geef hier twee voorbeelden. Nederland heeft bekend gemaakt wapens met een dagwaarde van 210 miljoen te hebben gegeven in de afgelopen zes maanden. De nieuwwaarde is een drievoud daarvan, meer dan 600 miljoen dus. Minister Ollongren heeft daarbij gezegd dat er geen plafond is voor de giften aan Oekraïne. Maar Nederland moet het dan wel zelf bestellen bij de wapenindustrie. Het kan niet meer uit eigen voorraden worden overgedaan.
Het tweede voorbeeld is dat in de VS de firma Lockheed Martin de productie van HIMARS-raketwerpers opgevoerd op bestelling van de Amerikaanse regering. De Amerikaanse regering heeft een miljardentoezegging gedaan voor de komende jaren. Jaren, meervoud. Bovendien wordt nu overwogen dat de VS-medewerking aan de oorlog in Oekraïne door een apart bureau moet worden uitgevoerd, met een eigen generaal als commandant en een nog te kiezen naam voor de operatie. Daarmee wordt toegegeven dat de VS oorlog voeren in Oekraïne. Dat is een voorbeeld van de gevreesde en voorspelde escalatie van de oorlog.
Andere voorbeelden van militaire verdieping of escalatie.
Vandaag, 29 augustus, zijn 90 Nederlandse militaire instructeurs in Engeland begonnen met het opleiden van Oekraïners. Ze leren de kneepjes van het vak in de NAVO-methoden. De opleiding duurt drie maanden en wordt ook door andere landen gedaan maar alles is in Engeland.
Een andere vorm van escalatie is het opleiden van Oekraïense commando-eenheden door Nederlandse collega’s op een geheime plaats. Het aantal van die mensen, de duur en de plaats van opleiding zijn geheim.
Ik meldde vorige week dat het front in de Donbas lijkt vast te zitten. Toch zijn er Russische voorbereidingen om weer grootschalig te gaan vechten. Dat blijkt niet alleen uit gedetailleerde informatie uit de militaire pers maar ook uit het Russische decreet om op 1 januari 2023 137.000 extra militairen te hebben geworven. Die mensen zullen dan waarschijnlijk in Oekraïne worden ingezet.
Tegelijkertijd verschijnen er berichten dat Oekraïne vrouwen wil werven voor de oorlog. In eerste instantie op basis van vrijwilligheid en niet in gevechtsfuncties maar ook voor gevechtsfuncties worden vrouwen op dit moment al opgeleid. Cijfers worden eigenlijk niet gemeld, hoewel gestreefd wordt naar 25% van het totaal aantal militairen over een paar jaar.
2. Voedseloorlog – kunstmest
Secretaris-generaal Guterres van de VN hield vorige week een speech waarin hij stelt dat de oorlog moet stoppen omdat hij overal in de wereld veel schade aanricht. Hij wil ook meer Russisch kunstmest op de wereldmarkt om volgend jaar grote hongersnoden te voorkomen. Ik meldde jullie vorige week de inspanningen van Guterres op beperking van de schade in dit geval in de voedseloorlog. Hij was daarvoor in Oekraïne.
Afgelopen vrijdagavond antwoordde de regering op Kamervragen over dit onderwerp. De inspanningen van de Secretaris-Generaal worden door de regering ‘verwelkomd’. Daarbij gaat het om de voedselveiligheid en om misverstanden ten aanzien van het EU-sanctieregime op te helderen. De EU-sancties tegen Rusland bevatten geen verboden op import of export van voedsel uit Rusland en er is bewust rekening gehouden met de mogelijkheid om graan en kunstmest uit Rusland aan te schaffen en/of te transporteren naar de wereldmarkt. Op overige verboden voor Rusland geldt, ik citeer; ‘een reeks uitzonderingen en derogaties gericht op voedselveiligheid, waaronder op gebied van transport over weg en zee’. Derogatie is een officieel woord om met toestemming van de EU af te wijken van een algemeen vastgestelde norm. Dus zo concludeert de minister ‘officieel is beperking van de uitvoer van kunstmest geen onderwerp van sanctiepolitiek, maar het is wel onderdeel van de oorlog geworden.’ Zo is het. Derogatie, escalatie.
3. Energie-oorlog
De energie-oorlog waarin Europa in terecht is gekomen leidt tot torenhoge gasprijzen. De gasprijs is nu al drie keer zo hoog als vorige winter. In oktober worden nieuwe tarieven verwacht. Als de oorlog niet onmiddellijk stopt worden de tarieven nog hoger.
Eerder al riepen Rutte en Macron op om deze ontwikkelingen te verdragen als ‘prijs voor de vrijheid’ die we allemaal moeten betalen. De Franse vakbonden hebben op 29 september grote acties tegen de stijgende kosten van levensonderhoud aangekondigd. Dit onderwerp zal in de komen maanden naast misoogsten en de beperkte uitvoer van voedsel uit Oekraïne, grote sociale spanningen opleveren.
Rusland weet het en doet het er om. Afgelopen weekend waren berichten dat Rusland werkzaamheden aan de gaspijpleiding Nordstream 1 doet, waardoor er minder gas naar Europa komt. Enorme hoeveelheden gas in Rusland worden afgefakkeld zodat de prijs in Europa (op de wereldmarkt wordt opgedreven.
4. Kernwapenpolitiek
Het gevaarlijke gedoe rond de zes kerncentrales van Zaporizha gaat door. VN-SG Guterres heeft een nadrukkelijke waarschuwing op escalatie uitgestuurd.
Afgelopen vrijdag mislukte de vijfjaarlijkse toetsingsconferentie van het Non-Proliferatieverdrag. Rusland sprak zijn veto uit over een ontwerp-slotverklaring, omdat het in zijn ogen teveel kritiek op Rusland in Oekraïne en de toestand met de kerncentrales bevatte. Dat is een zware klap voor dit soort diplomatie en een bewijs dat kernwapens een onderdeel van internationale oorlogvoering zijn geworden.
Om het nog wat aan te scherpen, twee actuele voorvallen;
- Wit-Rusland heeft gemeld dat straaljagers geschikt worden gemaakt om Russische kernwapens te gebruiken of ten minste te vervoeren. Weer een stap in de escalatie die we hier al maanden vaststellen. Ook op het vlak van kernwapens.
- De kandidaat-opvolger van Boris Johnson, de huidige minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss, heeft verklaard mentaal en fysiek in staat te zijn op DE knop van DE bom te drukken. Het is maar dat we het weten.
Genoeg zorgen dus over de duur en ernst van deze oorlog. Eerst maar eens kijken in de komende dagen hoe de oorlog verloopt in Kherson.
Graag tot volgende week.
Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief