Kijk op de week van 7 tot 14 novemberEr is een nieuwe fase in de oorlog bereikt.
Het moet de Russen duidelijk zijn dat militair escaleren eigenlijk niet succesvol kan zijn. Verdere mobilisatie zou kunnen; ook de inzet van zwaardere wapens is mogelijk, maar dan? Het gedeeltelijk opgeven van Kherson zou volgens sommigen een uitnodiging zijn tot onderhandelen. Die lijkt nog niet veel animo op te wekken. Ik behandel de situatie puntsgewijs als volgt:
Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken tijdens de vredesactie op maandag 14 november 2022 tijdens de 37e vredesactie op het Museumplein. |
|
1. De slag die gelukkig niet doorgingNa weken van twijfel over de vraag of het een list was of ernst, heeft Rusland de westelijke oever van de rivier de Dnipro inclusief de stad Kherson verlaten. Het was de Russen duidelijk dat ze de westelijke oever niet langer konden verdedigen zonder enorme verliezen aan mensen en materieel die ze later nog nodig hebben. De aanvoerlijnen werden consequent beschoten en vernietigd met de langeafstandskanonnen uit het Westen.
Het eind augustus ingezette tegenoffensief van Oekraïne heeft dus geleid tot het heroveren van de provincie Kharkhov en het westelijke deel van de provincie Kherso. Het verlaten van Kherson is een zware politieke nederlaag voor Rusland. En een grote overwinning voor Oekraïne. Een belangrijke havenstad en belangrijke landbouwgronden zijn terugveroverd. Maar nog is niet alle bezette gebied heroverd.
De terugtrekking van de troepen leidt niet naar Rusland, maar ze worden ingezet op de oostelijke oever. Rusland geeft de indruk dat deel te willen behouden door te vechten.
Net voor het invallen van de duisternis en de kou van de winter en met het bereiken van een belangrijk resultaat, zij het tegen enorme kosten, worden alle betrokkenen voor de vraag gesteld; wat nu?
2. Onderhandelen In het oppositionele Russische medium Meduza wordt gewezen op ‘bronnen dicht bij het Kremlin’. Die bronnen zouden er al een maand lang op wijzen dat het, hoewel een onwenselijk scenario voor Rusland, gedeeltelijk opgeven van de provincie Kherson een uitnodiging is om te onderhandelen. https://meduza.io/en/feature/2022/11/09/a-military-necessity-and-an-invitation-to-negotiate Het opgeven van de stad is een uitnodiging voor onderhandelingen. Het komt de Russen in ieder geval goed uit om tijd te winnen en middelen te sparen.
3. Oekraïense overwegingen De Oekraïense eisen zijn in de loop van de tijd concreter geworden. Vorige week stelde Zelensky vijf (redelijke) eisen op. Terugtrekking door Rusland uit Oekraïne; eerbiediging van het VN-Handvest; herstelbetalingen voor alle aangedane schade; bestraffing van alle oorlogsmisdadigers en veiligheidsgaranties dat het niet nog eens gebeurt. Maar anders dan bij vorige eisenpakket eiste hij niet dat Poetin eerst weg moet in Rusland.
4. Amerikaanse overwegingen
Amerikaanse autoriteiten zouden er bij Zelensky op hebben aangedrongen om die eis over Poetin te laten vallen. De Amerikaanse beslissers zijn het niet met elkaar eens over een volgende stap. Er zijn tegenstrijdige Amerikaanse berichten dat Amerikaanse autoriteiten in het Witte Huis, waarschijnlijk in het bureau van Nationale Veiligheidsadviseur Sullivan, in contact staan met Russische collega’s. Ik kom daar zo op terug. De voorzitter van de gezamenlijke generale staf, dus de allerhoogste generaal, Mark Milley dringt aan op onderhandelingen met Rusland over een staakt-het-vuren, maar Sullivan zou daar dan weer niet toe willen overgaan.
Vandaag begint de G-20 in Indonesië. Daar gaat het over de ontwikkelingen in de wereldeconomie en de onderlinge politieke verhoudingen van de grootmachten.
Deze week zijn nieuwe onderhandelingen over de graandeal gepland. Een bericht van vanochtend meldde dat Rusland ‘positief gestemd’ zou zijn over verlenging van de graandeal.
5. Amerikaanse bewapening Oekraïne gaat door
Ook deze week heb ik weer een forse wapenbelofte van de VS te melden. Het nieuwste wapenpakket werd 10 november bekend gemaakt door het Pentagon. De waarde van wapens wordt geraamd op 400 miljoen dollar. Het gaat daarbij om de bekende luchtafweer en artillerie en enorm veel munitie. Volgens het Pentagon zelf tellen alle middelen op tot een waarde van 19,3 miljard dollar in ‘veiligheidshulp’ sinds het begin van de regering Biden, dat was in januari 2021.
6. Weigering van bewapende drone
Ik heb het op een maandagavond in september gehad over het Amerikaanse beleid in de wapenleveranties. Het lijkt erop dat ze alles geven, maar dat is niet zo. Het is min of meer afgepast. De Oekraïners mogen niet te ver gaan. Dat wordt zoals ik meldde het koken van de kikker genoemd, boiling the frog. Een voorbeeld van een weigering van een vurige Oekraïense eis werd afgelopen woensdag bekend. Een gewapende drone, die Gray Eagle wordt genoemd, wordt uitdrukkelijk niet geleverd door de VS.
7. Nederland is een serieuze foerier
De analyse van de gekookte kikker wordt ook gebruikt in een uitvoerig artikel van Elsevier Magazine. De uitgave van afgelopen week levert een hoop concrete informatie over de Nederlandse wapenleveranties en het daarbij behoren beleid. Het grote nieuws is dat Nederland overweegt overtollige F-16’s aan Oost-Europese bondgenoten te leveren, zodat die op hun beurt MiG-straaljagers aan Oekraïne kunnen doneren. De Amerikanen moeten beslissen of dit in de kookpot van de kikker past.
In totaal ging de afgelopen negen maanden voor 371,2 miljoen aan wapens van Nederland naar Oekraïne. Daarmee is Nederland geen koploper, maar wel een serieuze foerier (zoals Elsevier het noemde) van Oekraïne. Er is een trend naar steeds zwaardere wapens. De lijst is te lang om hier op te noemen.
8. Wapenfonds Oekraïne
Afgelopen donderdag meldde de regering dat op initiatief van de Britten een International Fund for Ukraine is opgericht. De Nederlandse regering zal 100 miljoen storten. Het fonds bekostigt de bestelling van wapens door Oekraïne bij de wapenindustrie. Het is een opvallend initiatief omdat het los staat van de NAVO, maar vooral ook van de EU dat haar nieuwe Europese Veiligheidsfaciliteit ter beschikking had gesteld aan de financiering van bewapening van Oekraïne.
Het fonds is een aanvulling ‘die niet ten koste mag gaan van de gereedheid van inzetbaarheid van het Nederlandse leger’, zegt minister Ollongren. De kosten komen uit de begroting van Defensie. Ook Denemarken en Noorwegen storten in het fonds. ‘De Oekraïense behoefte is leidend voor het fonds’, wordt gemeld. Wat dat precies betekent is niet duidelijk. Is het onvoorwaardelijk of wordt een ‘boiling the frog’-beleid toegepast?
9. De B – 61-12 - Kernwapendiscussie
De afgelopen maanden hebben we meerdere malen uitvoerig stilgestaan bij de komst van de B-61-12 in Volkel. Er waren ook al meerdere acties de laatste jaren in Volkel zelf.
Ook defensiespecialist Ko Colijn wijst op een aantal opvallende zaken in het kader van de versnelde plaatsing. De originele planning was midden 2023, de realistischere planning was 2025. Er is dus achter de schermen wel iets aan de hand, zegt Colijn. Daarnaast stelt hij dat de VS de atoomdeelplan (nuclear sharing) niet met vijf landen heeft, maar ‘zeven van dergelijke afspraken heeft (waaronder met Griekenland en Turkije). Zelfs aspirant-NAVO-leden als Zweden en Finland hebben zich gemeld als gastlanden voor kernwapens. Dat zijn er al negen, en het is een publiek geheim dat Oost-Europese lidstaten hun deuren ook willen openzetten.’ Genoeg reden voor ons om ons te beraden op extra stappen.
10. Nieuw Start- onderhandelingen
De afgelopen 50 jaar is een aantal verdragen getekend tussen West en Oost. De meeste van die verdragen zijn de laatste 8 jaar geleidelijk aan de prullenbak ingegaan. Begin 2021, nadat Biden net was aangetreden, is er één dat bijna verliep met 5 jaar verlengd. Het is het New Startverdrag en gaat over de intercontinentale kernraketten. Opvallend genoegd werd vorige week bekend dat onderhandelingen zijn begonnen tussen Rusland en de VS om dit verdrag te verlengen vanaf 2025.
Dat was met wel met medewerking van de Amerikaanse veiligheidsadviseur Sullivan.
Met de toenemende duisternis en kou wordt de vraag dringender: wat gaat er gebeuren?
Graag tot volgende week.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief
Het eind augustus ingezette tegenoffensief van Oekraïne heeft dus geleid tot het heroveren van de provincie Kharkhov en het westelijke deel van de provincie Kherso. Het verlaten van Kherson is een zware politieke nederlaag voor Rusland. En een grote overwinning voor Oekraïne. Een belangrijke havenstad en belangrijke landbouwgronden zijn terugveroverd. Maar nog is niet alle bezette gebied heroverd.
De terugtrekking van de troepen leidt niet naar Rusland, maar ze worden ingezet op de oostelijke oever. Rusland geeft de indruk dat deel te willen behouden door te vechten.
Net voor het invallen van de duisternis en de kou van de winter en met het bereiken van een belangrijk resultaat, zij het tegen enorme kosten, worden alle betrokkenen voor de vraag gesteld; wat nu?
2. Onderhandelen In het oppositionele Russische medium Meduza wordt gewezen op ‘bronnen dicht bij het Kremlin’. Die bronnen zouden er al een maand lang op wijzen dat het, hoewel een onwenselijk scenario voor Rusland, gedeeltelijk opgeven van de provincie Kherson een uitnodiging is om te onderhandelen. https://meduza.io/en/feature/2022/11/09/a-military-necessity-and-an-invitation-to-negotiate Het opgeven van de stad is een uitnodiging voor onderhandelingen. Het komt de Russen in ieder geval goed uit om tijd te winnen en middelen te sparen.
3. Oekraïense overwegingen De Oekraïense eisen zijn in de loop van de tijd concreter geworden. Vorige week stelde Zelensky vijf (redelijke) eisen op. Terugtrekking door Rusland uit Oekraïne; eerbiediging van het VN-Handvest; herstelbetalingen voor alle aangedane schade; bestraffing van alle oorlogsmisdadigers en veiligheidsgaranties dat het niet nog eens gebeurt. Maar anders dan bij vorige eisenpakket eiste hij niet dat Poetin eerst weg moet in Rusland.
4. Amerikaanse overwegingen
Amerikaanse autoriteiten zouden er bij Zelensky op hebben aangedrongen om die eis over Poetin te laten vallen. De Amerikaanse beslissers zijn het niet met elkaar eens over een volgende stap. Er zijn tegenstrijdige Amerikaanse berichten dat Amerikaanse autoriteiten in het Witte Huis, waarschijnlijk in het bureau van Nationale Veiligheidsadviseur Sullivan, in contact staan met Russische collega’s. Ik kom daar zo op terug. De voorzitter van de gezamenlijke generale staf, dus de allerhoogste generaal, Mark Milley dringt aan op onderhandelingen met Rusland over een staakt-het-vuren, maar Sullivan zou daar dan weer niet toe willen overgaan.
Vandaag begint de G-20 in Indonesië. Daar gaat het over de ontwikkelingen in de wereldeconomie en de onderlinge politieke verhoudingen van de grootmachten.
Deze week zijn nieuwe onderhandelingen over de graandeal gepland. Een bericht van vanochtend meldde dat Rusland ‘positief gestemd’ zou zijn over verlenging van de graandeal.
5. Amerikaanse bewapening Oekraïne gaat door
Ook deze week heb ik weer een forse wapenbelofte van de VS te melden. Het nieuwste wapenpakket werd 10 november bekend gemaakt door het Pentagon. De waarde van wapens wordt geraamd op 400 miljoen dollar. Het gaat daarbij om de bekende luchtafweer en artillerie en enorm veel munitie. Volgens het Pentagon zelf tellen alle middelen op tot een waarde van 19,3 miljard dollar in ‘veiligheidshulp’ sinds het begin van de regering Biden, dat was in januari 2021.
6. Weigering van bewapende drone
Ik heb het op een maandagavond in september gehad over het Amerikaanse beleid in de wapenleveranties. Het lijkt erop dat ze alles geven, maar dat is niet zo. Het is min of meer afgepast. De Oekraïners mogen niet te ver gaan. Dat wordt zoals ik meldde het koken van de kikker genoemd, boiling the frog. Een voorbeeld van een weigering van een vurige Oekraïense eis werd afgelopen woensdag bekend. Een gewapende drone, die Gray Eagle wordt genoemd, wordt uitdrukkelijk niet geleverd door de VS.
7. Nederland is een serieuze foerier
De analyse van de gekookte kikker wordt ook gebruikt in een uitvoerig artikel van Elsevier Magazine. De uitgave van afgelopen week levert een hoop concrete informatie over de Nederlandse wapenleveranties en het daarbij behoren beleid. Het grote nieuws is dat Nederland overweegt overtollige F-16’s aan Oost-Europese bondgenoten te leveren, zodat die op hun beurt MiG-straaljagers aan Oekraïne kunnen doneren. De Amerikanen moeten beslissen of dit in de kookpot van de kikker past.
In totaal ging de afgelopen negen maanden voor 371,2 miljoen aan wapens van Nederland naar Oekraïne. Daarmee is Nederland geen koploper, maar wel een serieuze foerier (zoals Elsevier het noemde) van Oekraïne. Er is een trend naar steeds zwaardere wapens. De lijst is te lang om hier op te noemen.
8. Wapenfonds Oekraïne
Afgelopen donderdag meldde de regering dat op initiatief van de Britten een International Fund for Ukraine is opgericht. De Nederlandse regering zal 100 miljoen storten. Het fonds bekostigt de bestelling van wapens door Oekraïne bij de wapenindustrie. Het is een opvallend initiatief omdat het los staat van de NAVO, maar vooral ook van de EU dat haar nieuwe Europese Veiligheidsfaciliteit ter beschikking had gesteld aan de financiering van bewapening van Oekraïne.
Het fonds is een aanvulling ‘die niet ten koste mag gaan van de gereedheid van inzetbaarheid van het Nederlandse leger’, zegt minister Ollongren. De kosten komen uit de begroting van Defensie. Ook Denemarken en Noorwegen storten in het fonds. ‘De Oekraïense behoefte is leidend voor het fonds’, wordt gemeld. Wat dat precies betekent is niet duidelijk. Is het onvoorwaardelijk of wordt een ‘boiling the frog’-beleid toegepast?
9. De B – 61-12 - Kernwapendiscussie
De afgelopen maanden hebben we meerdere malen uitvoerig stilgestaan bij de komst van de B-61-12 in Volkel. Er waren ook al meerdere acties de laatste jaren in Volkel zelf.
Ook defensiespecialist Ko Colijn wijst op een aantal opvallende zaken in het kader van de versnelde plaatsing. De originele planning was midden 2023, de realistischere planning was 2025. Er is dus achter de schermen wel iets aan de hand, zegt Colijn. Daarnaast stelt hij dat de VS de atoomdeelplan (nuclear sharing) niet met vijf landen heeft, maar ‘zeven van dergelijke afspraken heeft (waaronder met Griekenland en Turkije). Zelfs aspirant-NAVO-leden als Zweden en Finland hebben zich gemeld als gastlanden voor kernwapens. Dat zijn er al negen, en het is een publiek geheim dat Oost-Europese lidstaten hun deuren ook willen openzetten.’ Genoeg reden voor ons om ons te beraden op extra stappen.
10. Nieuw Start- onderhandelingen
De afgelopen 50 jaar is een aantal verdragen getekend tussen West en Oost. De meeste van die verdragen zijn de laatste 8 jaar geleidelijk aan de prullenbak ingegaan. Begin 2021, nadat Biden net was aangetreden, is er één dat bijna verliep met 5 jaar verlengd. Het is het New Startverdrag en gaat over de intercontinentale kernraketten. Opvallend genoegd werd vorige week bekend dat onderhandelingen zijn begonnen tussen Rusland en de VS om dit verdrag te verlengen vanaf 2025.
Dat was met wel met medewerking van de Amerikaanse veiligheidsadviseur Sullivan.
Met de toenemende duisternis en kou wordt de vraag dringender: wat gaat er gebeuren?
Graag tot volgende week.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief