De week van 16-23 januari 2023 ‘We zijn indirect in oorlog met Rusland’, meldde Clingendael-man Wijninga vrijdag op de radio. Dat is zijn conclusie uit de Westerse bewapening voor Oekraïne.
Wat is de definitie van ‘indirect in oorlog’? En wanneer zijn we dan ‘direct’ in oorlog? Vorige week debatteerde ook de Tweede Kamer over de oorlog in Oekraïne. De nadruk lag op meer wapens voor Oekraïne. Een enkeling verwees naar oproepen voor staakt-het-vuren. Per slot van rekening hadden Spanje, Turkije en een groep Nederlandse burgers dergelijke oproepen tot onderhandelen gedaan. D66 riep op om F-16’s ter beschikking te stellen. Zonder personeel, want dat is directe betrokkenheid bij de oorlog, dus alleen de toestellen. Minister Ollongren heeft gemeld dat er niet over F-16’s wordt gesproken. Nederland gaat over tot het leveren van delen van Patriot-afweergeschut. De internationale discussie gaat over tanks, tanks, tanks. Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken tijdens de vredesactie op 23 januari 2023 op het Museumplein. Dit is de uitgebreide versie van het uitgesproken verhaal. |
|
De hele vrijdag waren 50 landen van het Ramstein-overleg bijeen. De uitkomst van het overleg toonde twee dingen:
Afgelopen vrijdag hebben de VS aangekondigd een nieuw enorm wapenpakket ter waarde van 2,5 miljard dollar aan Oekraïne over te maken. Maar geen tanks. Dit legt de tegenstellingen tussen de NAVO-landen bloot.
Patriots-luchtafweer
Nederland levert onderdelen van Patriot-luchtafweerraketten. Het gaat om twee lanceerinstallaties en raketten. In kringen van veiligheidsspecialisten is hier twijfel over ontstaan. Zou het niet beter zijn om Patriots op te stellen bij de haven in Rotterdam of die van Vlissingen? In Vlissingen worden de versterkingen uit de VS ontscheept. Dus zijn we direct of indirect in oorlog?
Wapens uit voorraad Israël en Zuid-Korea
Oekraïne wil honderden tanks, pantserwagens en kanonnen. Die komen er zeker niet. Omdat de wapens die het Westen wel wil leveren zowat op zijn. Dat heeft ertoe geleid dat de VS hun aangelegde voorraden in Zuid-Korea en Israël aanspreken.
Maar ‘Made in ROK’ is taboe. Zuid-Korea wil niet dat Oekraïne munitie gebruikt waar opstaat dat die in Zuid-Korea is gemaakt. Het probleem is duidelijk. Met de huidige snelheid en intensiteit van de oorlog, komt ook hier de bodem van de wapenkist in zicht.
Spanningen NAVO - Turkije en Zweden
Ook rond het NAVO-lidmaatschap van Zweden waren er afgelopen weekend nieuwe ontwikkelingen. Een Deense fascist kwam naar Stockholm om een koran te verbranden. Dat viel samen met de druk van Turkije om 133 politieke vluchtelingen uit Turkije, Koerden en Gülen-aanhangers uit te wijzen. In dat geval zou Turkije toestemming geven voor het NAVO-lidmaatschap voor Zweden. In Turkije verbrandde men de Zweedse vlag en verklaarde de regering dat Zweeds NAVO-lidmaatschap er voorlopig niet in zit. Hoeveel interne spanning kan de NAVO aan?
Stand van zaken aan het front
De Duitse inlichtingendienst BND zegt dat er elke dag 100 Oekraïense soldaten sneuvelen in de slag om Bakhmoet. Die slag is al maanden bezig en leidt tot verzwakking van de Oekraïense krijgsmacht. Dat zou de Amerikaanse regering ertoe hebben aangezet om Oekraïne te adviseren van een offensief af te zien. Ondertussen nemen de geruchten over een groot Russisch offensief toe. Specialisten vrezen dat Oekraïne dat niet kan weerstaan.
Zijn we in oorlog? En is dat direct, of indirect?
Tot hier de tekst zoals uitgesproken op het Museumplein. Het vervolg bevat puntsgewijs de onderbouwing, inclusief links naar de bronnen.
Daarbij gaat het om de volgende punten.
1. Zijn we in oorlog met Rusland?
‘Indirect zijn we al in oorlog met de Russen’. Dat zei Peter Wijninga, analist bij Clingendael, afgelopen vrijdag op Radio1.
Een waar woord, dat al vanaf een heel vroeg stadium van de oorlog geldt en uitdrukking is van de escalatie waar we hier elke week voor waarschuwen. Wat is de definitie van ‘indirect in oorlog’ en wanneer zijn we dan ‘direct in oorlog’?
In Rusland worden ze ook zenuwachtig voor escalatie in de vorm van een aanval op de stad Moskou. Op de daken van regeringscentra is luchtafweergeschut geplaatst.
2. Na het Ramstein-overleg
Afgelopen vrijdag was het Ramstein-overleg. Daar was reikhalzend naar uitgezien door Oekraïne. Dat overleg dat zo’n 50 landen verenigt in de Oekraïne Contactgroep zou Oekraïne van nieuwe wapens moeten voorzien. De uitkomst van het overleg toonde twee dingen aan.
De afgelopen weken heb ik stilgestaan bij de voorwaarden die het Ramstein-overleg het afgelopen jaar stelde. Dat waren:
Aan het taboe van het leveren van westerse tanks wordt nu gemorreld. Engeland levert Challenger- II-tanks. 14 stuks, volgens de laatste informatie. De druk lag op Duitsland om Leopard II tanks te leveren. Volgens specialisten de beste tank in zijn soort.
Duitsland moet ook beslissen of andere landen die over dit wapens beschikken het mogen geven aan Oekraïne. Polen en Finland hebben gemeld dat te willen doen. Nu zou Duitsland de beslissing aan Polen en Finland willen laten, en impliciet toestemming geven, maar dat is op moment van schrijven nog niet beslist.
Duitsland zelf wil nog niet overgaan tot levering van tanks. In Duitsland is een fel maatschappelijk debat hierover gaande, met grote verdeeldheid in de maatschappij.
De Duitse regering dacht een oplossing te vinden voor het probleem van een ‘Alleingang’ door van de VS te vragen enkele zware tanks te leveren. Bovendien is de vrees voor verdere escalatie groot.
Afgelopen vrijdag hebben de VS besloten een nieuw enorm wapenpakket ter waarde van 2,5 miljard dollar aan Oekraïne over te maken.
Maar geen tanks. Misschien binnenkort, maar de kwestie verhoogt de onderlinge druk in het Ramstein-overleg en legt de tegenstellingen onder de NAVO-landen bloot.
3. Patriots-luchtafweer
Nederland levert onderdelen van Patriot-luchtafweerraketten. Het gaat om twee lanceerinstallaties en raketten. Ook neemt Nederland trainingen van Oekraïense militairen voor haar rekening. Verder levert Nederland 100 in Tsjechië commercieel ingekochte voertuigen met luchtafweergeschut.
In kringen van veiligheidsspecialisten is er twijfel over deze leverantie. Zou het niet beter zijn om Patriots op te stellen bij de haven in Rotterdam of die van Vlissingen?
In Vlissingen worden de versterkingen uit de VS ontscheept. Deze havens (met de kerncentrale van Borssele in de buurt) zijn kwetsbare plekken als de oorlog met Rusland escaleert, aldus Rob de Wijk en Jaap de Hoop Scheffer. Dus, zijn we direct of indirect in oorlog?
4. Wapens uit voorraad Israël en Zuid-Korea
Vorige week meldde ik ook wat Oekraïne wil. Honderden tanks, pantserwagens en kanonnen. Die komen er zeker niet. Niet alleen dankzij beperkingen door de Amerikanen, maar ook omdat de wapens die het Westen wel wil leveren zowat op zijn. Hierdoor doet de VS nu een greep in de voorraden die ze heeft opgeslagen in Zuid-Korea en Israël. Die liggen daar voor noodgevallen. Dat heeft natuurlijk gevolgen. Zuid-Korea bijvoorbeeld wil niet dat Oekraïne munitie gebruikt waarop staat die in Zuid-Korea is gemaakt. ‘Made in ROK’ is taboe.
De oplossing is dat de Zuid-Koreaanse munitie naar de VS gaat en de Amerikaanse naar Oekraïne. Maar het probleem is duidelijk. Door de snelheid en intensiteit waarmee oorlog wordt gevoerd, komt ook hier de bodem van de wapenkist in zicht.
5. Spanningen NAVO - Turkije en Zweden
Wat betreft de spanningen in de NAVO wijs ik op de nieuwste ontwikkelingen rondom het NAVO-lidmaatschap van Zweden. Afgelopen weekend kwam een Deense fascist naar Stockholm om een koran te verbranden. Dat viel samen met de druk van Turkije om 133 politieke vluchtelingen uit Turkije, Koerden en Gülen-aanhangers uit te wijzen.
In dat geval zou Turkije toestemming geven voor het NAVO-lidmaatschap voor Zweden. In Turkije werd vervolgens de vlag van Zweden verbrand en dat begeleid door een regeringsverklaring dat NAVO-lidmaatschap er voorlopig niet in zit.
Daarnaast zijn er stemmen in de Amerikaanse regering die voorstander zijn van Oekraïense aanvallen op de Krim. Als dat gebeurt zal de oorlog hoogstwaarschijnlijk escaleren. Rusland zal dat niet tolereren, hoewel de voorstanders beredeneren dat dat wel zal meevallen.
6. De stand van zaken aan het front
De Duitse inlichtingendienst maakt zich zorgen over het grote aantal gevallen Oekraïense soldaten in de slag om Bakhmoet. Volgens de BND sneuvelen er minstens 100 Oekraïners per dag.
De slag is al maanden bezig en leidt tot verzwakking van de Oekraïense krijgsmacht. Dat zou de Amerikaanse regering ertoe hebben aangezet om Oekraïne te adviseren van een offensief af te zien.
Ondertussen nemen de geruchten over een groot Russisch offensief toe. Specialisten vrezen dat Oekraïne dat niet kan weerstaan.
7. Ongelukken met regering Oekraïne
De regering van Oekraïne heeft afgelopen weken enkele gevoelige klappen moeten verwerken. Ten eerste gaat het om het aftreden van Oleksiy Arestovych, een belangrijk adviseur van de regering. Na de verwoestende aanval op een woontoren in Dnipro had hij gezegd dat het misschien de Oekraïense luchtafweer was geweest die de flat had getroffen.
Bij de inslag door een zeer moderne Russische KH-22-raket zijn tientallen burgers om het leven gekomen. Wellicht was de raket bedoeld voor de nabijgelegen energiecentrale.
Later in de week kwam de hele politieke top van het ministerie van Binnenlandse Zaken om het leven toen hun helikopter neerstortte op een crèche en speelplaats in een woonbuurt in een voorstad van Kiev. Onder hen minister Denis Monastyrsky, de onderminister en de staatssecretaris die verantwoordelijk zijn voor politie en inlichtingendiensten. Daarmee wordt een heel beleid uitgeschakeld.
8. De impact van de Oproep tot Onderhandelen
Vandaag verscheen er een loei van een artikel in het NRC van een senior strategisch analist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS), Paul van Hooft, waarin hij uitlegt waarom de Oproep tot Onderhandelen niet goed is. Dat is vreemd. De Oproep van de Golfgroep is niet eens afgedrukt in het NRC Handelsblad.
Integendeel, eerder verscheen een vrij schandalige column van Hubert Smeets waarin hij de voorstanders van onderhandelen voor Poetin-vriendjes uitmaakt.
Dus waarom zoveel aandacht voor Van Hooft? Misschien omdat afgelopen vrijdag in NRC aandacht aan de overwegingen van de ondertekenaars werd besteed. Een kwestie misschien van mediapolitiek? Houd het front van mensen die willen bewapenen gesloten? Beschimp de anderen?
Dat komt ook omdat de voorstanders van bewapening twijfelen, ze knijpen hem. Neemt de steun aan deze militaristische vorm van steun niet af onder de bevolking? Zeker nu blijkt dat gespecialiseerde personen die de Oproep hebben getekend ineens door journalisten wordt gevraagd naar hun visie.
Voor het eerst krijgen al die generaals b.d. die zweren bij de gewapende aanpak een beetje tegenspraak. Misschien kan dat het beeld over de oorlog wat veranderen, nuanceren.
Tot volgende week!
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief
- Er is nog steeds grote bereidheid tot het geven van enorme voorraden wapens.
- Maar er is grote onderlinge verdeeldheid.
Afgelopen vrijdag hebben de VS aangekondigd een nieuw enorm wapenpakket ter waarde van 2,5 miljard dollar aan Oekraïne over te maken. Maar geen tanks. Dit legt de tegenstellingen tussen de NAVO-landen bloot.
Patriots-luchtafweer
Nederland levert onderdelen van Patriot-luchtafweerraketten. Het gaat om twee lanceerinstallaties en raketten. In kringen van veiligheidsspecialisten is hier twijfel over ontstaan. Zou het niet beter zijn om Patriots op te stellen bij de haven in Rotterdam of die van Vlissingen? In Vlissingen worden de versterkingen uit de VS ontscheept. Dus zijn we direct of indirect in oorlog?
Wapens uit voorraad Israël en Zuid-Korea
Oekraïne wil honderden tanks, pantserwagens en kanonnen. Die komen er zeker niet. Omdat de wapens die het Westen wel wil leveren zowat op zijn. Dat heeft ertoe geleid dat de VS hun aangelegde voorraden in Zuid-Korea en Israël aanspreken.
Maar ‘Made in ROK’ is taboe. Zuid-Korea wil niet dat Oekraïne munitie gebruikt waar opstaat dat die in Zuid-Korea is gemaakt. Het probleem is duidelijk. Met de huidige snelheid en intensiteit van de oorlog, komt ook hier de bodem van de wapenkist in zicht.
Spanningen NAVO - Turkije en Zweden
Ook rond het NAVO-lidmaatschap van Zweden waren er afgelopen weekend nieuwe ontwikkelingen. Een Deense fascist kwam naar Stockholm om een koran te verbranden. Dat viel samen met de druk van Turkije om 133 politieke vluchtelingen uit Turkije, Koerden en Gülen-aanhangers uit te wijzen. In dat geval zou Turkije toestemming geven voor het NAVO-lidmaatschap voor Zweden. In Turkije verbrandde men de Zweedse vlag en verklaarde de regering dat Zweeds NAVO-lidmaatschap er voorlopig niet in zit. Hoeveel interne spanning kan de NAVO aan?
Stand van zaken aan het front
De Duitse inlichtingendienst BND zegt dat er elke dag 100 Oekraïense soldaten sneuvelen in de slag om Bakhmoet. Die slag is al maanden bezig en leidt tot verzwakking van de Oekraïense krijgsmacht. Dat zou de Amerikaanse regering ertoe hebben aangezet om Oekraïne te adviseren van een offensief af te zien. Ondertussen nemen de geruchten over een groot Russisch offensief toe. Specialisten vrezen dat Oekraïne dat niet kan weerstaan.
Zijn we in oorlog? En is dat direct, of indirect?
Tot hier de tekst zoals uitgesproken op het Museumplein. Het vervolg bevat puntsgewijs de onderbouwing, inclusief links naar de bronnen.
Daarbij gaat het om de volgende punten.
- Zijn we in oorlog met Rusland?
- Na het Ramstein-overleg
- Patriots-luchtafweer
- Spanningen NAVO - Turkije en Zweden
- Wapens uit voorraad Israël en Zuid-Korea
- Stand van zaken aan het front
- Ongelukken met regering Oekraïne
- De impact van de Oproep tot Onderhandelen
1. Zijn we in oorlog met Rusland?
‘Indirect zijn we al in oorlog met de Russen’. Dat zei Peter Wijninga, analist bij Clingendael, afgelopen vrijdag op Radio1.
Een waar woord, dat al vanaf een heel vroeg stadium van de oorlog geldt en uitdrukking is van de escalatie waar we hier elke week voor waarschuwen. Wat is de definitie van ‘indirect in oorlog’ en wanneer zijn we dan ‘direct in oorlog’?
In Rusland worden ze ook zenuwachtig voor escalatie in de vorm van een aanval op de stad Moskou. Op de daken van regeringscentra is luchtafweergeschut geplaatst.
2. Na het Ramstein-overleg
Afgelopen vrijdag was het Ramstein-overleg. Daar was reikhalzend naar uitgezien door Oekraïne. Dat overleg dat zo’n 50 landen verenigt in de Oekraïne Contactgroep zou Oekraïne van nieuwe wapens moeten voorzien. De uitkomst van het overleg toonde twee dingen aan.
- Het Ramstein-overleg is nog steeds bereid om enorme voorraden wapens te leveren.
- Er is grote onderlinge verdeeldheid.
De afgelopen weken heb ik stilgestaan bij de voorwaarden die het Ramstein-overleg het afgelopen jaar stelde. Dat waren:
- geen no-fly zone
- geen westerse tanks
- geen westerse vliegtuigen
- geen lange afstandsartillerie die Russische grondgebied kan bereiken.
Aan het taboe van het leveren van westerse tanks wordt nu gemorreld. Engeland levert Challenger- II-tanks. 14 stuks, volgens de laatste informatie. De druk lag op Duitsland om Leopard II tanks te leveren. Volgens specialisten de beste tank in zijn soort.
Duitsland moet ook beslissen of andere landen die over dit wapens beschikken het mogen geven aan Oekraïne. Polen en Finland hebben gemeld dat te willen doen. Nu zou Duitsland de beslissing aan Polen en Finland willen laten, en impliciet toestemming geven, maar dat is op moment van schrijven nog niet beslist.
Duitsland zelf wil nog niet overgaan tot levering van tanks. In Duitsland is een fel maatschappelijk debat hierover gaande, met grote verdeeldheid in de maatschappij.
De Duitse regering dacht een oplossing te vinden voor het probleem van een ‘Alleingang’ door van de VS te vragen enkele zware tanks te leveren. Bovendien is de vrees voor verdere escalatie groot.
Afgelopen vrijdag hebben de VS besloten een nieuw enorm wapenpakket ter waarde van 2,5 miljard dollar aan Oekraïne over te maken.
Maar geen tanks. Misschien binnenkort, maar de kwestie verhoogt de onderlinge druk in het Ramstein-overleg en legt de tegenstellingen onder de NAVO-landen bloot.
3. Patriots-luchtafweer
Nederland levert onderdelen van Patriot-luchtafweerraketten. Het gaat om twee lanceerinstallaties en raketten. Ook neemt Nederland trainingen van Oekraïense militairen voor haar rekening. Verder levert Nederland 100 in Tsjechië commercieel ingekochte voertuigen met luchtafweergeschut.
In kringen van veiligheidsspecialisten is er twijfel over deze leverantie. Zou het niet beter zijn om Patriots op te stellen bij de haven in Rotterdam of die van Vlissingen?
In Vlissingen worden de versterkingen uit de VS ontscheept. Deze havens (met de kerncentrale van Borssele in de buurt) zijn kwetsbare plekken als de oorlog met Rusland escaleert, aldus Rob de Wijk en Jaap de Hoop Scheffer. Dus, zijn we direct of indirect in oorlog?
4. Wapens uit voorraad Israël en Zuid-Korea
Vorige week meldde ik ook wat Oekraïne wil. Honderden tanks, pantserwagens en kanonnen. Die komen er zeker niet. Niet alleen dankzij beperkingen door de Amerikanen, maar ook omdat de wapens die het Westen wel wil leveren zowat op zijn. Hierdoor doet de VS nu een greep in de voorraden die ze heeft opgeslagen in Zuid-Korea en Israël. Die liggen daar voor noodgevallen. Dat heeft natuurlijk gevolgen. Zuid-Korea bijvoorbeeld wil niet dat Oekraïne munitie gebruikt waarop staat die in Zuid-Korea is gemaakt. ‘Made in ROK’ is taboe.
De oplossing is dat de Zuid-Koreaanse munitie naar de VS gaat en de Amerikaanse naar Oekraïne. Maar het probleem is duidelijk. Door de snelheid en intensiteit waarmee oorlog wordt gevoerd, komt ook hier de bodem van de wapenkist in zicht.
5. Spanningen NAVO - Turkije en Zweden
Wat betreft de spanningen in de NAVO wijs ik op de nieuwste ontwikkelingen rondom het NAVO-lidmaatschap van Zweden. Afgelopen weekend kwam een Deense fascist naar Stockholm om een koran te verbranden. Dat viel samen met de druk van Turkije om 133 politieke vluchtelingen uit Turkije, Koerden en Gülen-aanhangers uit te wijzen.
In dat geval zou Turkije toestemming geven voor het NAVO-lidmaatschap voor Zweden. In Turkije werd vervolgens de vlag van Zweden verbrand en dat begeleid door een regeringsverklaring dat NAVO-lidmaatschap er voorlopig niet in zit.
Daarnaast zijn er stemmen in de Amerikaanse regering die voorstander zijn van Oekraïense aanvallen op de Krim. Als dat gebeurt zal de oorlog hoogstwaarschijnlijk escaleren. Rusland zal dat niet tolereren, hoewel de voorstanders beredeneren dat dat wel zal meevallen.
6. De stand van zaken aan het front
De Duitse inlichtingendienst maakt zich zorgen over het grote aantal gevallen Oekraïense soldaten in de slag om Bakhmoet. Volgens de BND sneuvelen er minstens 100 Oekraïners per dag.
De slag is al maanden bezig en leidt tot verzwakking van de Oekraïense krijgsmacht. Dat zou de Amerikaanse regering ertoe hebben aangezet om Oekraïne te adviseren van een offensief af te zien.
Ondertussen nemen de geruchten over een groot Russisch offensief toe. Specialisten vrezen dat Oekraïne dat niet kan weerstaan.
7. Ongelukken met regering Oekraïne
De regering van Oekraïne heeft afgelopen weken enkele gevoelige klappen moeten verwerken. Ten eerste gaat het om het aftreden van Oleksiy Arestovych, een belangrijk adviseur van de regering. Na de verwoestende aanval op een woontoren in Dnipro had hij gezegd dat het misschien de Oekraïense luchtafweer was geweest die de flat had getroffen.
Bij de inslag door een zeer moderne Russische KH-22-raket zijn tientallen burgers om het leven gekomen. Wellicht was de raket bedoeld voor de nabijgelegen energiecentrale.
Later in de week kwam de hele politieke top van het ministerie van Binnenlandse Zaken om het leven toen hun helikopter neerstortte op een crèche en speelplaats in een woonbuurt in een voorstad van Kiev. Onder hen minister Denis Monastyrsky, de onderminister en de staatssecretaris die verantwoordelijk zijn voor politie en inlichtingendiensten. Daarmee wordt een heel beleid uitgeschakeld.
8. De impact van de Oproep tot Onderhandelen
Vandaag verscheen er een loei van een artikel in het NRC van een senior strategisch analist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS), Paul van Hooft, waarin hij uitlegt waarom de Oproep tot Onderhandelen niet goed is. Dat is vreemd. De Oproep van de Golfgroep is niet eens afgedrukt in het NRC Handelsblad.
Integendeel, eerder verscheen een vrij schandalige column van Hubert Smeets waarin hij de voorstanders van onderhandelen voor Poetin-vriendjes uitmaakt.
Dus waarom zoveel aandacht voor Van Hooft? Misschien omdat afgelopen vrijdag in NRC aandacht aan de overwegingen van de ondertekenaars werd besteed. Een kwestie misschien van mediapolitiek? Houd het front van mensen die willen bewapenen gesloten? Beschimp de anderen?
Dat komt ook omdat de voorstanders van bewapening twijfelen, ze knijpen hem. Neemt de steun aan deze militaristische vorm van steun niet af onder de bevolking? Zeker nu blijkt dat gespecialiseerde personen die de Oproep hebben getekend ineens door journalisten wordt gevraagd naar hun visie.
Voor het eerst krijgen al die generaals b.d. die zweren bij de gewapende aanpak een beetje tegenspraak. Misschien kan dat het beeld over de oorlog wat veranderen, nuanceren.
Tot volgende week!
Guido van Leemput is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief