Kijk op de periode 4 - 14 april 2024Dit overzicht van de stand van zaken rond het front wordt in principe elke 10 dagen opgesteld door Guido van Leemput en verschijnt dan op www.stopdeoorlogamsterdam.nl.
In de politieke en militaire ontwikkelingen van de laatste tien dagen valt op dat de politieke patstelling in het Amerikaanse parlement voortduurt. Het Huis van Afgevaardigden heeft nog geen besluit genomen over het voorstel van de regering Biden om een wapenpakket van 60 miljard dollar voor Oekraïne in behandeling te nemen. Een einde aan díe patstelling lijkt nog niet in zicht. Dat betekent dat de bevoorrading van het front in onvoldoende mate gebeurt om de patstelling aan hét front in stand te houden. Het gevolg aan het front is dat situatie daar langzamerhand in het nadeel van Oekraïne begint te verkeren. Russische troepen dringen stap voor stap op. De Amerikaanse politieke patstelling verergert de militaire en dus politieke situatie voor Oekraïne. Het nijpend gebrek aan soldaten lijkt voorlopig opgevangen door een nieuwe mobilisatiewet. De discussie in het Oekraïense parlement over deze nieuwe wet legt overigens een crisis in de Oekraïense samenleving bloot. Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van 'Stop de Oorlog Amsterdam'. Zijn boek over de oorlog, 'De gelaagde oorlog in Oekraïne en de botsing van grootmachten' is hier te bestellen. |
|
Dat brengt me op de volgende ontwikkelingen van de laatste tien dagen.
De dood of de overwinning
De Dood of de Overwinning. Dat is het lot van de Oekraïense militairen die momenteel in dienst zijn aan het front. Vorige week stelde het Oekraïense parlement na maanden debat de nieuwe mobilisatiewet vast met 283 van de 450 stemmen. Het gevolg van de nieuwe wet is dat er geen soelaas is op aflossing voor de frontsoldaten. Militairen die aan het front zijn mogen hun dienst niet beëindigen voor het einde van de oorlog. De aanleiding voor een nieuwe mobilisatiewet was juist de klacht van frontsoldaten dat zij niet afgelost worden. Sommigen van hen dienen al twee jaar aan het front zonder uitzicht op aflossing. In oktober werden openbare protesten gehouden van familieleden. De nieuwe wet komt niet tegemoet aan hun klachten. Het is de dood of de overwinning en daarmee wordt een politieke tijdbom in werking gezet.
In de uiteindelijke versie van de wet was een groot aantal omstreden bepalingen om verplicht op te komen al geschrapt. De militaire dienst is impopulair geworden onder de Oekraïense bevolking. De wet is al maanden in behandeling en probeert de massale dienstplichtontduiking van Oekraïense mannen tegen te werken. In de uiteindelijke versie moeten Oekraïense mannen binnen twee maanden hun recente persoonsgegevens aan de autoriteiten doorgeven. Straffen op dienstplichtontduiking die aanvankelijk voorzien waren, zijn geschrapt uit de uiteindelijke wet. Overwogen wordt inmiddels ook om gevangenen in staat te stellen de rest van hun gevangenisstraf te dienen in het leger.
Door de aanpassing van de wet laat de Oekraïense regering het streven varen om het aantal van 500.000 nieuwe rekruten te werven. Op hoeveel mensen de legerleiding nu mikt is niet bekend gemaakt. Eerder deze maand tekende Zelensky wel al een decreet dat de dienstplichtleeftijd verlaagd werd tot 25 jaar. Eerst was deze 27 jaar.
De legerleiding sloeg een alarmerende toon aan bij de behandeling van het wetsvoorstel. Generaal Sodol meldde het parlement dat de verhouding tussen het aantal Oekraïense en Russische militairen 1:10 is en dat daarom hoognodig mensen moeten worden geworven. Hij voegde er aan toe dat de verdedigingslinies met de laatste krachten worden vastgehouden.
De militaire dienst in Oekraïne is een politieke tijdbom geworden. De vraag die sterk opkomt is of Oekraïense soldaten nog willen blijven vechten als ze geen perspectief op verlof hebben en ook geen perspectief op voldoende wapens.
President Zelensky moet overigens de wet nog tekenen.
De perverse keuze waar de luchtweer in te zetten
Rusland blijft stedelijke elektriciteitsvoorzieningen aanvallen. De stad Kharkiv wordt al weken bestookt met moeilijk te counteren zweefraketten en het gebrek aan effectieve luchtafweer blijkt hier. De regering van Oekraïne stelt dat het momenteel 25 complete Patriotluchtafweerinstallaties nodig heeft en er daadwerkelijk maar drie heeft. De patstelling in de Amerikaanse politiek verhindert dat dergelijke hypermoderne systemen kunnen worden geleverd. De VS heeft overigens vorige week wel oude HAWK-systemen beloofd. Het is een oud luchtafweersysteem dat bij lange na niet kan tippen aan de Patriot, maar wel een functie krijgt in het gelaagde luchtverdedigingssysteem van Oekraïne.
De Oekraïense legerleiding staat voor de keuze de luchtafweer bij het front weg te halen om de stad te beschermen. Dat heeft als risico dat Rusland makkelijker een grondaanval op de Oekraïense linies in kan zetten om vooruitgang te bereiken. Als Kharkiv niet effectief verdedigd wordt ontstaat het risico dat de stad zelf wordt aangevallen.
De Amerikaanse regering heeft nu ook een voorraad wapens naar Oekraïne gestuurd die het in de afgelopen tientallen jaren heeft buitgemaakt op pro-Iraanse milities in het Midden-Oosten. Dit moet als een noodgreep worden gezien.
De luchtafweer van Oekraïne en die van Israël
Afgelopen weekend had de aangekondigde Iraanse rechtstreekse aanval op Israël plaats. Iran had gesteld de aanval uit te voeren, vanwege de Israëlische aanslag op het Iraans consulaat in Damascus op 1 april jl. De aanval kwam zaterdagavond met bijna 300 drones en kruisraketten waarvan er uiteindelijk ook een paar twee bases in Israël raakten. Israël werd op de proef gesteld. De Israëlische luchtafweer was een gecoördineerde actie van Israël, de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk en Jordanië.
Het opvallende en het wrange vanuit Oekraïens perspectief is dat een dergelijke schaal van Westerse luchtafweer nog niet aan Oekraïne is aangeboden. De Oekraïense regering vloekt om luchtafweer, ‘Patriots verdomme’, maar die komen niet.
Ik herinner er aan dat een paar weken voor de inval van Rusland in Oekraïne (eind februari 2022), Israël een deal sloot met Rusland om meer militaire armslag te krijgen in de bestrijding van Iraanse invloed in Syrië. Dat dwong Nethanyahu bij Poetin af. Rusland beheerst het luchtruim van Syrië en in ruil voor politieke (en militaire) Israëlische terughoudendheid in de oorlog in Oekraïne, kreeg de Israëlische luchtmacht meer armslag in het Syrische luchtruim om Hezbollah en pro-Iraanse milities te bestrijden. Nu is uiteindelijk ook Iran zelf aangevallen in zijn consulaat in Damascus.
De verwevenheid van de oorlog in Oekraïne en het Midden-Oosten gaat ook nu verder. Niet alleen levert Iran de drones aan Rusland die het ook afgelopen weekend heeft gebruikt, de Westerse grootmachten hebben met groot materiaal (F-35 bijvoorbeeld) Israël verdedigt.
Mijn oorspronkelijke analyse dat de oorlog in Oekraïne lagen kent en tot steeds verdergaande botsingen tussen grootmachten leidt, tekent zich voor onze ogen af in een heel ander werelddeel.
Kerncentrale-complex Zaporisha aangevallen
De afgelopen tien dagen is tot twee keer toe een droneaanval uitgevoerd op het complex van de zes kernenergiecentrales van Zaporisha. De kerncentrales zijn ingenomen door Rusland dat daarmee in eigen energiebehoefte voorziet. Wie de dader is van de aanvallen, kan slechts worden geraden. Het aanvallen van kerncentrales is hoe dan ook zeer riskant en natuurlijk verboden volgens internationaal recht. Het IAEA, het internationaal atoomenergieagentschap, luidt daarom de noodklok over deze beschietingen. Eén keer werd het dak van ene kerncentrale door een drone geraakt en de tweede keer werd het trainingscentrum getroffen. Het escalatiegevaar van het stukschieten van een kerncentrale is gigantisch groot. Waarom de onbekende op de kerncentrales mikken, of waarom hun projectielen per ongeluk daar terecht komen kan alleen speculerenderwijs worden beantwoord.
Nederland en steun aan Oekraïne
Het kabinet heeft besloten voor de militaire steun aan Oekraïne 4 miljard vrij te maken voor de periode 2024-2026. Dat werd afgelopen vrijdag al aangekondigd, maar blijkt officieel uit de Voorjaarsnota. Zo kan Nederland de steun aan Oekraine onverminderd voortzetten. Naast extra geld voor Oekraïne krijgt Defensie er vanaf 2028 structureel € 500 miljoen bij. Deze middelen worden ingezet voor het versterken van de luchtverdediging en munitievoorraden.
Zwitserland waagt vredesconferentie over oorlog Oekraïne
Dolph Kessler, ooit wethouder van Leeuwarden en tevens fotograaf met jarenlange ervaring in Oekraïne heeft de koe bij de horens gevat. Deze oorlog is niet meer te winnen, stelt Kessler. ‘Van een kernmacht kan dat per definitie niet. Oekraïne heeft inmiddels te weinig wapens. Daar zou Europa wat aan kunnen doen, maar uiteindelijk houdt dat een keer op. De bevolking wordt steeds meer oorlogsmoe.’ Kessler bepleit onderhandelingen voordat het nog erger wordt voor Oekraïne.
Of deze boodschap wortel schiet bij de binnenkort te houden onderhandelingen is de vraag. Feit is dat na vele maanden van voorbereiding, waarbij in januari jl. nog werd geseind dat Rusland uitgenodigd zou worden, Zwitserland een vredesconferentie organiseert. Op 15 en 16 juni. De precieze agenda is nog niet bekend en wie de deelnemers worden is ook nog niet duidelijk. Tachtig tot honderd landen wordt gemeld. De waarschijnlijke inzet is de steun voor het tienpuntenplan van Zelensky. Daarover zijn al een aantal overlegronden gehouden en nu wordt het een grote show. Rusland heeft laten weten er niets voor te voelen.
Het is duidelijk dat de situatie aan de verschillende fronten, het landfront, het front in de Zwarte Zee maar ook de situatie in de Amerikaanse politiek als de internationale situatie van groot belang zijn voor het welslagen van de conferentie. Zwitserland beschouwt een overeen te komen vervolgconferentie als een groot succes.
Tot 24 april op het Spui
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.
- De dood of de overwinning.
- De perverse keuze waar de luchtafweer in te zetten.
- De luchtafweer van Oekraïne en die van Israël.
- Kerncentrale-complex in Zaporisha aangevallen.
- Nederland en de steun aan Oekraïne.
- Zwitserland waagt een vredesconferentie over oorlog in Oekraïne.
De dood of de overwinning
De Dood of de Overwinning. Dat is het lot van de Oekraïense militairen die momenteel in dienst zijn aan het front. Vorige week stelde het Oekraïense parlement na maanden debat de nieuwe mobilisatiewet vast met 283 van de 450 stemmen. Het gevolg van de nieuwe wet is dat er geen soelaas is op aflossing voor de frontsoldaten. Militairen die aan het front zijn mogen hun dienst niet beëindigen voor het einde van de oorlog. De aanleiding voor een nieuwe mobilisatiewet was juist de klacht van frontsoldaten dat zij niet afgelost worden. Sommigen van hen dienen al twee jaar aan het front zonder uitzicht op aflossing. In oktober werden openbare protesten gehouden van familieleden. De nieuwe wet komt niet tegemoet aan hun klachten. Het is de dood of de overwinning en daarmee wordt een politieke tijdbom in werking gezet.
In de uiteindelijke versie van de wet was een groot aantal omstreden bepalingen om verplicht op te komen al geschrapt. De militaire dienst is impopulair geworden onder de Oekraïense bevolking. De wet is al maanden in behandeling en probeert de massale dienstplichtontduiking van Oekraïense mannen tegen te werken. In de uiteindelijke versie moeten Oekraïense mannen binnen twee maanden hun recente persoonsgegevens aan de autoriteiten doorgeven. Straffen op dienstplichtontduiking die aanvankelijk voorzien waren, zijn geschrapt uit de uiteindelijke wet. Overwogen wordt inmiddels ook om gevangenen in staat te stellen de rest van hun gevangenisstraf te dienen in het leger.
Door de aanpassing van de wet laat de Oekraïense regering het streven varen om het aantal van 500.000 nieuwe rekruten te werven. Op hoeveel mensen de legerleiding nu mikt is niet bekend gemaakt. Eerder deze maand tekende Zelensky wel al een decreet dat de dienstplichtleeftijd verlaagd werd tot 25 jaar. Eerst was deze 27 jaar.
De legerleiding sloeg een alarmerende toon aan bij de behandeling van het wetsvoorstel. Generaal Sodol meldde het parlement dat de verhouding tussen het aantal Oekraïense en Russische militairen 1:10 is en dat daarom hoognodig mensen moeten worden geworven. Hij voegde er aan toe dat de verdedigingslinies met de laatste krachten worden vastgehouden.
De militaire dienst in Oekraïne is een politieke tijdbom geworden. De vraag die sterk opkomt is of Oekraïense soldaten nog willen blijven vechten als ze geen perspectief op verlof hebben en ook geen perspectief op voldoende wapens.
President Zelensky moet overigens de wet nog tekenen.
De perverse keuze waar de luchtweer in te zetten
Rusland blijft stedelijke elektriciteitsvoorzieningen aanvallen. De stad Kharkiv wordt al weken bestookt met moeilijk te counteren zweefraketten en het gebrek aan effectieve luchtafweer blijkt hier. De regering van Oekraïne stelt dat het momenteel 25 complete Patriotluchtafweerinstallaties nodig heeft en er daadwerkelijk maar drie heeft. De patstelling in de Amerikaanse politiek verhindert dat dergelijke hypermoderne systemen kunnen worden geleverd. De VS heeft overigens vorige week wel oude HAWK-systemen beloofd. Het is een oud luchtafweersysteem dat bij lange na niet kan tippen aan de Patriot, maar wel een functie krijgt in het gelaagde luchtverdedigingssysteem van Oekraïne.
De Oekraïense legerleiding staat voor de keuze de luchtafweer bij het front weg te halen om de stad te beschermen. Dat heeft als risico dat Rusland makkelijker een grondaanval op de Oekraïense linies in kan zetten om vooruitgang te bereiken. Als Kharkiv niet effectief verdedigd wordt ontstaat het risico dat de stad zelf wordt aangevallen.
De Amerikaanse regering heeft nu ook een voorraad wapens naar Oekraïne gestuurd die het in de afgelopen tientallen jaren heeft buitgemaakt op pro-Iraanse milities in het Midden-Oosten. Dit moet als een noodgreep worden gezien.
De luchtafweer van Oekraïne en die van Israël
Afgelopen weekend had de aangekondigde Iraanse rechtstreekse aanval op Israël plaats. Iran had gesteld de aanval uit te voeren, vanwege de Israëlische aanslag op het Iraans consulaat in Damascus op 1 april jl. De aanval kwam zaterdagavond met bijna 300 drones en kruisraketten waarvan er uiteindelijk ook een paar twee bases in Israël raakten. Israël werd op de proef gesteld. De Israëlische luchtafweer was een gecoördineerde actie van Israël, de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk en Jordanië.
Het opvallende en het wrange vanuit Oekraïens perspectief is dat een dergelijke schaal van Westerse luchtafweer nog niet aan Oekraïne is aangeboden. De Oekraïense regering vloekt om luchtafweer, ‘Patriots verdomme’, maar die komen niet.
Ik herinner er aan dat een paar weken voor de inval van Rusland in Oekraïne (eind februari 2022), Israël een deal sloot met Rusland om meer militaire armslag te krijgen in de bestrijding van Iraanse invloed in Syrië. Dat dwong Nethanyahu bij Poetin af. Rusland beheerst het luchtruim van Syrië en in ruil voor politieke (en militaire) Israëlische terughoudendheid in de oorlog in Oekraïne, kreeg de Israëlische luchtmacht meer armslag in het Syrische luchtruim om Hezbollah en pro-Iraanse milities te bestrijden. Nu is uiteindelijk ook Iran zelf aangevallen in zijn consulaat in Damascus.
De verwevenheid van de oorlog in Oekraïne en het Midden-Oosten gaat ook nu verder. Niet alleen levert Iran de drones aan Rusland die het ook afgelopen weekend heeft gebruikt, de Westerse grootmachten hebben met groot materiaal (F-35 bijvoorbeeld) Israël verdedigt.
Mijn oorspronkelijke analyse dat de oorlog in Oekraïne lagen kent en tot steeds verdergaande botsingen tussen grootmachten leidt, tekent zich voor onze ogen af in een heel ander werelddeel.
Kerncentrale-complex Zaporisha aangevallen
De afgelopen tien dagen is tot twee keer toe een droneaanval uitgevoerd op het complex van de zes kernenergiecentrales van Zaporisha. De kerncentrales zijn ingenomen door Rusland dat daarmee in eigen energiebehoefte voorziet. Wie de dader is van de aanvallen, kan slechts worden geraden. Het aanvallen van kerncentrales is hoe dan ook zeer riskant en natuurlijk verboden volgens internationaal recht. Het IAEA, het internationaal atoomenergieagentschap, luidt daarom de noodklok over deze beschietingen. Eén keer werd het dak van ene kerncentrale door een drone geraakt en de tweede keer werd het trainingscentrum getroffen. Het escalatiegevaar van het stukschieten van een kerncentrale is gigantisch groot. Waarom de onbekende op de kerncentrales mikken, of waarom hun projectielen per ongeluk daar terecht komen kan alleen speculerenderwijs worden beantwoord.
Nederland en steun aan Oekraïne
Het kabinet heeft besloten voor de militaire steun aan Oekraïne 4 miljard vrij te maken voor de periode 2024-2026. Dat werd afgelopen vrijdag al aangekondigd, maar blijkt officieel uit de Voorjaarsnota. Zo kan Nederland de steun aan Oekraine onverminderd voortzetten. Naast extra geld voor Oekraïne krijgt Defensie er vanaf 2028 structureel € 500 miljoen bij. Deze middelen worden ingezet voor het versterken van de luchtverdediging en munitievoorraden.
Zwitserland waagt vredesconferentie over oorlog Oekraïne
Dolph Kessler, ooit wethouder van Leeuwarden en tevens fotograaf met jarenlange ervaring in Oekraïne heeft de koe bij de horens gevat. Deze oorlog is niet meer te winnen, stelt Kessler. ‘Van een kernmacht kan dat per definitie niet. Oekraïne heeft inmiddels te weinig wapens. Daar zou Europa wat aan kunnen doen, maar uiteindelijk houdt dat een keer op. De bevolking wordt steeds meer oorlogsmoe.’ Kessler bepleit onderhandelingen voordat het nog erger wordt voor Oekraïne.
Of deze boodschap wortel schiet bij de binnenkort te houden onderhandelingen is de vraag. Feit is dat na vele maanden van voorbereiding, waarbij in januari jl. nog werd geseind dat Rusland uitgenodigd zou worden, Zwitserland een vredesconferentie organiseert. Op 15 en 16 juni. De precieze agenda is nog niet bekend en wie de deelnemers worden is ook nog niet duidelijk. Tachtig tot honderd landen wordt gemeld. De waarschijnlijke inzet is de steun voor het tienpuntenplan van Zelensky. Daarover zijn al een aantal overlegronden gehouden en nu wordt het een grote show. Rusland heeft laten weten er niets voor te voelen.
Het is duidelijk dat de situatie aan de verschillende fronten, het landfront, het front in de Zwarte Zee maar ook de situatie in de Amerikaanse politiek als de internationale situatie van groot belang zijn voor het welslagen van de conferentie. Zwitserland beschouwt een overeen te komen vervolgconferentie als een groot succes.
Tot 24 april op het Spui
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.