Werken aan een rechtvaardige vredeKan een feministisch perspectief helpen bij het stoppen van de gruwelijkheden in Oekraïne? Het merendeel van Europese en NAVO landen schieten in oude patriarchale reflexen van masculiene diplomatie en militaire macht.
Ilse Wermink (PAX) hield deze toespraak tijdens de vredesactie op 23 mei op het Museumplein. |
|
Op 13 mei, bijna 3 maanden na de gruwelijke Russische invasie van Oekraïne, kondigden Hoekstra en Schreinemacher Nederlands feministisch buitenlandbeleid aan. Kan een feministisch perspectief helpen bij het stoppen van de gruwelijkheden in Oekraïne?
Het is onze beste kans om dodelijke machtsmonopolies te doorbreken en te werken aan rechtvaardige vrede, waarbij vrijheid, gelijkheid, mensenrechten en demilitarisering centraal staan.
Wapens, wapens en wapens is het antwoord van Tweede Kamer en Europees Parlement op de wreedheden. Het merendeel van Europese en NAVO landen schieten in oude patriarchale reflexen van masculiene diplomatie en militaire macht. Het is wrang dat zij juist daarmee aansluiting vinden bij de patriarchale antidemocratische buitenlandpolitiek die Rusland al jaren zorgvuldig uitdraagt. De jaarlijkse kiekjes van Poetin met ontbloot bovenlijf waren geen toeval.
De langetermijnvisie ontbreekt. Impliciet lijken politici te veronderstellen dat hogere defensie-uitgaven in de EU en de NAVO op de een of andere manier een Russische invasie van Oekraïne hadden kunnen voorkomen. Dat is echt heel onwaarschijnlijk. Vergeleken met Rusland geven NAVO-landen nu immers al zo’n vijftien keer meer uit aan hun krijgsmacht.
De masculiene eerzucht van de NAVO, Macron en Scholz moet in balans worden gehouden en geweldloze initiatieven serieus genomen. De internationale gemeenschap moet alles op alles zetten om het geweld te stoppen, te verminderen en te voorkomen. Dit gebeurt nog bij lange na niet. Grote intergouvernementele organisaties lijken verlamd.
PAX is geen pacifistische organisatie. Maar de nadruk moet liggen op diplomatieke oplossingen waarbij het aan de Oekraïeners zelf is om te beslissen waar zij wel en niet akkoord mee willen gaan en daarbij direct civiele tegenkrachten ondersteunen. In de gereedschapskist van het buitenlandbeleid kunnen niet enkel militaire werktuigen zitten – zeker niet na een periode van hopeloos interventionisme in onder andere Afghanistan en Irak. Feministische alternatieven, daar moet het om gaan. Juist nu, terwijl Oekraïne door gitzwarte dagen gaat van verkrachting, moord en marteling.
Het plan voor feministische vrede moet nu worden gemaakt met inzet op vrouwelijk leiderschap in vredesopbouw, inclusieve veiligheidsstructuren en versterking van een democratische rechtsstaat. Daarbij kan er geen ruimte zijn voor kernwapens. Uiteindelijk blijft een wereld zonder kernwapens een voorwaarde voor duurzame vrede.
Deze oorlog is een gruwelijke uitwas van een internationale trend waarbij patriarchale autocratieën meer invloed krijgen. Veel Oekraïense burgers verzetten zich tegen de Russische invasie vanuit het besef dat een Russische overwinning niet alleen verlies van soevereiniteit betekent, maar vooral verlies van vrijheid en de democratische ontwikkeling die het land heeft doorgemaakt.
Ook uit recent door Rusland bezette gebieden blijven berichten komen over mensen die zich geweldloos verzetten tegen de aanwezigheid van het Russische leger of de installatie van pro-Russische burgemeesters. Mensen die zich blijven inzetten voor een geweldloze strijd voor democratisering en vrijheid moeten gesteund worden. Zoveel mogelijk moet voorkomen worden dat de democratische vooruitgang van de afgelopen jaren in Oekraïne door de oorlog teniet wordt gedaan.
Zowel op de korte als de langere termijn moeten we activisten ondersteunen in Oekraïne, Belarus en Rusland die zich geweldloos tegen bezetting en/of repressie verzetten en vóór vrijheid en democratie strijden. Hierin moet er speciale aandacht zijn voor vrouwen. Naarmate er meer vrouwen deelnemen en leidinggeven aan niet-geweldadige massabewegingen, zijn deze succesvoller en bieden een betere basis voor een egalitaire democratische en daarmee vredige toekomst.
Uiteindelijk is het Rusland dat een einde moet maken aan de oorlog. Poetin zal zijn koers alleen wijzigen door een combinatie van veel druk van buitenaf, een vastlopende militaire strategie - en belangrijker: door druk van binnenuit.
Er is nu al een groep Russen die zich tegen de oorlog verzet, en daarbij nemen feministische activisten het voortouw. Zo’n groep is Feminist Anti-War Resistance, met 25,000 activisten online. Ze zijn creatief. Op munt- en briefgeld worden leuzen geschreven. Niemand kan hiervoor opgepakt worden. Deze groep lijkt misschien nog klein, maar demonstraties uit het verleden laten zien dat de onvrede groot is. Op dit moment is de angst vaak nog groter dan de onvrede. Er komt een moment dat dat omgedraaid is.
Ilse Wermink is adviseur Gender, Vrede en Veiligheid van Nederlands grootste vredesorganisatie PAX
Het is onze beste kans om dodelijke machtsmonopolies te doorbreken en te werken aan rechtvaardige vrede, waarbij vrijheid, gelijkheid, mensenrechten en demilitarisering centraal staan.
Wapens, wapens en wapens is het antwoord van Tweede Kamer en Europees Parlement op de wreedheden. Het merendeel van Europese en NAVO landen schieten in oude patriarchale reflexen van masculiene diplomatie en militaire macht. Het is wrang dat zij juist daarmee aansluiting vinden bij de patriarchale antidemocratische buitenlandpolitiek die Rusland al jaren zorgvuldig uitdraagt. De jaarlijkse kiekjes van Poetin met ontbloot bovenlijf waren geen toeval.
De langetermijnvisie ontbreekt. Impliciet lijken politici te veronderstellen dat hogere defensie-uitgaven in de EU en de NAVO op de een of andere manier een Russische invasie van Oekraïne hadden kunnen voorkomen. Dat is echt heel onwaarschijnlijk. Vergeleken met Rusland geven NAVO-landen nu immers al zo’n vijftien keer meer uit aan hun krijgsmacht.
De masculiene eerzucht van de NAVO, Macron en Scholz moet in balans worden gehouden en geweldloze initiatieven serieus genomen. De internationale gemeenschap moet alles op alles zetten om het geweld te stoppen, te verminderen en te voorkomen. Dit gebeurt nog bij lange na niet. Grote intergouvernementele organisaties lijken verlamd.
PAX is geen pacifistische organisatie. Maar de nadruk moet liggen op diplomatieke oplossingen waarbij het aan de Oekraïeners zelf is om te beslissen waar zij wel en niet akkoord mee willen gaan en daarbij direct civiele tegenkrachten ondersteunen. In de gereedschapskist van het buitenlandbeleid kunnen niet enkel militaire werktuigen zitten – zeker niet na een periode van hopeloos interventionisme in onder andere Afghanistan en Irak. Feministische alternatieven, daar moet het om gaan. Juist nu, terwijl Oekraïne door gitzwarte dagen gaat van verkrachting, moord en marteling.
Het plan voor feministische vrede moet nu worden gemaakt met inzet op vrouwelijk leiderschap in vredesopbouw, inclusieve veiligheidsstructuren en versterking van een democratische rechtsstaat. Daarbij kan er geen ruimte zijn voor kernwapens. Uiteindelijk blijft een wereld zonder kernwapens een voorwaarde voor duurzame vrede.
Deze oorlog is een gruwelijke uitwas van een internationale trend waarbij patriarchale autocratieën meer invloed krijgen. Veel Oekraïense burgers verzetten zich tegen de Russische invasie vanuit het besef dat een Russische overwinning niet alleen verlies van soevereiniteit betekent, maar vooral verlies van vrijheid en de democratische ontwikkeling die het land heeft doorgemaakt.
Ook uit recent door Rusland bezette gebieden blijven berichten komen over mensen die zich geweldloos verzetten tegen de aanwezigheid van het Russische leger of de installatie van pro-Russische burgemeesters. Mensen die zich blijven inzetten voor een geweldloze strijd voor democratisering en vrijheid moeten gesteund worden. Zoveel mogelijk moet voorkomen worden dat de democratische vooruitgang van de afgelopen jaren in Oekraïne door de oorlog teniet wordt gedaan.
Zowel op de korte als de langere termijn moeten we activisten ondersteunen in Oekraïne, Belarus en Rusland die zich geweldloos tegen bezetting en/of repressie verzetten en vóór vrijheid en democratie strijden. Hierin moet er speciale aandacht zijn voor vrouwen. Naarmate er meer vrouwen deelnemen en leidinggeven aan niet-geweldadige massabewegingen, zijn deze succesvoller en bieden een betere basis voor een egalitaire democratische en daarmee vredige toekomst.
Uiteindelijk is het Rusland dat een einde moet maken aan de oorlog. Poetin zal zijn koers alleen wijzigen door een combinatie van veel druk van buitenaf, een vastlopende militaire strategie - en belangrijker: door druk van binnenuit.
Er is nu al een groep Russen die zich tegen de oorlog verzet, en daarbij nemen feministische activisten het voortouw. Zo’n groep is Feminist Anti-War Resistance, met 25,000 activisten online. Ze zijn creatief. Op munt- en briefgeld worden leuzen geschreven. Niemand kan hiervoor opgepakt worden. Deze groep lijkt misschien nog klein, maar demonstraties uit het verleden laten zien dat de onvrede groot is. Op dit moment is de angst vaak nog groter dan de onvrede. Er komt een moment dat dat omgedraaid is.
Ilse Wermink is adviseur Gender, Vrede en Veiligheid van Nederlands grootste vredesorganisatie PAX