Kijk op de periode 24 april - 14 mei 2024Dit overzicht van de stand van zaken rond het front wordt in principe elke 10 dagen opgesteld door Guido van Leemput en verschijnt dan op www.stopdeoorlogamsterdam.nl.
De afgelopen drie weken verliep de oorlog zoals verwacht. Oekraïne putte hoop uit de toezeggingen aan wapens uit de VS, maar omdat die nog niet zijn gearriveerd is de positie aan het front niet verbeterd. Integendeel. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken was vandaag, 14 mei, in Kyiv om versnelde levering van de wapens toe te zeggen. Hij bewees daarmee de urgentie van de zaak. Rusland heeft afgelopen weken het front nog langer gemaakt door aan de noordkant een aantal dorpen te veroveren. Het wekt de schijn zelfs de grote stad Kharkiv aan te willen vallen. Oekraïense generaals benadrukken de penibele situatie. Hoewel het onderwerp diplomatie niet langer zo taboe was als een jaar geleden, is diplomatie tussen Rusland en Oekraïne geen reëel vooruitzicht. Integendeel: beide partijen bereiden zich voor op een lange oorlog. Rusland versterkt zijn oorlogseconomie en wapenproductie. Nieuwe Russische mobilisaties zijn zeker niet uitgesloten. Oekraïne probeert met verleiding, zachte dwang en ook harde druk soldaten te werven in binnen- en buitenland. Ook blijft het smeken om luchtafweer. Ook in Nederland worden we voorbereid op een uitbreidende oorlog. Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van 'Stop de Oorlog Amsterdam'. Zijn boek over de oorlog, 'De gelaagde oorlog in Oekraïne en de botsing van grootmachten' is hier te bestellen. |
|
Dat brengt me op de volgende onderwerpen.
Het verloop van de oorlog
Anders dan 24 april bekend was zullen de VS ook de ATACMS langeafstandsartilleriekanonnen weldegelijk leveren. Dat was toen zelfs als stiekem gebeurd. Dit stuk artillerie was altijd taboe omdat het doelen in Rusland zelf kan raken. Dat werd een onacceptabele vorm van escalatie geacht, maar dat is niet langer het geval. Hetzelfde geldt ook de inzet van Oekraïense zelf-gefabriceerde drones, en dus niet verkregen uit het Westen, die nu wel degelijk ingezet mogen worden tegen Russische olieraffinaderijen. Let wel raffinaderijen, niet tegen oliepompinstallaties zelf. Dat laatste kan de prijs van wereldoliemarkt verstoren. De geraffineerde producten verstoren de wereldmarkt niet omdat ze gebruikt worden door de Russische strijdkrachten in Oekraïne. Het onderbreken van de aanvoer verstoort de Russische oorlogsvoering. Dat mag nu wel van de Amerikaanse regering.
Logistieke verstoring
De oorlog heeft daarmee van twee kanten een sterk logistiek-verstorend karakter gekregen. Rusland was al maanden bezig Oekraïense spoorwegknooppunten te treffen. Daarmee werd de aanvoer van wapens, munitie en mens-schappen naar het front bemoeilijkt. Datzelfde geldt voor het stuk maken van de energieproductie. Zonder stroom geen elektrische treinen en ook geen wapenproductie. Oekraïne heeft een schreeuwende behoefte aan effectieve luchtafweer om de Russische raketten af te vangen voordat ze doel treffen.
Oekraïne doet hetzelfde door het Russische achterland te treffen en heeft nu de Westerse zegen om dat te doen. Daarmee is een nieuwe trede op de escalatieladder bestegen.
Russische opmars in provincie Kharkhiv
De Russische strijdkrachten hebben de afgelopen week de druk over het hele front in Oekraïne opgevoerd. In het noorden is een klein gebied veroverd. Dat is op zo’n 30 km van Kharkiv, de tweede stad van Oekraïne en net over de grens met Rusland. De geleerden twijfelen over het feit of dit de inleiding is voor de aanval op de stad Kharkiv; het weglokken van Oekraïense militairen elders aan het front teneinde daar door te kunnen drukken; of het verkrijgen van een bufferzone waarmee Oekraïense beschietingen op de Russische stad Belgorov onmogelijk zouden worden. Ze zouden dan buiten het bereik van de Oekraïense strijdkrachten, artillerie met name, komen. Het is hoe dan ook slecht nieuws voor Oekraïne dat met smart wacht op aanvoer van wapens en munitie.
De reorganisatie van de Russische regering
In Rusland heeft Poetin zijn regering gewijzigd. De benoeming van econoom Beloesov als minister van Defensie heeft te maken met het verbeteren van de organisatie van de oorlogseconomie en de defensie-industrie. Deze benoeming lijkt ook een voorbereiding op een heel lange oorlog.
Mobilisatie van Oekraïense militairen
Het verwerven van (Westerse) wapens en munitie is niet genoeg voor Oekraïne. Het gebrek aan mens-schappen moet worden opgelost door de nieuwe mobilisatiewet. Daarbij worden ook Oekraïense arbeidsmigranten en oorlogsvluchteling in Europa onder druk gezet om zich te melden. Ze krijgen geen nieuw paspoort meer indien ze dat nodig hebben. Landen als Polen en Litouwen die heel veel Oekraïners in hun landen hebben, willen de regering van Oekraïne helpen bij het terugsturen van Oekraïners. Net als in Rusland in de afgelopen twee jaar worden nu ook gevangenen geworven voor het front. Ook in Nederland gaan er gevestigde stemmen op, van de BBB, om Oekraïense mannen het verblijf in Nederland moeilijker te maken.
Heel veel animo om zich aan het front te melden is er niet en daarom heeft de Oekraïense regering maatregelen tegen dienstplichtontduikers aangenomen. Deze maatregelen verraden een sterke onwil onder Oekraïense mannen om zich te melden. Of dat zal verbeteren als ze wel over Westerse wapens zullen beschikken is de vraag.
NAVO oefent in het achterland van Kaliningrad
De Nederlandse regering heeft bij monde van minister van Defensie Ollongren gewaarschuwd dat Rusland landen als Litouwen zou kunnen aanvallen. Misschien niet nu, maar mogelijk binnen een jaar of vijf. Het is ongelofelijk dat pers noch parlement deze wilde beweringen nuchter behandelen. Ze worden voor waar aangenomen, hoewel het toch onwaarschijnlijk lijkt dat Rusland als gevolg van de uitputting in de oorlog in Oekraïne een rechtstreekse aanval op een NAVO-lidstaat zou uitvoeren.
De NAVO houdt al maanden een enorm grote oefening, Steadfast Defender. De Nederlandse pers is nu uitgenodigd om mee te kijken. Nu krijgt het Nederlandse publiek de Suwalki-corridor in de peiling. De les is dat Rusland misbruik van deze strook tussen Litouwen en Polen (de enige landverbinding naar de Russische exclave Kaliningrad aan de Oostzee) zou willen maken om deze NAVO-landen, met name Litouwen, aan te vallen. Alles kan en zeker ook het omgekeerde, dat wil zeggen een Westerse aanval om Kaliningrad af te sluiten van het achterland en de Russische invloed verder terug te dringen naar het oosten. Hoe het ook zij, het is allemaal slecht nieuws.
In deze sfeer van oorlogsvoorbereiding op een grote Europese oorlog heeft de Zweedse regering laten weten om in geval van oorlog Amerikaanse kernwapens op haar grondgebied toe te laten. Daarover wordt binnenkort een overeenkomst gesloten.
Diplomatie of niet?
De oorlog sleept zich voort, maar voor Oekraïne ziet het er somber uit. Ondanks de retoriek dat de nieuwe wapens voldoende zullen zijn om stand te houden. Zelfs als dat zo is, blijft de vraag of Oekraïne verloren gebied kan heroveren. Dat lijkt niet waarschijnlijk. De retoriek geldt niet alleen Oekraïense moed en strijdlust. Het geldt ook de Westerse regering die schermen met hel en verdoemenis voor de NAVO zelf als Oekraïne niet wint. Litouwen wordt bedreigd, zo gaat het verhaal, en bewapening is nodig. In deze sfeer van oorlogsretoriek en militarisme zou bijna over het hoofd worden gezien dat eind april in Het Parool een signaal werd afgegeven waaruit blijkt dat in Oekraïense leidende kringen weldegelijk over onderhandelingen wordt gedacht. De boodschapper van het nieuws was de Nederlandse journalist Derk Sauer, met goede contacten in Rusland en Oekraïne en een actief tegenstander van de Russische president. Alle reden om het signaal serieus te nemen in de komende tijd.
Graag tot vrijdag 24 mei op ’t Spui in Amsterdam
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.
- Het verloop van de oorlog aan het front.
- De logistieke verstoring.
- Russische opmars in provincie Kharkiv.
- De reorganisatie van de Russische regering.
- Mobilisatie van Oekraïense militairen.
- NAVO-oefeningen in Europa.
- Diplomatie of niet.
Het verloop van de oorlog
Anders dan 24 april bekend was zullen de VS ook de ATACMS langeafstandsartilleriekanonnen weldegelijk leveren. Dat was toen zelfs als stiekem gebeurd. Dit stuk artillerie was altijd taboe omdat het doelen in Rusland zelf kan raken. Dat werd een onacceptabele vorm van escalatie geacht, maar dat is niet langer het geval. Hetzelfde geldt ook de inzet van Oekraïense zelf-gefabriceerde drones, en dus niet verkregen uit het Westen, die nu wel degelijk ingezet mogen worden tegen Russische olieraffinaderijen. Let wel raffinaderijen, niet tegen oliepompinstallaties zelf. Dat laatste kan de prijs van wereldoliemarkt verstoren. De geraffineerde producten verstoren de wereldmarkt niet omdat ze gebruikt worden door de Russische strijdkrachten in Oekraïne. Het onderbreken van de aanvoer verstoort de Russische oorlogsvoering. Dat mag nu wel van de Amerikaanse regering.
Logistieke verstoring
De oorlog heeft daarmee van twee kanten een sterk logistiek-verstorend karakter gekregen. Rusland was al maanden bezig Oekraïense spoorwegknooppunten te treffen. Daarmee werd de aanvoer van wapens, munitie en mens-schappen naar het front bemoeilijkt. Datzelfde geldt voor het stuk maken van de energieproductie. Zonder stroom geen elektrische treinen en ook geen wapenproductie. Oekraïne heeft een schreeuwende behoefte aan effectieve luchtafweer om de Russische raketten af te vangen voordat ze doel treffen.
Oekraïne doet hetzelfde door het Russische achterland te treffen en heeft nu de Westerse zegen om dat te doen. Daarmee is een nieuwe trede op de escalatieladder bestegen.
Russische opmars in provincie Kharkhiv
De Russische strijdkrachten hebben de afgelopen week de druk over het hele front in Oekraïne opgevoerd. In het noorden is een klein gebied veroverd. Dat is op zo’n 30 km van Kharkiv, de tweede stad van Oekraïne en net over de grens met Rusland. De geleerden twijfelen over het feit of dit de inleiding is voor de aanval op de stad Kharkiv; het weglokken van Oekraïense militairen elders aan het front teneinde daar door te kunnen drukken; of het verkrijgen van een bufferzone waarmee Oekraïense beschietingen op de Russische stad Belgorov onmogelijk zouden worden. Ze zouden dan buiten het bereik van de Oekraïense strijdkrachten, artillerie met name, komen. Het is hoe dan ook slecht nieuws voor Oekraïne dat met smart wacht op aanvoer van wapens en munitie.
De reorganisatie van de Russische regering
In Rusland heeft Poetin zijn regering gewijzigd. De benoeming van econoom Beloesov als minister van Defensie heeft te maken met het verbeteren van de organisatie van de oorlogseconomie en de defensie-industrie. Deze benoeming lijkt ook een voorbereiding op een heel lange oorlog.
Mobilisatie van Oekraïense militairen
Het verwerven van (Westerse) wapens en munitie is niet genoeg voor Oekraïne. Het gebrek aan mens-schappen moet worden opgelost door de nieuwe mobilisatiewet. Daarbij worden ook Oekraïense arbeidsmigranten en oorlogsvluchteling in Europa onder druk gezet om zich te melden. Ze krijgen geen nieuw paspoort meer indien ze dat nodig hebben. Landen als Polen en Litouwen die heel veel Oekraïners in hun landen hebben, willen de regering van Oekraïne helpen bij het terugsturen van Oekraïners. Net als in Rusland in de afgelopen twee jaar worden nu ook gevangenen geworven voor het front. Ook in Nederland gaan er gevestigde stemmen op, van de BBB, om Oekraïense mannen het verblijf in Nederland moeilijker te maken.
Heel veel animo om zich aan het front te melden is er niet en daarom heeft de Oekraïense regering maatregelen tegen dienstplichtontduikers aangenomen. Deze maatregelen verraden een sterke onwil onder Oekraïense mannen om zich te melden. Of dat zal verbeteren als ze wel over Westerse wapens zullen beschikken is de vraag.
NAVO oefent in het achterland van Kaliningrad
De Nederlandse regering heeft bij monde van minister van Defensie Ollongren gewaarschuwd dat Rusland landen als Litouwen zou kunnen aanvallen. Misschien niet nu, maar mogelijk binnen een jaar of vijf. Het is ongelofelijk dat pers noch parlement deze wilde beweringen nuchter behandelen. Ze worden voor waar aangenomen, hoewel het toch onwaarschijnlijk lijkt dat Rusland als gevolg van de uitputting in de oorlog in Oekraïne een rechtstreekse aanval op een NAVO-lidstaat zou uitvoeren.
De NAVO houdt al maanden een enorm grote oefening, Steadfast Defender. De Nederlandse pers is nu uitgenodigd om mee te kijken. Nu krijgt het Nederlandse publiek de Suwalki-corridor in de peiling. De les is dat Rusland misbruik van deze strook tussen Litouwen en Polen (de enige landverbinding naar de Russische exclave Kaliningrad aan de Oostzee) zou willen maken om deze NAVO-landen, met name Litouwen, aan te vallen. Alles kan en zeker ook het omgekeerde, dat wil zeggen een Westerse aanval om Kaliningrad af te sluiten van het achterland en de Russische invloed verder terug te dringen naar het oosten. Hoe het ook zij, het is allemaal slecht nieuws.
In deze sfeer van oorlogsvoorbereiding op een grote Europese oorlog heeft de Zweedse regering laten weten om in geval van oorlog Amerikaanse kernwapens op haar grondgebied toe te laten. Daarover wordt binnenkort een overeenkomst gesloten.
Diplomatie of niet?
De oorlog sleept zich voort, maar voor Oekraïne ziet het er somber uit. Ondanks de retoriek dat de nieuwe wapens voldoende zullen zijn om stand te houden. Zelfs als dat zo is, blijft de vraag of Oekraïne verloren gebied kan heroveren. Dat lijkt niet waarschijnlijk. De retoriek geldt niet alleen Oekraïense moed en strijdlust. Het geldt ook de Westerse regering die schermen met hel en verdoemenis voor de NAVO zelf als Oekraïne niet wint. Litouwen wordt bedreigd, zo gaat het verhaal, en bewapening is nodig. In deze sfeer van oorlogsretoriek en militarisme zou bijna over het hoofd worden gezien dat eind april in Het Parool een signaal werd afgegeven waaruit blijkt dat in Oekraïense leidende kringen weldegelijk over onderhandelingen wordt gedacht. De boodschapper van het nieuws was de Nederlandse journalist Derk Sauer, met goede contacten in Rusland en Oekraïne en een actief tegenstander van de Russische president. Alle reden om het signaal serieus te nemen in de komende tijd.
Graag tot vrijdag 24 mei op ’t Spui in Amsterdam
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief, dat is opgegaan in Stop de Oorlog Amsterdam.