Ontwikkelingen van 5 tot 12 septemberDe afgelopen week heeft een paar belangrijke ontwikkelingen opgeleverd. Het tegenoffensief van het Oekraïense leger lijkt forse terreinwinst op te leveren. De regering van de VS gaat opnieuw 100en miljoenen aan wapens beschikbaar stellen. En twee Oekraïense generaals ontvouwen een strategie waarin de mogelijke inzet van kernwapens wordt gebagatelliseerd.
Dit zijn mijn punten: 1. Het Oekraïense tegenoffensief 2. Nieuwe fase in de oorlog 3. Vergadering van de Amerikaanse wapenindustrie 4. De kerncentrale van Zaporisja 5. Economische schade in Oekraïne 6. De economische oorlogvoering 7. Conclusie de oorlog op een kruispunt Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken tijdens de vredesactie op maandag 12 september 2022 tijdens de 28e vredesactie op het Museumplein. |
|
1. Het Oekraïense tegenoffensief
De afgelopen week meldde ik dat nog weinig bekend is over het tegenoffensief van Oekraïne aan het zuidelijk front met de provincie Kherson. Het blijkt een dubbeloffensief te zijn. Want afgelopen donderdag deed de Oekraïense landmacht een scherpe uitval aan het noordelijk front en veroverde in een paar dagen zeker 3000 km2, heel de provincie Kharkov werd terugveroverd.
De kern van dit succes is het wekenlang bestoken van Russische aanvoerlijnen. Treinknooppunten, munitiedepots, wegen en bruggen. Dat gebeurt met behulp van de kanonnen (artillerie) uit het Westen. Ook de Pantzerhouwitsers uit Nederland zijn ingezet. De herovering van Kharkov verstoort verdere Russische troepenverplaatsingen in de provincies Loehansk en Donetsk. Op dit moment zijn de Russische aanvalsplannen om de hele provincie Donetsk te veroveren van de baan.
Of dat zo blijft moet worden afgewacht. In reactie op deze spectaculaire ontwikkeling heeft Rusland een groot aantal energiecentrales in Oekraïne gebombardeerd. Andere ontwikkelingen voltrekken zich nu.
De eerste fase van deze overwinning werd bekend tijdens de vijfde bijeenkomst van de Oekraïne Defense Contact Group, in de Amerikaanse basis Rammstein in Duitsland.
Deze groep van bondgenoten van Oekraïne voert de coördinatie uit over de wijze van oorlog voeren en de daarbij behorende militaire middelen. Belangrijk besluit is dat de VS een bedrag van 675 miljoen dollar aan Oekraïne ter beschikking stelden.
In dat pakket opgenomen een lange lijst van militaire goederen aan Oekraïne te geven. Een voorbeelden zijn, vooral munitie voor de HIMARS langeafstandsartillerie; 155m artillerie, een granaat met doorsnee van 15,5 cm, duizend Humvee-voertuigen. Voor de geïnteresseerden staat de hele lijst in deze link.
2. Nieuwe fase oorlog in 2023
Aan de vooravond van de vergadering van de Oekraïne Contact Group verscheen een artikel van de twee hoogste generaals van Oekraïne, Zaluzhnyi en Zabrodskyi. Het heet ‘How long the war could last and how can Ukraine win it.’ Het is eigenlijk een onderdeel van een internationale lobby voor verdere bewapening. Een paar weken geleden vertelde ik al over een Amerikaans pleidooi in deze richting.
Het artikel liegt er niet om.
De hoofdlijn is, dat in 2023 - ja, volgend jaar - Oekraïne de oorlog kan winnen als aan paar voorwaarden wordt voldaan. Veel meer artillerie en wapens om de ‘zwaartepunten’ van Rusland uit te schakelen. Dat zijn raketwerpers met een bereik van minstens 200km. Die bevinden zich voornamelijk op de Krim en ik vermoed ook op grondgebied in Rusland. Over dat laatste geen woord. Als deze ‘zwaartepunten’ kunnen worden uitgeschakeld dan kan de oorlog gewonnen worden. In 2023. Zegt de legerleiding van Oekraïne.
De huidige overwinningen betreffen alleen de ‘operationele ruimte’ en reiken niet ver genoeg om Rusland militair te verslaan. Het risico van Russische escalatie met ook tactische kernwapens als Rusland de Krim verliest of op eigen grondgebied worden aangevallen, moet voor lief worden genomen. Zegt de Oekraïense generaal, zegt de Amerikaanse lobby. Dit zijn de plannen voor de verlengde oorlog en het grote risico van escalatie.
Of de Russen op korte termijn bereid zijn te onderhandelen moet nog blijken. Of de generaals met hun opstel hun doel in Rammstein hebben bereikt is nog niet helemaal duidelijk, maar ik denk dat ze een eind op weg zijn.
3. Vergadering Amerikaanse wapenindustrie
Die weg gaat misschien wel via de plaats Austin in Texas. Daar heeft volgende week woensdag, 21 september, een conferentie plaats van de National Defense Industrial Association. Zeg maar ‘het centraal comité’ van de Amerikaanse wapenindustrie.
Het gaat onder andere om Raytheon, Lockheed Martin twee bedrijven die samen de Javelin-antitankraket maken, een raket die al aan het begin van de oorlog aan Oekraïne is gegeven. Ook Boeing, Northrop Grumman, General Dynamics Corp en L3Harris Technologies zijn erbij. En vooral van belang; president Zelensky is ook bij. Hij mag de grote bedrijven uit de wapenproductie per videoverbinding toespreken met een boodschappenlijst in de hand.
4. Kerncentrales
Nog even over de kerncentrales van Zaporizja. Deze zijn gepikt door Rusland en de Russen daar worden aangevallen door Oekraïne. Dat leidt tot een levensgevaarlijke situatie voor iedereen. Het Internationaal Atoomenergie genootschap heeft er een delegatie gevestigd. Maar dat verhinderd verdere gevechten niet. Inmiddels zijn de centrales van het net afgeschakeld.
5. Economische schade in Oekraïne
De economische gevolgen van de oorlog voor Oekraïne heb ik hier wel eens aangestipt, met name in verband met de afgepakte landbouwgrond en de uitvoer van graan. Ik werd van het weekend geattendeerd op een rapport (van 240 pagina’s) dat afgelopen maand door de Wereldbank en de regering van Oekraïne is opgesteld. Het gaat over de schade die de Oekraïense economie en de bevolking hebben geleden sinds februari.
Kort samengevat is de toestand rampzalig. Enorme inflatie, openbare financiën in een vrije val, grote schade en verlies van bezittingen. Het rapport heet Rapid Damage and Needs Assesment, geeft een enorm aantal statistieken en bepleit zeer grootschalige economische hulp uit het Westen op de korte termijn. Het risico is als dat niet gebeurt een sociale en politieke crisis in Oekraïne. Geen twijfel dat zoiets de oorlogsinspanningen van Oekraïne in de weg staat. En de winter moet nog beginnen.
6. De economische oorlogvoering
Bij het begin van de winter 2022-23 treffen de effecten van die economische oorlog Europese volkeren. Vorige keer wees ik op berekeningen dat dit werknemers gemiddeld een maandsalaris kost per jaar. Dat inzicht leidt er bij de Europese Commissie toe vergaande voorstellen te doen. Deze voorstellen zijn afgelopen vrijdag 9 september besproken in een extra EU-top. Ze zijn er nog niet uit. Er zijn grote meningsverschillen. Er zijn diverse landen bijna volledig afhankelijk van Russische energie.
Diverse neoliberale politici zijn op een koerswijziging betrapt. Ze willen ingrijpen in de vrije markt. Afgelopen weekend is er achter de schermen verder onderhandeld en morgen, dinsdag 13 september, besluit de EU over de maatregelen die ze gaat nemen om de oplopende kosten voor energie en levensonderhoud te dempen.
Nog een toevoeging. De Turkse president Erdogan is tegen het prijsplafond die de G-7 (zoals vorige week gemeld) en de EU willen instellen. Erdogan liet weten dat Russische tegenmaatregelen tegen deze prijzenpolitiek voor energie de graandeal bedreigt. In juli heeft Turkije de uitvoer van voedsel uit Oekraïne tot een overeenkomst gebracht. Erdogan vreest dat er minder voedsel naar vele landen mag worden uitgevoerd door Rusland. De voedselcrisis wordt nu direct aan de energiecrisis gekoppeld. Ook het IMF zoekt oplossingen om noodfonds te geven aan landen die door hoge voedselprijzen onstabiel zijn geworden.
7. De oorlog op een nieuw kruispunt
Aan het einde van zomer van 2022 is de oorlog op een kruispunt gekomen. In de eerste maanden van de oorlog waren er een paar pogingen (Turkije, Italië, de oude Kissinger) om door onderhandelingen een staakt-het-vuren te bereiken.
In de zomer werd in Westerse leidende kringen (de contactgroep) afgesproken om van onderhandelen af te zien en door middel van oorlog de Russen terug te dringen. Wat daarbij het precíeze doel was, werd niet duidelijk. Dat is nog steeds niet duidelijk. Die militaire voorbereidingen hebben geleid tot het succesvolle Oekraïense offensief. De oorlog zal in de komende weken zeker doorgaan.
De winter in Oekraïne valt meestal in november in met nachtvorst en van december tot en met februari vriest het (vrijwel) altijd. Verwacht mag worden dat het Oekraïense leger voor de winter meer militaire successen wil bereiken. Tegelijkertijd, aan de vooravond van de winter, is het land Oekraïne vernield. De invloed van de energie- en voedseloorlog op de Europese economie wordt steeds groter en neemt in politiek belang toe.
Graag tot volgende week.
Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief
De afgelopen week meldde ik dat nog weinig bekend is over het tegenoffensief van Oekraïne aan het zuidelijk front met de provincie Kherson. Het blijkt een dubbeloffensief te zijn. Want afgelopen donderdag deed de Oekraïense landmacht een scherpe uitval aan het noordelijk front en veroverde in een paar dagen zeker 3000 km2, heel de provincie Kharkov werd terugveroverd.
De kern van dit succes is het wekenlang bestoken van Russische aanvoerlijnen. Treinknooppunten, munitiedepots, wegen en bruggen. Dat gebeurt met behulp van de kanonnen (artillerie) uit het Westen. Ook de Pantzerhouwitsers uit Nederland zijn ingezet. De herovering van Kharkov verstoort verdere Russische troepenverplaatsingen in de provincies Loehansk en Donetsk. Op dit moment zijn de Russische aanvalsplannen om de hele provincie Donetsk te veroveren van de baan.
Of dat zo blijft moet worden afgewacht. In reactie op deze spectaculaire ontwikkeling heeft Rusland een groot aantal energiecentrales in Oekraïne gebombardeerd. Andere ontwikkelingen voltrekken zich nu.
De eerste fase van deze overwinning werd bekend tijdens de vijfde bijeenkomst van de Oekraïne Defense Contact Group, in de Amerikaanse basis Rammstein in Duitsland.
Deze groep van bondgenoten van Oekraïne voert de coördinatie uit over de wijze van oorlog voeren en de daarbij behorende militaire middelen. Belangrijk besluit is dat de VS een bedrag van 675 miljoen dollar aan Oekraïne ter beschikking stelden.
In dat pakket opgenomen een lange lijst van militaire goederen aan Oekraïne te geven. Een voorbeelden zijn, vooral munitie voor de HIMARS langeafstandsartillerie; 155m artillerie, een granaat met doorsnee van 15,5 cm, duizend Humvee-voertuigen. Voor de geïnteresseerden staat de hele lijst in deze link.
2. Nieuwe fase oorlog in 2023
Aan de vooravond van de vergadering van de Oekraïne Contact Group verscheen een artikel van de twee hoogste generaals van Oekraïne, Zaluzhnyi en Zabrodskyi. Het heet ‘How long the war could last and how can Ukraine win it.’ Het is eigenlijk een onderdeel van een internationale lobby voor verdere bewapening. Een paar weken geleden vertelde ik al over een Amerikaans pleidooi in deze richting.
Het artikel liegt er niet om.
De hoofdlijn is, dat in 2023 - ja, volgend jaar - Oekraïne de oorlog kan winnen als aan paar voorwaarden wordt voldaan. Veel meer artillerie en wapens om de ‘zwaartepunten’ van Rusland uit te schakelen. Dat zijn raketwerpers met een bereik van minstens 200km. Die bevinden zich voornamelijk op de Krim en ik vermoed ook op grondgebied in Rusland. Over dat laatste geen woord. Als deze ‘zwaartepunten’ kunnen worden uitgeschakeld dan kan de oorlog gewonnen worden. In 2023. Zegt de legerleiding van Oekraïne.
De huidige overwinningen betreffen alleen de ‘operationele ruimte’ en reiken niet ver genoeg om Rusland militair te verslaan. Het risico van Russische escalatie met ook tactische kernwapens als Rusland de Krim verliest of op eigen grondgebied worden aangevallen, moet voor lief worden genomen. Zegt de Oekraïense generaal, zegt de Amerikaanse lobby. Dit zijn de plannen voor de verlengde oorlog en het grote risico van escalatie.
Of de Russen op korte termijn bereid zijn te onderhandelen moet nog blijken. Of de generaals met hun opstel hun doel in Rammstein hebben bereikt is nog niet helemaal duidelijk, maar ik denk dat ze een eind op weg zijn.
3. Vergadering Amerikaanse wapenindustrie
Die weg gaat misschien wel via de plaats Austin in Texas. Daar heeft volgende week woensdag, 21 september, een conferentie plaats van de National Defense Industrial Association. Zeg maar ‘het centraal comité’ van de Amerikaanse wapenindustrie.
Het gaat onder andere om Raytheon, Lockheed Martin twee bedrijven die samen de Javelin-antitankraket maken, een raket die al aan het begin van de oorlog aan Oekraïne is gegeven. Ook Boeing, Northrop Grumman, General Dynamics Corp en L3Harris Technologies zijn erbij. En vooral van belang; president Zelensky is ook bij. Hij mag de grote bedrijven uit de wapenproductie per videoverbinding toespreken met een boodschappenlijst in de hand.
4. Kerncentrales
Nog even over de kerncentrales van Zaporizja. Deze zijn gepikt door Rusland en de Russen daar worden aangevallen door Oekraïne. Dat leidt tot een levensgevaarlijke situatie voor iedereen. Het Internationaal Atoomenergie genootschap heeft er een delegatie gevestigd. Maar dat verhinderd verdere gevechten niet. Inmiddels zijn de centrales van het net afgeschakeld.
5. Economische schade in Oekraïne
De economische gevolgen van de oorlog voor Oekraïne heb ik hier wel eens aangestipt, met name in verband met de afgepakte landbouwgrond en de uitvoer van graan. Ik werd van het weekend geattendeerd op een rapport (van 240 pagina’s) dat afgelopen maand door de Wereldbank en de regering van Oekraïne is opgesteld. Het gaat over de schade die de Oekraïense economie en de bevolking hebben geleden sinds februari.
Kort samengevat is de toestand rampzalig. Enorme inflatie, openbare financiën in een vrije val, grote schade en verlies van bezittingen. Het rapport heet Rapid Damage and Needs Assesment, geeft een enorm aantal statistieken en bepleit zeer grootschalige economische hulp uit het Westen op de korte termijn. Het risico is als dat niet gebeurt een sociale en politieke crisis in Oekraïne. Geen twijfel dat zoiets de oorlogsinspanningen van Oekraïne in de weg staat. En de winter moet nog beginnen.
6. De economische oorlogvoering
Bij het begin van de winter 2022-23 treffen de effecten van die economische oorlog Europese volkeren. Vorige keer wees ik op berekeningen dat dit werknemers gemiddeld een maandsalaris kost per jaar. Dat inzicht leidt er bij de Europese Commissie toe vergaande voorstellen te doen. Deze voorstellen zijn afgelopen vrijdag 9 september besproken in een extra EU-top. Ze zijn er nog niet uit. Er zijn grote meningsverschillen. Er zijn diverse landen bijna volledig afhankelijk van Russische energie.
Diverse neoliberale politici zijn op een koerswijziging betrapt. Ze willen ingrijpen in de vrije markt. Afgelopen weekend is er achter de schermen verder onderhandeld en morgen, dinsdag 13 september, besluit de EU over de maatregelen die ze gaat nemen om de oplopende kosten voor energie en levensonderhoud te dempen.
Nog een toevoeging. De Turkse president Erdogan is tegen het prijsplafond die de G-7 (zoals vorige week gemeld) en de EU willen instellen. Erdogan liet weten dat Russische tegenmaatregelen tegen deze prijzenpolitiek voor energie de graandeal bedreigt. In juli heeft Turkije de uitvoer van voedsel uit Oekraïne tot een overeenkomst gebracht. Erdogan vreest dat er minder voedsel naar vele landen mag worden uitgevoerd door Rusland. De voedselcrisis wordt nu direct aan de energiecrisis gekoppeld. Ook het IMF zoekt oplossingen om noodfonds te geven aan landen die door hoge voedselprijzen onstabiel zijn geworden.
7. De oorlog op een nieuw kruispunt
Aan het einde van zomer van 2022 is de oorlog op een kruispunt gekomen. In de eerste maanden van de oorlog waren er een paar pogingen (Turkije, Italië, de oude Kissinger) om door onderhandelingen een staakt-het-vuren te bereiken.
In de zomer werd in Westerse leidende kringen (de contactgroep) afgesproken om van onderhandelen af te zien en door middel van oorlog de Russen terug te dringen. Wat daarbij het precíeze doel was, werd niet duidelijk. Dat is nog steeds niet duidelijk. Die militaire voorbereidingen hebben geleid tot het succesvolle Oekraïense offensief. De oorlog zal in de komende weken zeker doorgaan.
De winter in Oekraïne valt meestal in november in met nachtvorst en van december tot en met februari vriest het (vrijwel) altijd. Verwacht mag worden dat het Oekraïense leger voor de winter meer militaire successen wil bereiken. Tegelijkertijd, aan de vooravond van de winter, is het land Oekraïne vernield. De invloed van de energie- en voedseloorlog op de Europese economie wordt steeds groter en neemt in politiek belang toe.
Graag tot volgende week.
Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief