Stand van zaken op 6 juniWat zijn belangrijke ontwikkelingen in de afgelopen week van 30 mei tot vandaag 6 juni? Vorige week sprak ik mijn vrees uit dat de oorlog bloediger en veelomvattender wordt. De ontwikkelingen van deze week sterken me in die conclusies.
Het gaat het om; 1. Burgerslachtoffers in Oekraïne, volgens de VN. 2. Politieke ontwikkelingen. 3. Militaire ontwikkelingen in Oost- en Zuid-Oekraïne. 4. Economische gevolgen sancties. Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken tijdens de vredesactie op 6 juni op het Museumplein. |
|
1. Cijfers van het aantal burgerdoden in Oekraïne
Afgelopen woensdag 1 juni publiceerde het Hoog Commissariaat voor de Mensenrechten van de VN (OHCHR) de cijfers van het aantal om het leven gekomen burgers in Oekraïne sinds 24 februari. Hoewel het cijfer zeer hoog is, stelt de VN dat het waarschijnlijk om veel méér mensen gaat. Het gaat om 9.029 burgerslachtoffers, waarvan 4113 doden en 4.916 gewonden.
2. Politieke ontwikkelingen
Twee weken geleden meldde ik dat de Italiaanse regering een vredesvoorstel heeft gedaan. Over dat voorstel wordt niet hardop gesproken in de pers of officiële communiqués. Nergens eigenlijk. Maar toch hoor je overal de inhoud van dat voorstel doorklinken. Het voorstel is duidelijk onderwerp van politieke strijd. Ik herhaal een paar kernpunten die nu op de agenda lijken te staan.
Een staakt-het vuren en de demilitarisering van de frontlijnen.
Ten tweede een bilaterale overeenkomst tussen Rusland en Oekraïne om de toekomst van de Donbas en de Krim uit te werken.
Afgelopen dinsdag schreef de Amerikaanse president Biden een opinieartikel in de New York Times. In het artikel stelt Biden dat hij niet wil dat de macht in Rusland van Poetin wordt betwist. Geen regime change. Hij wil ook voorkomen dat de aan Oekraïne geleverde wapens Russisch het grondgebied van Rusland raken. Geen oorlog met Rusland, stelt Biden. Om te voorkomen dat de oorlog verder internationaliseert. Tenslotte is het nodig, zegt Biden, dat een onderhandelde overeenkomst de oorlog beëindigt. Biden wil dat Oekraïne een zo sterk mogelijke positie aan de onderhandelingstafel verwerft door middel van de oorlog.
Het opinieartikel is nogal vreemd. Heeft Biden een ingezonden brief in de krant nodig?? Nee, het was een openbare boodschap aan meerdere partijen. Aan Zelensky vooral die dit slecht moet zijn uitgekomen; aan Rusland ook en aan de Europese bondgenoten. Hoogstwaarschijnlijk is het stuk ook een uitdrukking van meningsverschillen in de Amerikaanse staat. Hoewel de Amerikaanse president een aantal grenzen in het beleid leek aan te geven, is daar niet helemaal gehoor aan gegeven.
Wel is het duidelijk dat Duitsland en Frankrijk politieke boodschappen sturen aan Oekraïne en Rusland. Macron zei dat Poetin niet vernederd moet worden. In Oekraïne wordt woedend gereageerd. Niet opgeven, doorknokken, is daar het devies. Maar alles wijst er op dat Oekraïne moet wennen aan het idee dat een totale militaire overwinning niet haalbaar is.
3. Militaire ontwikkelingen
President Zelensky meldt dat Oekraïne de controle over zo’n 20% van het grondgebied is kwijtgeraakt. Dat komt door de weliswaar langzame, maar gestage opmars van Russische troepen in de provincie Loehansk. De slag om Severodonetsk duurt voort en de stad is (op moment van schrijven) nog niet volledig in Russische handen. Als dat gebeurt dan lijkt de val van de provincie Loehansk niet meer te vermijden.
Hoewel Oekraïne ook meldt dat het gebied heeft terugveroverd, met name in de zuidelijke provincie Kherson, lijkt het Oekraïense optimisme tanende. De retoriek om Rusland er uit te gooien is er nog. De twijfel hoe reëel dat is en wat de kosten daarvan zijn groeit.
De Nederlandse admiraal Bauer, die in de militaire top van de NAVO werkt, verwacht inmiddels dat de oorlog nog wel een jaar kan duren.
Dus om terug te keren naar de inconsequenties van de Amerikaanse president. De wapenleveranties gaan door, officieel om een sterke Oekraïense onderhandelingspositie te verkrijgen.
De VS hebben wel degelijk wapensystemen voor de artillerie geleverd die ver genoeg reikt om over de Russische grens te vliegen.
De VS hebben ook aangekondigd dat zij aan offensieve vormen van cyberoorlogvoering hebben gedaan. Dat is nieuw. De Amerikanen hebben pas enkele maanden geleden laten weten dat te hebben geoefend, en dat ook te kunnen.
De vraag is nu; welke militaire positie moet worden bereikt om te gaan onderhandelen? En; hoe lang gaat het duren? Wat kost dat aan mensenlevens?
4. Economisch consequenties van de oorlog
De EU heeft er een zesde sanctiepakket tegen de Russische economie doorheen gedrukt. Over boycot van Russische olie. Hongarije is ervan gevrijwaard.
De grondstoffenprijzen schieten omhoog, de Russische kas profiteert vooralsnog volop. De algemene mening onder economen is dat de balans voor Rusland van alle sancties is dat Rusland niet lijdt onder de sancties. De wereldmarkt biedt hulp.
Specialisten verwachten dat op zijn vroegst pas deze winter de gevolgen voor Rusland voelbaar zullen zijn.
Daarnaast is er de druk op de voedselmarkt als gevolg van een blokkade van Oekraïense granen. Daarover gaan internationale onderhandelingen om het graan door de Russische mijnenvelden in de Zwarte Zee te loodsen.
Tot slot
Het heeft er alle schijn van dat oorlog nog wel eens lang kan duren. Als het Rusland lukt van de oorlog een uitputtingsslag te maken, dan wordt de druk op Oekraïne en de Westerse bondgenoten zeer groot. De economische oorlogvoering tegen Rusland slaat terug op de hele wereld. De prijs van het brood, de prijs van benzine en stookkosten voor huis en haard. Het wordt een uitputtingsslag voor ons allemaal.
Tot volgende week!
Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief
Afgelopen woensdag 1 juni publiceerde het Hoog Commissariaat voor de Mensenrechten van de VN (OHCHR) de cijfers van het aantal om het leven gekomen burgers in Oekraïne sinds 24 februari. Hoewel het cijfer zeer hoog is, stelt de VN dat het waarschijnlijk om veel méér mensen gaat. Het gaat om 9.029 burgerslachtoffers, waarvan 4113 doden en 4.916 gewonden.
- Van de dode burgers gaat het om 1.569 mannen en 1.034 vrouwen. 98 meiden en 100 jongens. 69 kinderen. Van 1279 volwassenen is het geslacht niet bekend.
- Van de 4945 gewonden gaat het om 986 mannen en 671 vrouwen. Daaronder 115 meiden en 140 jongens. Verder zijn het 168 kinderen en 2865 mensen waarvan geslacht niet bekend is.
2. Politieke ontwikkelingen
Twee weken geleden meldde ik dat de Italiaanse regering een vredesvoorstel heeft gedaan. Over dat voorstel wordt niet hardop gesproken in de pers of officiële communiqués. Nergens eigenlijk. Maar toch hoor je overal de inhoud van dat voorstel doorklinken. Het voorstel is duidelijk onderwerp van politieke strijd. Ik herhaal een paar kernpunten die nu op de agenda lijken te staan.
Een staakt-het vuren en de demilitarisering van de frontlijnen.
Ten tweede een bilaterale overeenkomst tussen Rusland en Oekraïne om de toekomst van de Donbas en de Krim uit te werken.
Afgelopen dinsdag schreef de Amerikaanse president Biden een opinieartikel in de New York Times. In het artikel stelt Biden dat hij niet wil dat de macht in Rusland van Poetin wordt betwist. Geen regime change. Hij wil ook voorkomen dat de aan Oekraïne geleverde wapens Russisch het grondgebied van Rusland raken. Geen oorlog met Rusland, stelt Biden. Om te voorkomen dat de oorlog verder internationaliseert. Tenslotte is het nodig, zegt Biden, dat een onderhandelde overeenkomst de oorlog beëindigt. Biden wil dat Oekraïne een zo sterk mogelijke positie aan de onderhandelingstafel verwerft door middel van de oorlog.
Het opinieartikel is nogal vreemd. Heeft Biden een ingezonden brief in de krant nodig?? Nee, het was een openbare boodschap aan meerdere partijen. Aan Zelensky vooral die dit slecht moet zijn uitgekomen; aan Rusland ook en aan de Europese bondgenoten. Hoogstwaarschijnlijk is het stuk ook een uitdrukking van meningsverschillen in de Amerikaanse staat. Hoewel de Amerikaanse president een aantal grenzen in het beleid leek aan te geven, is daar niet helemaal gehoor aan gegeven.
Wel is het duidelijk dat Duitsland en Frankrijk politieke boodschappen sturen aan Oekraïne en Rusland. Macron zei dat Poetin niet vernederd moet worden. In Oekraïne wordt woedend gereageerd. Niet opgeven, doorknokken, is daar het devies. Maar alles wijst er op dat Oekraïne moet wennen aan het idee dat een totale militaire overwinning niet haalbaar is.
3. Militaire ontwikkelingen
President Zelensky meldt dat Oekraïne de controle over zo’n 20% van het grondgebied is kwijtgeraakt. Dat komt door de weliswaar langzame, maar gestage opmars van Russische troepen in de provincie Loehansk. De slag om Severodonetsk duurt voort en de stad is (op moment van schrijven) nog niet volledig in Russische handen. Als dat gebeurt dan lijkt de val van de provincie Loehansk niet meer te vermijden.
Hoewel Oekraïne ook meldt dat het gebied heeft terugveroverd, met name in de zuidelijke provincie Kherson, lijkt het Oekraïense optimisme tanende. De retoriek om Rusland er uit te gooien is er nog. De twijfel hoe reëel dat is en wat de kosten daarvan zijn groeit.
De Nederlandse admiraal Bauer, die in de militaire top van de NAVO werkt, verwacht inmiddels dat de oorlog nog wel een jaar kan duren.
Dus om terug te keren naar de inconsequenties van de Amerikaanse president. De wapenleveranties gaan door, officieel om een sterke Oekraïense onderhandelingspositie te verkrijgen.
De VS hebben wel degelijk wapensystemen voor de artillerie geleverd die ver genoeg reikt om over de Russische grens te vliegen.
De VS hebben ook aangekondigd dat zij aan offensieve vormen van cyberoorlogvoering hebben gedaan. Dat is nieuw. De Amerikanen hebben pas enkele maanden geleden laten weten dat te hebben geoefend, en dat ook te kunnen.
De vraag is nu; welke militaire positie moet worden bereikt om te gaan onderhandelen? En; hoe lang gaat het duren? Wat kost dat aan mensenlevens?
4. Economisch consequenties van de oorlog
De EU heeft er een zesde sanctiepakket tegen de Russische economie doorheen gedrukt. Over boycot van Russische olie. Hongarije is ervan gevrijwaard.
De grondstoffenprijzen schieten omhoog, de Russische kas profiteert vooralsnog volop. De algemene mening onder economen is dat de balans voor Rusland van alle sancties is dat Rusland niet lijdt onder de sancties. De wereldmarkt biedt hulp.
Specialisten verwachten dat op zijn vroegst pas deze winter de gevolgen voor Rusland voelbaar zullen zijn.
Daarnaast is er de druk op de voedselmarkt als gevolg van een blokkade van Oekraïense granen. Daarover gaan internationale onderhandelingen om het graan door de Russische mijnenvelden in de Zwarte Zee te loodsen.
Tot slot
Het heeft er alle schijn van dat oorlog nog wel eens lang kan duren. Als het Rusland lukt van de oorlog een uitputtingsslag te maken, dan wordt de druk op Oekraïne en de Westerse bondgenoten zeer groot. De economische oorlogvoering tegen Rusland slaat terug op de hele wereld. De prijs van het brood, de prijs van benzine en stookkosten voor huis en haard. Het wordt een uitputtingsslag voor ons allemaal.
Tot volgende week!
Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief