De week van 27 maart - 3 aprilVanochtend beweerde Rusland dat het de vlag op het stadhuis van Bakhmoet had geplant en dat daarmee, ‘in juridische zin’, de stad is ingenomen.
In werkelijkheid zijn grote delen van Bakhmoet nog in Oekraïense handen en gaat de al maandenlange zeer bloedige slag door. President Zelensky stelde afgelopen week dat hij heel erg bezorgd is. Kern van zijn bezorgdheid is het behoud van Bakhmoet en de - in zijn ogen - daaraan gekoppelde motivatie om door te vechten. Een motivatie die geldt voor de bevolking van Oekraïne en de bewapening door het westen. Het aantal kritische stemmen over de zin van doorgaan met bewapenen en discussies over een andere route naar oplossing van het conflict zwellen aan. De brengt me op de volgende punten
Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken tijdens de 56e vredesactie op maandag 3 april 2023 op het Museumplein. |
|
1. De zorgen van Zelensky
De verkregen luchtafweer is redelijk succesvol in het beschermen van steden, de winter is overleefd en hoewel de situatie moeilijk is, is de kern van Zelensky’s zorgen de gewenning aan de oorlog in het achterland van Oekraïne waardoor de motivatie slijt om te blijven vechten.
Ook is hij bezorgd over het verlies aan motivatie tot bewapening door het Westen van Oekraïne.
Zonder wapens kan er niet gevochten worden. Zeker niet in offensieve zin.
Een paar weken geleden beslechtte Zelensky een discussie over de slag om Bakhmoet waarbij hij, tegen de zin van zijn generaals en tegen de zin van Amerikaanse adviseurs in, verordonneerde dat Bakhmoet behouden moet blijven. Zelensky wil dat per se omdat hij vreest dat bij verlies de motivatie in het Westen om te blijven bewapenen instort. Dat was de politieke reden om die slag te moeten winnen. Naar het oordeel van Zelensky zal de motivatie om door te vechten hard achteruitgaan als Bakhmoet verloren gaat. Daarom alleen al moeten er veel meer wapens worden aangeleverd.
Zolang dat niet voldoende is gebeurd, naar zijn oordeel, dan begint Oekraïne niet met een offensief.
In het verlengde van deze analyse meldde Zelensky dat hij als gevolg van oorlogsvermoeidheid tot het sluiten van compromissen zal móeten overgaan. Het is voor het eerst sinds maart 2022 dat Zelensky spreekt over compromissen.
2. Verwarring over Chinese vredesplan
Zelensky laat in dat kader ook weten uit te zien naar een bezoek van president Xi van China in Kiev om te praten over het Chinese vredesplan. Daarbij legt Zelensky de nadruk op zijn eigen tienpuntenplan dat hij in november presenteerde. Het is duidelijk dat de kloof die tussen beide plannen gaapt moet worden overbrugd in onderhandelingen.
Bijna twee weken na het bezoek van XI aan Poetin is het stil en onduidelijk over de stand van zaken over het 12-puntenplan van China. In China stellen ze dat er contacten met de regering van Oekraïne zijn. Is de stilte hierover nu onheilspellend of hoopgevend?
3, Wapenaanvoer
Er werd door ministers van de Oekraïense regering gemeld dat er een lenteoffensief komt in april of mei, als het weer een beetje meezit, maar deze aankondigingen zijn dus door Zelensky gerelativeerd. Zelensky laat niet blijken wat zijn precieze offensieve plannen zijn en wat voor aantallen wapens daarbij horen. Tanks, munitie, getrainde militairen, natuurlijk, maar hoeveel denkt hij in te zetten in een te winnen slag? En aan welk militair doel denkt hij dan in zo’n offensief. Die overwegingen zijn vanzelfsprekend geheim.
Ondertussen blijven de beloften over tanks, wapens in het algemeen en munitie in het bijzonder voor Oekraïne toestromen. Estland belooft extra militaire hulp in de vorm van sluipschuttersgeweren en andere uitrusting voor commandotroepen.
De VS zullen de productie van de veelgebruikte 155mm granaten voor kanonnen verzesvoudigen. Het doel ervan is de voorraden aan te vullen.
Spanje stuurt ‘na de Paasvakantie’ zes tanks naar Oekraïne. Ook zijn enkele, in totaal tientallen, Britse, Duitse en Portugese tanks gearriveerd.
Duitsland zal ook nieuwe pantserhouwitsers aanschaffen voor Oekraïne.
De Amerikanen beloven de Abram-tanks sneller te sturen, maar spreken nog steeds over een termijn van acht tot tien maanden.
Dit is een willekeurige greep uit de berichten over toezegging of de aankomst van wapens. Ongetwijfeld heeft Oekraïne nog veel meer nodig en blijft Zelensky bezorgd.
4. Training van Oekraïense militairen
De laatste maanden worden soldaten opgeleid in westerse landen voor diverse functies van de Oekraïense krijgsmacht. Daarover verschijnen vrij veel artikelen in kranten in diverse landen. Vorige week werd duidelijk dat de Amerikanen ruim 7000 Oekraïense militairen hebben opgeleid voor de oorlog in Oekraïne. Vijfenzestig gaan Patriot-luchtafweerraketten bedienen. In Duitsland zijn ruim 4000 militairen in twee brigades opgeleid. Ze moeten ook pantsergevechtsvoertuigen als de Stryker en de Bradley gaan bedienen. Bovendien zijn in Beieren nog eens 1200 in opleiding. In totaal zijn of waren er ruim 11.000 militairen getraind voor de Oekraïense krijgsmacht. Is dat genoeg versterking van de huidige Oekraïense krijgsmacht voor een lenteoffensief?
5. Niveau oorlogseconomie?
De afgelopen weken zijn er in de EU maatregelen genomen om Oekraïne te helpen bewapenen. Een van de EU-commissarissen sprak daarbij van een noodzakelijke situatie op het ‘niveau van een oorlogseconomie’. De besluiten van de afgelopen weken om de wapenproductie op te voeren ten gunste van de Oekraïense oorlogvoering, levert bizarre gevolgen op. Twee voorbeelden
In Noorwegen stuit het opvoeren van de munitieproductie op de grenzen van de elektriciteitsproductie.
Het blijkt dat een datacentrum van notabene het Chinese bedrijf TikTok een contract met de energieleveranciers heeft gesloten, waardoor er van uitbreiding van munitieproductie nog geen sprake kan zijn. Hoewel er naar een ‘niveau oorlogseconomie’ wordt opgeschaald betekent dit op de keper beschouwd dat er ook in politiek-juridische zin aanpassingen moeten worden gedaan om daadwerkelijk een oorlogseconomie te hebben.
Een tweede voorbeeld van genoemd bizar gevolg is het geritsel met wapenrekeningen door diverse EU-lidstaten. Estland, met name maar niet alleen, wordt ervan beschuldigd zijn ‘ouwe meuk’ aan Oekraïne te geven en voor het nieuwste van het nieuwste te declareren in ‘het vredespotje’ van de EU.
Dat levert dan natuurlijk ruzie op in de EU.
6. Mensenrechten en oorlog
Amnesty heeft zijn Jaarboek 2023 uitgebracht en slaat een paar spijkers met koppen. ‘De grootschalige invasie van Oekraïne door Rusland op 24 februari 2022, leidde tot oorlogsmisdrijven en zorgde voor een wereldwijde energie- en voedselcrisis en verzwakte het internationale systeem nog verder. Het legde ook de hypocrisie bloot van Westerse staten die krachtig reageerden op de agressie van het Kremlin, maar die ernstige schendingen die elders werden gepleegd vergoelijkten of er zelfs medeplichtig aan waren.’
7. Lente voor de vredesbeweging!
Met het Paasweekeinde in aantocht loopt de discussie over de oorlog in Oekraïne op. In Duitsland. Zaterdag verscheen in de Tageszeitung een oproep waarin de jaarlijkse Paasmarsen werden aangekondigd. De oproep betrof niet alleen deelname aan een van de zeker 118 manifestaties of demonstraties door heel Duitsland. Maar ook een oproep tot onderhandelen. Het thema is ‘Frieden muss verhandelt werden - Zu Ostern für Frieden, Abrüstung und ein Ende des Krieges in der Ukraine aktiv werden!’
De strekking is dat de illegale aanvalsoorlog van Rusland in Oekraïne tot talloze doden en gewonden geleid. ‘Als gevolg van de oorlog zijn de betrekkingen tussen de NAVO en Rusland tot een zorgwekkend dieptepunt gedaald waardoor de kans op een atoomoorlog groter wordt. Daar zijn enorme bewapeningsplannen in Duitsland en andere staten bijgekomen. Wij waarschuwen; de ongeremde bewapening, steeds meer oorlog, toenemende sociale ongelijkheid als ook milieuvernietiging en klimaatcrisis leiden de mensheid in de afgrond!’
Ook verscheen afgelopen zaterdag in de Frankfurter Rundschau een oproep van SPD-prominenten om tot onderhandelen en vrede te komen.
Dat alles betekent dat dit weekeinde een brede vredesbeweging in heel Duitsland zichtbaar zal zijn en oproept tot onderhandelingen voor alle oorlogen in de wereld.
8. Kernwapens delen
Een van onze leuzen is Europa Kernwapenvrij. De aandacht voor dit thema is sinds vorige week vergroot toen Rusland aankondigde Wit-Rusland te gebruiken als deelnemer in het kernwapennetwerk. In West-Europa zijn er ook vijf landen, waaronder Nederland, die Amerikaanse kernwapens delen. In Engeland denken ze dat ook zij nu met Amerikaanse kernwapens worden opgescheept.
Op 20 mei zal in Engeland bij de luchtmachtbasis Lakenheath een demonstratie zijn tegen kernwapens in Europa.
De aanleiding voor deze actie is dat de Amerikaanse regering de basis Lakenheath opnieuw wil gebruiken voor plaatsing van kernwapens.
De Engelse vredesbeweging probeert met druk uit de publieke opinie dit plan van de baan te krijgen.
Niet alleen Zelensky heeft grote zorgen.
Graag tot volgende week.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief
De verkregen luchtafweer is redelijk succesvol in het beschermen van steden, de winter is overleefd en hoewel de situatie moeilijk is, is de kern van Zelensky’s zorgen de gewenning aan de oorlog in het achterland van Oekraïne waardoor de motivatie slijt om te blijven vechten.
Ook is hij bezorgd over het verlies aan motivatie tot bewapening door het Westen van Oekraïne.
Zonder wapens kan er niet gevochten worden. Zeker niet in offensieve zin.
Een paar weken geleden beslechtte Zelensky een discussie over de slag om Bakhmoet waarbij hij, tegen de zin van zijn generaals en tegen de zin van Amerikaanse adviseurs in, verordonneerde dat Bakhmoet behouden moet blijven. Zelensky wil dat per se omdat hij vreest dat bij verlies de motivatie in het Westen om te blijven bewapenen instort. Dat was de politieke reden om die slag te moeten winnen. Naar het oordeel van Zelensky zal de motivatie om door te vechten hard achteruitgaan als Bakhmoet verloren gaat. Daarom alleen al moeten er veel meer wapens worden aangeleverd.
Zolang dat niet voldoende is gebeurd, naar zijn oordeel, dan begint Oekraïne niet met een offensief.
In het verlengde van deze analyse meldde Zelensky dat hij als gevolg van oorlogsvermoeidheid tot het sluiten van compromissen zal móeten overgaan. Het is voor het eerst sinds maart 2022 dat Zelensky spreekt over compromissen.
2. Verwarring over Chinese vredesplan
Zelensky laat in dat kader ook weten uit te zien naar een bezoek van president Xi van China in Kiev om te praten over het Chinese vredesplan. Daarbij legt Zelensky de nadruk op zijn eigen tienpuntenplan dat hij in november presenteerde. Het is duidelijk dat de kloof die tussen beide plannen gaapt moet worden overbrugd in onderhandelingen.
Bijna twee weken na het bezoek van XI aan Poetin is het stil en onduidelijk over de stand van zaken over het 12-puntenplan van China. In China stellen ze dat er contacten met de regering van Oekraïne zijn. Is de stilte hierover nu onheilspellend of hoopgevend?
3, Wapenaanvoer
Er werd door ministers van de Oekraïense regering gemeld dat er een lenteoffensief komt in april of mei, als het weer een beetje meezit, maar deze aankondigingen zijn dus door Zelensky gerelativeerd. Zelensky laat niet blijken wat zijn precieze offensieve plannen zijn en wat voor aantallen wapens daarbij horen. Tanks, munitie, getrainde militairen, natuurlijk, maar hoeveel denkt hij in te zetten in een te winnen slag? En aan welk militair doel denkt hij dan in zo’n offensief. Die overwegingen zijn vanzelfsprekend geheim.
Ondertussen blijven de beloften over tanks, wapens in het algemeen en munitie in het bijzonder voor Oekraïne toestromen. Estland belooft extra militaire hulp in de vorm van sluipschuttersgeweren en andere uitrusting voor commandotroepen.
De VS zullen de productie van de veelgebruikte 155mm granaten voor kanonnen verzesvoudigen. Het doel ervan is de voorraden aan te vullen.
Spanje stuurt ‘na de Paasvakantie’ zes tanks naar Oekraïne. Ook zijn enkele, in totaal tientallen, Britse, Duitse en Portugese tanks gearriveerd.
Duitsland zal ook nieuwe pantserhouwitsers aanschaffen voor Oekraïne.
De Amerikanen beloven de Abram-tanks sneller te sturen, maar spreken nog steeds over een termijn van acht tot tien maanden.
Dit is een willekeurige greep uit de berichten over toezegging of de aankomst van wapens. Ongetwijfeld heeft Oekraïne nog veel meer nodig en blijft Zelensky bezorgd.
4. Training van Oekraïense militairen
De laatste maanden worden soldaten opgeleid in westerse landen voor diverse functies van de Oekraïense krijgsmacht. Daarover verschijnen vrij veel artikelen in kranten in diverse landen. Vorige week werd duidelijk dat de Amerikanen ruim 7000 Oekraïense militairen hebben opgeleid voor de oorlog in Oekraïne. Vijfenzestig gaan Patriot-luchtafweerraketten bedienen. In Duitsland zijn ruim 4000 militairen in twee brigades opgeleid. Ze moeten ook pantsergevechtsvoertuigen als de Stryker en de Bradley gaan bedienen. Bovendien zijn in Beieren nog eens 1200 in opleiding. In totaal zijn of waren er ruim 11.000 militairen getraind voor de Oekraïense krijgsmacht. Is dat genoeg versterking van de huidige Oekraïense krijgsmacht voor een lenteoffensief?
5. Niveau oorlogseconomie?
De afgelopen weken zijn er in de EU maatregelen genomen om Oekraïne te helpen bewapenen. Een van de EU-commissarissen sprak daarbij van een noodzakelijke situatie op het ‘niveau van een oorlogseconomie’. De besluiten van de afgelopen weken om de wapenproductie op te voeren ten gunste van de Oekraïense oorlogvoering, levert bizarre gevolgen op. Twee voorbeelden
In Noorwegen stuit het opvoeren van de munitieproductie op de grenzen van de elektriciteitsproductie.
Het blijkt dat een datacentrum van notabene het Chinese bedrijf TikTok een contract met de energieleveranciers heeft gesloten, waardoor er van uitbreiding van munitieproductie nog geen sprake kan zijn. Hoewel er naar een ‘niveau oorlogseconomie’ wordt opgeschaald betekent dit op de keper beschouwd dat er ook in politiek-juridische zin aanpassingen moeten worden gedaan om daadwerkelijk een oorlogseconomie te hebben.
Een tweede voorbeeld van genoemd bizar gevolg is het geritsel met wapenrekeningen door diverse EU-lidstaten. Estland, met name maar niet alleen, wordt ervan beschuldigd zijn ‘ouwe meuk’ aan Oekraïne te geven en voor het nieuwste van het nieuwste te declareren in ‘het vredespotje’ van de EU.
Dat levert dan natuurlijk ruzie op in de EU.
6. Mensenrechten en oorlog
Amnesty heeft zijn Jaarboek 2023 uitgebracht en slaat een paar spijkers met koppen. ‘De grootschalige invasie van Oekraïne door Rusland op 24 februari 2022, leidde tot oorlogsmisdrijven en zorgde voor een wereldwijde energie- en voedselcrisis en verzwakte het internationale systeem nog verder. Het legde ook de hypocrisie bloot van Westerse staten die krachtig reageerden op de agressie van het Kremlin, maar die ernstige schendingen die elders werden gepleegd vergoelijkten of er zelfs medeplichtig aan waren.’
7. Lente voor de vredesbeweging!
Met het Paasweekeinde in aantocht loopt de discussie over de oorlog in Oekraïne op. In Duitsland. Zaterdag verscheen in de Tageszeitung een oproep waarin de jaarlijkse Paasmarsen werden aangekondigd. De oproep betrof niet alleen deelname aan een van de zeker 118 manifestaties of demonstraties door heel Duitsland. Maar ook een oproep tot onderhandelen. Het thema is ‘Frieden muss verhandelt werden - Zu Ostern für Frieden, Abrüstung und ein Ende des Krieges in der Ukraine aktiv werden!’
De strekking is dat de illegale aanvalsoorlog van Rusland in Oekraïne tot talloze doden en gewonden geleid. ‘Als gevolg van de oorlog zijn de betrekkingen tussen de NAVO en Rusland tot een zorgwekkend dieptepunt gedaald waardoor de kans op een atoomoorlog groter wordt. Daar zijn enorme bewapeningsplannen in Duitsland en andere staten bijgekomen. Wij waarschuwen; de ongeremde bewapening, steeds meer oorlog, toenemende sociale ongelijkheid als ook milieuvernietiging en klimaatcrisis leiden de mensheid in de afgrond!’
Ook verscheen afgelopen zaterdag in de Frankfurter Rundschau een oproep van SPD-prominenten om tot onderhandelen en vrede te komen.
Dat alles betekent dat dit weekeinde een brede vredesbeweging in heel Duitsland zichtbaar zal zijn en oproept tot onderhandelingen voor alle oorlogen in de wereld.
8. Kernwapens delen
Een van onze leuzen is Europa Kernwapenvrij. De aandacht voor dit thema is sinds vorige week vergroot toen Rusland aankondigde Wit-Rusland te gebruiken als deelnemer in het kernwapennetwerk. In West-Europa zijn er ook vijf landen, waaronder Nederland, die Amerikaanse kernwapens delen. In Engeland denken ze dat ook zij nu met Amerikaanse kernwapens worden opgescheept.
Op 20 mei zal in Engeland bij de luchtmachtbasis Lakenheath een demonstratie zijn tegen kernwapens in Europa.
De aanleiding voor deze actie is dat de Amerikaanse regering de basis Lakenheath opnieuw wil gebruiken voor plaatsing van kernwapens.
De Engelse vredesbeweging probeert met druk uit de publieke opinie dit plan van de baan te krijgen.
Niet alleen Zelensky heeft grote zorgen.
Graag tot volgende week.
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief